Nữ đạo diễn gốc Việt với con đường tìm về cội nguồn từ Hollywood

Thứ Tư, 25/7/2012 08:56

Chia sẻ

ĐY-Tiana Alexandra đã nhận được rất nhiều thứ tuyệt vời trong những lần quay trở lại Việt Nam, trở lại cội nguồn nơi đã in đậm trong sâu thẳm tâm hồn và trái tim chị.

Cô học trò của Lý Tiểu Long tìm về nguồn cội

Tiana Alexandra là nữ diễn viên, đạo diễn có tiếng tại Hollywood sinh năm 1961 tại miền Bắc Việt Nam với cái tên Thanh Nga. Lên 5 tuổi, chị đã theo gia đình tới Mỹ và sau tuổi 15, chị bắt đầu bước chân tới Hollywood khi cầm trong tay tấm bằng tốt nghiệp trung học. Lúc này, cái tên Tiana Alexandra mới đi theo chị bước vào bộ môn nghệ thuật thứ 7. Tiana theo học võ thuật từ huyền thoại Lý Tiểu Long. Cô học trò tham gia một số bộ phim về võ thuật nhưng chưa gây được nhiều tiếng vang. Không chỉ học được võ thuật từ huyền thoại Lý Tiểu Long, Tiana đã nên duyên với nhà biên kịch lừng danh của Hollywood Stirling Silliphant qua người thầy của mình.

Nữ đạo diễn gốc Việt với con đường tìm về cội nguồn từ Hollywood - ảnh 1

Tiana (bên phải) có nhiều dịp gặp lại Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Năm 1987, đỉnh cao trong sự nghiệp diễn xuất của chị là vai diễn trong bộ phim “Catch the Heat” cùng diễn viên Rod Steiger do chính chồng chị làm đạo diễn. Trong cuộc đời diễn xuất tuy không dài, Tiana đã được có cơ hội làm việc với những diễn viên gạo cội và chính điều đó đã khiến chị tìm về với Việt Nam, với cội nguồn. Và đặc biệt nhất, chính Stirling Silliphant đã xóa nhòa khoảng cách sắc tộc và nói với Tiana: “Em không bao giờ được quay lưng lại với cội nguồn của mình. Việt Nam là một đất nước vô cùng giàu có về mặt văn hóa”. Vào cuối những năm 80, khi Việt Nam còn đang nằm trong sự cấm vận của Mỹ, Tiana đã tìm về quê hương. Chuyến đi này được coi là chuyến đi thay đổi cuộc đời của chị với nhiều biến động trong suy nghĩ, tin thần của cô gái mang quốc tịch Mỹ khi tìm về được cội nguồn của chính mình.

Bộ phim đầu tiên trong cuộc đời đạo diễn của Tiana chính là bộ phim về chính cuộc đời mình và chuyến đi trở về Việt Nam được đặt tên “From Hollywood to Hanoi” (Từ Hollywood đến Hà Nội). Bộ phim tài liệu của chị đã được đề cử giải thưởng do Ban giám khảo tặng tại Liên hoan phim Sundance năm 1993 và gây được nhiều sự chú ý trong Liên hoan phim Telluride với sự tham gia của nhiều đạo diễn nổi tiếng. Bộ phim tài liệu cũng nhận được giải Nhân quyền tại Liên hoan phim quốc tế Venice. Nhưng đối với Tiana, giải thưởng lớn và có ý nghĩa nhất với chị đó chính là tình cảm mà khán giả khắp nơi trên thế giới đã dành cho bộ phim. Năm 2009, bộ phim đã được trình chiếu tại hai thành phố lớn là Hà Nội và TP HCM.

Có lẽ bộ phim chứa đựng nhiều tâm tư, nhiều sự thay đổi trong chính con người của Tiana nên gây được nhiều cảm xúc, đồng cảm đối với người xem cũng như nhận được nhiều đánh giá cao trong giới phê bình nghệ thuật. Bộ phim được chiếu tại Nhà trắng và dùng làm tư liệu giảng dạy trong nhiều trường học của Mỹ, đồng thời làm tư liệu cho nhiều bài thuyết trình về quan hệ Việt – Mỹ cho tới tận ngày nay. Chị tự nhận bộ phim này là “một câu chuyện rất riêng tư, trong đó Tiana tự ghép nối hai nửa của chính mình: một nửa là người Mỹ và nửa kia là người Việt”. Năm 1988, khi trở về Việt Nam làm phim, lúc ấy trên những con đường, Tiana chỉ gặp những chiếc xe đạp, các ngôi nhà đều nhỏ nhưng con người đều tràn đầy hy vọng mặc dù cuộc sống có nhiều khó khăn. Chị đã gặp nhiều người, những nhà thơ, nhà văn thời ấy và thực hiện nhiều cuộc phỏng vấn trên khắp mọi miền đất nước cho bộ phim tài liệu của mình.

Nữ đạo diễn gốc Việt với con đường tìm về cội nguồn từ Hollywood - ảnh 2

Tiana và Đại tướng Võ Nguyên Giáp

Để đến được Việt Nam thời ấy, Tiana không tránh khỏi những khó khăn khi Việt Nam vẫn nằm trong sự cấm vận của Mỹ, không có một tổ chức đại diện nào của Mỹ ở Việt Nam. Thậm chí, chị phải bay sang Paris và sau đó mới xin được visa để thực hiện chuyến đi tìm về cội nguồn của mình. Bên cạnh việc làm phim, nhận thấy nhiều hoàn cảnh còn khó khăn tại Việt Nam, Tiana và đạo diễn Oliver Stone đã cùng nhau lập ra một quỹ phi lợi nhuận để giúp đỡ những người nghèo tại nơi đây. Trang web altourism.org của chị là cầu nối cho nhiều người nổi tiếng và các chuyên gia đào tạo góp phần giúp đỡ những hoàn cảnh không may mắn tại Việt Nam. Không chỉ để hướng tới Việt Nam, Tiana tin rằng những chuyến đi tới Việt Nam sẽ tạo ra nhiều thay đổi trong cuộc đời của chính họ, những người vô cùng nổi tiếng và thành công trên thế giới.

Sau cuộc trở về định mệnh ấy, Tiana đã quay trở lại Việt Nam rất nhiều lần và lần nào “tính nhân văn, sức sống và trí tuệ của người Việt” cũng làm cho Tiana cảm thấy được tiếp thêm sức mạnh. Việt Nam không chỉ trở thành một phần ý nghĩa của cuộc đời Tiana mà còn trở thành nơi chồng chị, nhà biên kịch Stirling Silliphant trước khi qua đời vì bệnh ung thư xương gửi gắm tình cảm. Ông có nguyện vọng tro cốt của mình sẽ được rải ở vịnh San Francisco và ở khắp từ Bắc tới Nam Việt Nam. Điều đó đã được vợ ông – Tiana và gia đình thực hiện sau khi ông qua đời.

“Đại tướng và tôi”

Trong bộ phim tài liệu của mình, không chỉ những nhà văn, nhà thơ Việt Nam nổi tiếng được chị phỏng vấn mà cả những người Mỹ nổi tiếng như thượng nghị sỹ John Kerry, đạo diễn Oliver Stone khi tới Việt Nam và đặc biệt những nhà lãnh đạo nổi tiếng của Việt Nam như Thủ tướng Phạm Văn Đồng, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bộ trưởng Nguyễn Cơ Thạch, Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh. Đại tướng Võ Nguyên Giáp vốn là thầy dạy lịch sử của cha Tiana đã mời chị tới nhà. Lúc đó, ông có nói rằng, Tiana là người Mỹ đầu tiên đặt chân vào nhà ông, khi ấy, Tiana đã thực sự cảm nhận được sự hòa giải và hàn gắn trong sâu thẳm trái tim mình. Trong bộ phim, Đại tướng đã nói một câu: “Con chim trước khi chết còn biết quay đầu về tổ”. Câu nói này đi theo mãi cuộc đời Tiana cho tới tận bây giờ và được chị ghi lên đầu trang web giới thiệu bộ phim có tên “The General and me” (Đại tướng và tôi) dự định sẽ ra mắt vào năm 2013 sắp tới.

Nữ đạo diễn gốc Việt với con đường tìm về cội nguồn từ Hollywood - ảnh 3

Tiana từng theo học võ thuật từ huyền thoại Lý Tiểu Long

Tiana có thêm nhiều dịp gặp Đại tướng Võ Nguyên Giáp sau lần đầu tiên tìm về Việt Nam. Năm 2010, nhân dịp sinh nhật Đại tướng, chị đã gửi một bức thư đầy tình cảm và ý nghĩa cho ông: “Chúng con đã tổ chức lần sinh nhật thứ 100 của bác, niềm vui của chúng con xen lẫn những giọt nước mắt khi nghe tin bác đang phải nằm viện. Có thể con sẽ không còn quay phim về bác nữa nhưng hình bóng của bác vẫn sẽ sống mãi trong trái tim của con.

…Chiếc xe đạp cọt kẹt đi bên biển, chiếc xe đạp cọt kẹt trèo qua núi, mọi người lái xe lặng lẽ bên này, bên kia, tất cả đều chuyển động. Ở trong này, âm thanh ồn ào của chiếc xe Bentley màu xám mới bị bao phủ trong sương khói. Chiếc máy bay là biểu tượng MẤT MÁT của người Mỹ và chiếc xe đạp đã mang lại CHIẾN THẮNG cho nhân dân Việt Nam. Hôm nay, chúng ở đâu? Con đang đếm xem có bao nhiêu chiếc con có thể tìm kiếm mỗi ngày. Con đang chứng kiến sự thay đổi của Hà Nội mới…

Cuối cùng, hòa bình cũng đã đến, con cảm ơn bác, không quan trọng người bên cạnh ta là ai hoặc chúng ta sẽ chọn điều gì để tranh cãi về sự chậm trễ trong bóng tối. Những nỗi đau và sự chịu đựng sẽ vẫn còn sau khi chiến tranh kết thúc. Hòa bình đã đến!

Bác là một nhà chiến lược bậc thầy của thế kỷ, một thiên tài quân đội có thể sánh ngang hàng cùng Patton, Rommel, Napoleon. Đối với con, bác đơn giản là một thầy giáo lịch sử của cha con.

Trong 15 năm, bác đã rất độ lượng khi cho phép con quay phim về bác. Bác vẫn chào đón con khi quân Mỹ đặt bước chân đầu tiên lên quê hương bác. Bác mặc bộ đồ vest phương Tây và thì thầm với chồng con là bác đã mượn nó. Chúng con đã rất ngạc nhiên. Con hỏi bác: Tại đất nước Việt Nam bình dị (bác đã chuyển sang tiếng Pháp để giúp con rõ hơn), con có thể làm gì cho đất nước của con? Con bật khóc.

Cha con - người chống lại cộng sản đã rất thất vọng. Nhưng ông ấy khâm phục và kính trọng bác như một người thầy lịch sử. Bác đã chào đón con như một người con vừa quay trở về nhà, một con phượng hoàng vàng như lời bài hát mà nhạc sĩ Lưu Hữu Phước đã viết về con. Một quãng thời gian thật kỳ diệu!
Mọi người con gặp ở Việt Nam trong những năm của thập niên 80 đã hỏi có phải con đến từ bên kia (nước Mỹ) không? Bây giờ con đang ở đây, trong lòng đất nước này, vào một ngày thật đẹp đang kỷ niệm lần sinh nhật thứ 100 của bác.

Những đứa trẻ mang cả 2 dòng máu Việt Nam và châu Âu sẽ dạy cho con cháu chúng bằng cách nào mà bác lại làm được những điều tưởng chừng như không thể. Bác đã đối đầu và đánh bại lực lượng hùng mạnh nhất trên trái đất: nước Mỹ - đất nước đã nuôi dưỡng con.

…Đế quốc Mỹ đã kết án bác và đội quân của bác nhưng bác đã chặn đứng được đội quân diệt chủng tàn bạo nhất của thế kỷ XX. Những người dân bị đàn áp trên khắp thế giới rất biết ơn công lao to lớn của bác.

Con cám ơn bác đã cho con biết được thế nào là sự ân cần và tử tế, đặc biệt là khi Robert MacNamara đã rất thô lỗ ở Hà Nội. Con sẽ chia sẻ câu chuyện và những thước phim này đến cả thế giới. Bác đã dạy con không bao giờ được từ bỏ.

Con cám ơn bác đã mang con trở lại Việt Nam sau hơn 20 năm xa cách. Con đã tìm thấy mảnh đất làm tấm gương cho điều mà con cố kiếm tìm giữa chiến tranh và hòa bình, thiên đàng và trái đất. Và giữa bên này và bên kia. Con sẽ nhớ và sống để kể câu chuyện này”.

Phương Phương