Cẩn trọng với nhọt vùng cổ, mặt

Mụn nhọt thông thường có thể tiến triển viêm tấy đỏ rồi hóa mủ dần trong vòng 4 đến 7 ngày sau đó vỡ thoát mủ, lành sẹo và tự khỏi. Tuy nhiên đối với hậu bối, bệnh thường tiến triển nặng nề. Khi bị từ 2 đến 3 ngày, tổn thương sẽ lan rộng, hóa mủ và tạo thành những ổ áp xe. Sau đó chúng có thể vỡ ra, chảy dịch màu trắng hoặc dịch màu hồng kem, lâu ngày sẽ tiến triển làm hoại tử tổ chức dưới da lan rộng, đặc biệt có thể dẫn tới viêm tấy lan tỏa, nhiễm khuẩn huyết, thậm chí tử vong. Do đó hậu bối không thể tự khỏi theo cách thay băng gạc thông thường hoặc tự uống thuốc, mà cần có sự can thiệp chích rạch dẫn lưu mủ và điều trị theo bác sĩ chuyên khoa.

Đơn cử một trường hợp bị nhọt vùng đầu mặt cổ do vi khuẩn Staphylococcus aureus từng điều trị tại Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình (TTPTSM&TH), bệnh viện Trung ương quân đội 108 là bệnh nhân nữ, 67 tuổi, trú tại Hà Nội, có tiền sử đái tháo đường tuýp II, di chứng chất độc màu da cam.

Trước khi vào viện 2 tuần bệnh nhân xuất hiện nhọt nhỏ bằng hạt đậu mọc vùng sau gáy, sau đó sưng tấy, đau nhiều, kèm theo sốt cao 38 – 390C. Do lo sợ và tâm lý ngại đi bệnh viện nên bệnh nhân tự mua thuốc điều trị. Khi tổn thương có dấu hiệu lan rộng, đau nhiều mới tới một cơ sở y tế được chẩn đoán là hậu bối, rạch tháo mủ rồi xin tự uống thuốc ở nhà, tình trạng viêm nhiễm tiến triển nặng hơn, đã chuyển điều trị tại nhiều cơ sở nhưng không khỏi.

Sau 12 ngày, bệnh nhân được chuyển TTPTSM &TH điều trị với tình trạng viêm tấy lan tỏa diện rộng vùng gáy, nhiều tổ chức hoại tử và dịch mủ hôi thối, cơ thể rơi vào tình trạng nhiễm trùng nhiễm độc nặng với triệu chứng người yếu mệt, da xanh niêm mạc nhợt, thiếu máu mức độ vừa, ăn uống kém, đi lại bằng xe lăn.

Để xử lý, bác sĩ phải phẫu thuật cắt lọc rộng rãi tổ chức hoại tử, lấy dịch mủ nuôi cấy vi khuẩn, áp dụng liệu pháp trị liệu chân không VAC (sử dụng hệ thống hút chuyên dụng nhằm tạo chân không trong toàn bộ vết thương để loại bỏ dịch ứ đọng, những mảnh tổ chức hoại tử nhỏ trong vết thương và dịch phù nề ở tổ chức xung quanh vết thương) để hút dịch liên tục.

Bệnh nhân cũng được điều trị phối hợp 3 loại kháng sinh phổ rộng, liều cao đường tĩnh mạch trước khi có kháng sinh đồ, kết hợp truyền máu, truyền đạm, điều chỉnh đường huyết và rối loạn điện giải. Sau khi có kết quả nuôi cấy vi khuẩn và kháng sinh đồ thì điều trị kháng sinh theo kháng sinh đồ kết hợp với chuyên khoa truyền nhiễm. Phải sau 30 ngày nằm điều trị bệnh nhân mới khỏi bệnh và được ra viện.

Mụn, nhọt tưởng chừng đơn giản nhưng có thể gây hệ lụy khôn lường nếu không xử lý đúng cách. Bởi vậy, khi mụn, nhọt xuất hiện chúng ta không được tự ý nặn, hút, chườm nóng, lạnh hoặc đắp lá… tránh nguy cơ nhiễm trùng nặng nề hơn, thậm chí nhiễm khuẩn huyết.

Trong trường hợp nhẹ không có biểu hiện đau nhức, sốt, bạn có thể đợi vài ngày cho mụn “chín” và tự vỡ. Sau đó, dùng bông y tế vô khuẩn thấm dịch lấy mủ ra ngoài, rồi rửa lại bằng dung dịch sát khuẩn Betadin hoặc cồn Iod, tránh làm tổn thương thêm vùng vừa được tháo mủ. Tuyệt đối không đắp lá, đắp thuốc theo chỉ dẫn của người không có chuyên môn để tránh những hậu quả không mong muốn xảy ra.

Nếu nhọt phát triển to nhanh, đau nhức nhiều thì không thể tự khỏi khi điều trị tại nhà mà phải nhanh chóng đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Để phòng tránh mụn nhọt và hậu bối cần giữ gìn vệ sinh cơ thể và môi trường sống thật tốt: lau chùi sạch sẽ nhà cửa, phòng ngủ thoáng mát, chăn gối giặt sạch phơi nắng thường xuyên; xây dựng nếp sống lành mạnh: ăn uống đủ chất dinh dưỡng, luyện tập thể dục thể thao hàng ngày để nâng cao thể trạng và sức bền miễn dịch, hạn chế đồ ăn nhiều đường và chất kích thích đặc biệt đối với những bệnh nhân có tiền sử đái tháo đường.

Điều dưỡng cử nhân Nguyễn Thị Nhung
Trung tâm Phẫu thuật Sọ mặt và Tạo hình, bệnh viện Trung ương quân đội 108