Cải tạo, xây dựng công viên, vườn hoa ở Hà Nội:
Để người dân Thủ đô không còn “khát” không gian xanh
(PNTĐ) -Vốn là biểu tượng của Hà Nội nhưng 3 công viên Thủ Lệ, Thống Nhất và Bách Thảo ngày càng mờ nhạt với người dân Thủ đô khi nói đến một điểm vui chơi công cộng trong thành phố. Các chuyên gia cho rằng đi cùng với kế hoạch cải tạo và đầu tư xây dựng, Hà Nội cần có cơ chế quản trị công viên chặt chẽ để tránh tình trạng người dân thiếu không gian xanh, trong khi công viên bỏ hoang ngày càng nhiều.
Trần Nhân Tông
Giải "cơn khát" thiếu không gian xanh của Hà Nội
Qua nhiều nhiệm kỳ, vấn đề phát triển, xây dựng, duy tu, bảo dưỡng hệ thống vườn hoa, công viên hay nói rộng ra là gìn giữ, mở rộng các vùng xanh luôn được cử tri, nhân dân Thủ đô đặc biệt quan tâm. Hơn ai hết, người dân Hà Nội hiểu được tầm quan trọng của các thiết chế đô thị này đối với đời sống của họ. Không chỉ là lá phổi giúp cân bằng sinh thái hay nơi để vui chơi cuối tuần, ngày lễ, ngày Tết, công viên, vườn hoa giờ đã gắn chặt với người dân Thủ đô hàng ngày, làm họ cảm thấy bớt bức bối hơn khi sống trong đô thị đông đặc người, xe…
Nhiều kế hoạch, đề án phát triển công viên, vườn hoa đã được thành phố Hà Nội thiết kế. Thế nhưng, loay hoay năm này qua năm khác, số lượng công viên, vườn hoa ở nội thành vẫn không thể tăng mạnh. Vài năm gần đây, Thành phố cũng xây dựng thêm công viên Cầu Giấy, công viên Thanh Xuân… nhưng từng đó là không thể giải tỏa cơn khát khi dân số ở các quận lõi tăng rất mạnh. Trong khi đó, hệ thống các công viên lâu năm như: Thủ Lệ, Thống Nhất, Yên Sở, Bách Thảo, Tuổi trẻ Thủ đô… vẫn “đứng hình” từ mấy chục năm nay. Cùng với đó, nhiều hạng mục trong các công viên này bị xuống cấp, bỏ hoang.
Nhiều chuyên gia cho rằng, đã tới lúc phải coi việc phát triển vùng xanh, công viên, vườn hoa như một chỉ số bắt buộc trong phát triển đô thị để kiến tạo không gian đô thị Hà Nội hài hòa, cân bằng, đúng với quan điểm phát triển Thủ đô “xanh, văn hiến, văn minh, hiện đại” được nêu trong Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Theo KTS Trần Huy Ánh, Ủy viên Thường trực Hội Kiến trúc sư Hà Nội, Thành phố đang chưa nhận thức đúng tầm quan trọng của phần không gian xanh đối với đời sống của người dân đô thị. “Nhiều đô thị trên thế giới chỉ tiêu không gian xanh là 9-10m2/người. Trong khi đó, tỷ lệ này ở nhiều quận, huyện của Hà Nội chưa được 2m2/người. Thành phố đang thiếu diện tích đất cây xanh, công cộng một cách trầm trọng” - KTS Trần Huy Ánh nhận định và cho biết nguyên nhân của việc này nằm ở năng lực quản trị của Thành phố khi chưa tận dụng diện tích đất công để gia tăng chất lượng sống của người dân.
Trong khi đó, KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Hà Nội cho rằng, với nhiều dự án công viên, doanh nghiệp được tham gia vào quá trình thực hiện. Nhưng thực tế triển khai, các chủ đầu tư lại cơi nới, tăng diện tích để làm các công trình thương mại dịch vụ khác như nhà hàng, bãi đỗ xe. Ông Nghiêm khuyến cáo cơ chế giám sát đầu tư các dự án công viên của Hà Nội cần chặt chẽ hơn, đảm bảo doanh nghiệp không vi phạm việc cắt xén không gian xanh để đầu tư hạng mục kinh doanh khác.
Khuyến khích xã hội hóa đầu tư cải tạo, nâng cấp công viên
Theo Giám đốc Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội Nguyễn Trúc Anh, nhiều quận của Thành phố có quỹ đất nhưng do số lượng công viên được xây dựng phải tuân thủ theo quy hoạch nên khả năng phục vụ cộng đồng còn hạn chế.
Ngoài ra, một số khu vực nội thành thiếu quỹ đất để bố trí thêm trong khi ngoại thành chủ yếu vẫn sử dụng đất nông nghiệp và sông hồ tự nhiên nên khó để tiếp cận sử dụng. Đây là những thách thức cho giải pháp quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên của Hà Nội.
"Nguồn vốn đầu tư cho việc phát triển hệ thống công viên và cây xanh cũng chưa đa dạng, chủ yếu dựa vào nguồn ngân sách nên rất hạn hẹp"- ông Trúc Anh đánh giá.
Trước mắt, UBND TP Hà Nội đã ban hành kế hoạch cải tạo công viên, vườn hoa trong nội đô với nội dung nâng cấp, cải tạo 3 công viên của thành phố là Bách Thảo, Thống Nhất và Thủ Lệ. Đồng thời, cải tạo mức độ 2 với 10 công viên và 22 vườn hoa khác, đốc thúc các dự án đang triển khai.
Nói về phương án thực hiện kế hoạch này, Chủ tịch UBND quận Ba Đình Tạ Nam Chiến cho biết địa phương sẽ có lộ trình đảm bảo phù hợp với nguồn lực của quận. Đồng thời, quận khuyến khích các tổ chức và cá nhân tham gia xã hội hóa đầu tư cải tạo, nâng cấp vườn hoa, công viên có trên địa bàn.
Hiện, quận Ba Đình có 3 công viên và 7 vườn hoa, trong đó công viên Indira Gandhi do quận trực tiếp quản lý. Do đó, lãnh đạo địa phương cho biết sẽ phân công trách nhiệm cho các phòng ban và UBND các phường để thực hiện quản lý, vận hành theo phân cấp.
Đối với lộ trình bỏ hàng rào công viên Thống Nhất như kế hoạch của UBND TP Hà Nội, lãnh đạo quận Hai Bà Trưng cho biết đã khai trương tuyến phố đi bộ xung quanh hồ Thiền Quang để kết nối không gian công cộng với công viên Thống Nhất.
"Tuyến phố đi vào hoạt động thì việc sử dụng, vận hành công viên Thống Nhất theo hướng mở mới thực sự hiệu quả", lãnh đạo quận thông tin và cho biết trước mắt, địa phương sẽ xử lý dứt điểm những sai phạm, tồn tại của công viên này cùng công viên Tuổi trẻ Thủ đô cùng nằm trên địa bàn.
Trưởng Ban chỉ đạo Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy về "Chỉnh trang đô thị, phát triển đô thị và kinh tế đô thị TP Hà Nội giai đoạn 2021-2025" vừa giao Sở Kế hoạch&Đầu tư khẩn trương báo cáo UBND Thành phố xem xét giao nhiệm vụ cho Sở Xây dựng nghiên cứu, lập đề xuất chủ trương đầu tư đối với 3 công viên: Thống Nhất, Thủ Lệ và Bách Thảo; báo cáo UBND Thành phố trình HĐND Thành phố xem xét phê duyệt chủ trương đầu tư dự án theo quy định, chậm nhất tại kỳ họp thường lệ giữa năm 2023 của HĐND Thành phố.
Trước đó, UBND Thành phố đã có văn bản đôn đốc các sở, ngành và địa phương về việc thực hiện kế hoạch cải tạo, nâng cấp 45 công viên, vườn hoa trên địa bàn.
Theo đó, 3 công viên (Bách Thảo, Thủ Lệ, Thống Nhất) sẽ ưu tiên thực hiện cải tạo, nâng cấp đồng bộ các khu vực chính và khu vực xuống cấp, tạo điểm nhấn kiến trúc cảnh quan theo quy hoạch chi tiết, tỷ lệ 1/500 được duyệt. 10 vườn hoa ưu tiên thực hiện cải tạo, nâng cấp tổng thể kiến trúc cảnh quan gồm: Bà Kiệu, Lý Thái Tổ, Diên Hồng, Cổ Tân, Bác Cổ, Tao Đàn, Ngô Quyền, 19/8, Cửa Nam, Phùng Hưng. Đối với công viên, vườn hoa cải tạo, sửa chữa (mức độ 2) có 10 công viên và 22 vườn hoa.
Thành phố cũng đặt mục tiêu hoàn thành 6 công viên mới giai đoạn 2021-2025, gồm: Công viên Chu Văn An, công viên CV1, công viên Khu đô thị Tây Nam Hà Nội, công viên Văn hóa Kim Quy, công viên hồ Phùng Khoang và công viên Văn hóa - Vui chơi giải trí, thể thao quận Hà Đông.
