Những bước đi đầu tiên

15 năm, bà Trương Kim Hoa đã đặt niềm đam mê với nông nghiệp hữu cơ (NNHC) vào trang trại Hoa Viên có diện tích 60ha, chuyên canh tác rau xanh ở thôn Dục, xã Yên Bình, huyện Thạch Thất, Hà Nội. Bà Hoa đã cải tạo đất, canh tác theo phương thức hoàn toàn tự nhiên, đảm bảo tiêu chuẩn 5 không: Không phân bón hóa học, không phun thuốc bảo vệ thực vật, không phun thuốc kích thích sinh trưởng, không sử dụng thuốc diệt cỏ, không sử dụng sản phẩm biến đổi gen. Sau nhiều nỗ lực bền bỉ, trang trại Hoa Viên đã gặt hái những thành công.

Các sản phẩm rau xanh, rau đặc sản vùng miềncủa trang trại mang thương hiệu “rau sạch Đại Ngàn” đạt tiêu chuẩn hữu cơ của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), cung cấp cho thị trường nguồn cung thực phẩm sạch, mang lại doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho trang trại, tạo việc làm cho hàng chục lao động địa phương.

Trang trại Hoa Viên trồng rau hữu cơ ở huyện Thạch Thất, Hà Nội (Ảnh: Phương Anh)

Từ năm 2008, xã Thanh Xuân, huyện Sóc Sơn được dự án phát triển nông nghiệp hữu cơ VNFU-ADDA do Đan Mạch tài trợ xây dựng thực hiện chuyển đổi canh tác hữu cơ với diện tích 13ha và 10 nhóm nông dân. Bà Chu Thị Chung, thôn Trung Na cho biết, gia đình đã thay đổi nhiều trong thói quen canh tác vì trồng rau hữu cơ tuyệt đối không được sử dụng thuốc trừ cỏ. Rau hữu cơ cho thu nhập tốt và ổn định. Đến nay, xã Thanh Xuân có 34ha diện tích NNHC, canh tác hàng chục chủng loại rau củ quả, bình quân mỗi tháng cung cấp cho thị trường Hà Nội 40-50 tấn rau hữu cơ.

Từ năm 2012, người nông dân thôn Thượng Phúc, xã Đồng Phú, huyện Chương Mỹ được tiếp cận với dự án Pamci (sản xuất lúa theo phương pháp hữu cơ) của tổ chức JICA (Nhật Bản), ban đầu thử nghiệm trên diện tích 5ha sau đó nhân rộng và duy trì sản xuất 30ha lúa hữu cơ mỗi vụ và 50ha vùng đệm. Năm 2017, HTX Nông nghiệp hữu cơ Đồng Phú được thành lập, đến nay, đã có 113 thành viên. Từ vụ xuân năm 2019, HTX liên kết với công ty CP thương mại và xuất nhập khẩu Green Path tiêu thụ toàn bộ sản phẩm của xã viên. Hiệu quả kinh tế canh tác lúa hữu cơ đạt 180 triệu đồng/ha/năm, tăng gần 2 lần so với canh tác thông thường.

Mặc dù, hiệu quả của NNHC đã được khẳng định trên thực tế, tuy nhiên quy mô sản xuất NNHC của Hà Nội còn hạn chế. Hiện toàn thành phố có hơn 2.000ha trồng trọt hữu cơ; 10,1ha nuôi trồng thủy sản hữu cơ và chưa có sản phẩm chăn nuôi hữu cơ đúng nghĩa, chỉ có các đơn vị chuyển đổi hữu cơ với khoảng 14,6 nghìn con lợn, bò, gà…

Theo ông Hoàng Chí Lượng, Trưởng phòng Kinh tế huyện Thạch Thất, phát triển sản xuất theo hướng hữu cơ góp phần tạo môi trường đất, nước, không khí trong lành, rất tốt cho sức khoẻ của người dân từ khâu sản xuất đến tiêu dùng; cung cấp cho thị trường sản phẩm chất lượng cao, đảm bảo chất lượng, đáp ứng phân khúc tiêu dùng cao cấp mà trước đây trên thị trường vắng bóng hoặc chủ yếu là hàng nhập ngoại với giá thành cao.

Vì vậy, từ một mô hình trang trại Hoa Viên, đến nay trên địa bàn huyện Thạch Thất đã có hơn 500ha sản xuất NNHC với đa dạng các loại cây trồng. Tuy nhiên, sản xuất NNHC là một quá trình dài, cần từ 3-5 năm đầu tư chuyển đổi, từ cải tạo đất trồng, lựa chọn nguồn nước, chuyển đổi canh tác mới cho thu hoạch. Quy trình canh tác sản phẩm hữu cơ vốn khắt khe, đòi hỏi sự giám sát chặt chẽ, nhà nông đầu tư thời gian, công sức chăm sóc nhiều hơn so với canh tác thông thường khiến cho chi phí đầu vào khá tốn kém. Chưa kể, kinh phí đánh giá, kiểm định chất lượng sản phẩm để được công nhận và dán tem mác hữu cơ cũng chặt chẽ…

Khẳng định về tính ưu việt và xu thế tất yếu của sản xuất NNHC là để hướng tới một nền nông nghiệp phát triển bền vững, thân thiện với môi trường, ông Chu Phú Mỹ, Giám đốc Sở NN&PTNT Hà Nội cho biết: Giai đoạn 2021-2025, mỗi năm thành phố sẽ mở rộng sản xuất ít nhất 300-500ha cây trồng theo hướng hữu cơ; đến năm 2025 tỷ lệ sản phẩm chăn nuôi hữu cơ đạt khoảng 1-2% tổng sản phẩm chăn nuôi, diện tích thủy sản chuyển đổi hữu cơ đạt khoảng 70ha. Hiện nay, ngành nông nghiệp đang xây dựng các mô hình cụ thể làm cơ sở rút kinh nghiệm và nhân rộng,gắnsản xuất NNHC với tuân thủ, minh bạch quy trình sản xuất, gắn với truy xuất nguồn gốc và xây dựng thương hiệu.

VÂN NGA