Nắng bên sông

Tối qua, Nắng vẫn nằm cạnh nũng nịu đòi mẹ kẹp chân ủ ấm như ngày còn bé thơ. Sớm nay, nó còn đòi mẹ buộc lại mái tóc và cài lên chiếc trâm màu bạc bà từng đeo trong ngày cưới. Nắng bảo chẳng cần nhung lụa bạc vàng, chỉ cần chiếc trâm cài của mẹ để lúc ở nhà chồng vẫn thấy như có bố mẹ ở bên.

Bà nghĩ đến cô học trò năm xưa, nếu cô ấy biết đứa trẻ được ông bà nhận nuôi năm nào giờ sắp làm cô dâu, chắc sẽ vui biết chừng nào.

Hôm trước, bà xem tin tức trong nhóm nơi bà từng làm việc. Một người phụ nữ đăng thông tin tìm lại đứa con gái là kết quả của tình yêu thời học sinh. Cô ấy viết rằng: Bố mẹ cô đã đem đứa con vừa lọt lòng đi làm con nuôi khi cô vừa kịp ôm ấp một thoáng. Giờ cô chỉ mong được biết thông tin của con, cô ấy hứa sẽ không làm xáo trộn cuộc sống của gia đình đã nhận nuôi đứa trẻ. Dòng tin ấy khiến bà cảm thấy do dự, băn khoăn. Với bà, Nắng là món quà vô giá mà miền đất công trường năm xưa đã ban tặng.

Bà trở về nhà, thắp nén hương lên ban thờ, trong di ảnh hình như ông Sơn cũng đang mỉm cười với bà. Mấy đêm trước bà mơ thấy ông nói với bà thế này: "Giờ thì bà có thể yên tâm khi trao gửi con gái về làm con dâu người bạn thân năm nào". Năm đó, căn bệnh ung thư phổi tích tụ từ bụi khói công trường đã mang ông rời xa bà khi chớm tuổi về hưu.

Minh họa sưu tầm

Một đêm, trong ca trực bệnh viện nơi miền công trường, câu chuyện của hai cô y tá trẻ Nhâm và Hoài bị cắt ngang khi chiếc xe ca phanh gấp. Vài người đàn ông vội khênh một người người dính đầy máu lên chiếc băng ca đẩy vào phòng cấp cứu. Những bộ bảo hộ lấm lem cát bụi, những khuôn mặt đen nhẻn nhìn nhau đầy lo âu.

Người đàn ông đi cùng vừa đẩy băng ca vừa nói với bác sỹ rằng chàng thanh niên chưa quen với con đường gập ghềnh, ngổn ngang sắt thép của công trường xây dựng nên bị vấp chân ngã xuống hố sâu. Cánh cửa phòng cấp cứu khép lại, chỉ còn tiếng dao kéo chạm nhau cùng tiếng bác sỹ gọi tên cô y tá là Hoài và Nhâm .

Ở miền công trường này đôi ba ngày lại có những ca cấp cứu vì tai nạn lao động.
Nhâm và Hoài lại cùng vào phòng bệnh chữa trị những vết thương của bệnh nhân. Nhâm và Hoài đã quen với mùi máu trộn mồ hôi. Đôi khi gặp những ca nặng, Nhâm và Hoài cũng đau xót như những người thân của họ khi nhìn một người nhắm mắt xuôi tay về thế giới bên kia.

Từ khắp các miền quê, những chàng trai cô gái trẻ măng đổ về làm việc ở miền công trường này. Nhâm là bạn thân cùng phòng với Hoài từ những năm tháng còn là sinh viên trường y. Tốt nghiệp, hai cô tình nguyện lên làm việc tại bệnh viện miền núi này. Hồi mới lên đây, tính cách cứng rắn của Nhâm bị vẻ u ám, hoang sơ, tẻ nhạt của núi rừng hạ gục. Nhâm định khoác ba lô về phố nhưng chợt gặp ánh mắt yếu đuối của Hoài níu lại. Những năm tháng sinh viên Nhâm đã quen chăm sóc Hoài như một người chị gái. Nhâm không muốn cô bạn thân cô đơn nên đã ở lại với núi rừng.

Ca cấp cứu kết thúc, vết máu và bụi đất trên khuôn mặt bệnh nhân vừa được lau sạch, Nhâm nhận ra đó là Sơn người bạn thân thời học sinh khi nhóm bạn cùng làng còn phải đội mũ rơm đến lớp.

Tính cách Nhâm mạnh mẽ như con trai nên được đám bạn coi như thủ lĩnh sau lần một mình bơi thi và giành chiến thắng gã thủ lĩnh làng bên. Ngược lại Sơn là con trai nhưng nhút nhát. Một lần vì muốn thay đổi tính cách của bạn, Nhâm bắt Sơn cùng bơi với mình qua khúc sông chảy xiết, khiến Sơn xuýt đuối nước nếu không bám kịp vào cây chuối đang dạt trôi.

Có lần, khi hai đứa mò trai bên sông bỗng trong làng vang tiếng kẻng báo động, rồi tiếng máy bay địch ngày một gần. Nhâm định chạy lên bờ lao về phía bụi cây. Chiếc chậu nhôm phản chiếu ánh sáng lên bầu trời khiến chiếc máy bay của đich phát hiện ra và bắt đầu trút những quả bom đen sì xuống làng. Sơn kéo Nhâm ngụp xuống dòng sông. Quả bom nổ phía bên kia sông làm những con sóng ngầm xô đến hất văng hai bàn tay rời nhau. Sơn nhoài người giữ lấy cô bạn trong cơn hốt hoảng đang bị con sóng cuốn đi.

Một thời gian sau, Sơn theo bố mẹ đến vùng kinh tế mới, chẳng ngờ hai người lại gặp nhau khi đất nước đã hoà bình.

*
Mấy lần, nhìn anh công nhân vụng về đút những thìa cháo cho Sơn, Hoài bỗng thấy thương chàng trai này. Khi không có người khác ở bên, khúc bột cứng ngắc cùng sợi dây bó buộc níu giữ cánh tay phải khiến Sơn nhăn nhó, đau đớn, nhất là lúc cố nhoài người với cốc nước. Thấy vậy, Hoài lại rót giúp Sơn rồi nhắc Sơn uống thuốc. Mấy lần bàn tay, đôi mắt vô tình chạm nhau làm Hoài nóng bừng khuôn mặt. Sơn là người đàn ông đầu tiên mang cảm giác nhớ nhung khiến Hoài thường hay trầm tư suy nghĩ.

Một lần vô tình bắt gặp, Nhâm trêu "yêu rồi phải không?". Hoài lảng tránh ánh mắt cô bạn cùng phòng đang nhìn mình nghi hoặc.

Nhâm đọc được suy nghĩ của cô bạn: "Sơn là người tốt, nếu nó có ý thì mày cũng nên mở lòng". Nhâm biết đêm qua Hoài lén thức giấc soi đèn đọc trang thư Sơn gửi.

Nhâm vun vén cho mối tình của Hoài và Sơn bằng tình bạn giữa ba người.

Kỷ vật Sơn cầu hôn Hoài là chiếc trâm cài đầu Sơn khéo léo mài. Ngày rước dâu, Hoài cài chiếc trâm lấp lánh ánh bạc theo Sơn về căn nhà bên sông.

Minh họa sưu tầm

**
Sau ngày công trình thuỷ điện hoàn thành, ông Sơn nhận được lệnh thuyên chuyển công tác vào Nam. Ông hỏi ý kiến vợ xem có muốn cùng ông vào không. Bà Hoài do dự bởi nơi đây còn căn nhà ông bà bao năm chung sống.

Nhâm đã lấy chồng - một chàng trai gốc Hà Nội - còn những người hàng xóm nhìn bà như một thứ "cây độc không hoa". Bà nghĩ, còn gì đau xót hơn khi bà làm việc trong nghành y mà lại không chữa được căn bệnh của chính mình.

Một lần, nghe mọi người mách bảo, ông bà tìm đến một bà lang trên mạn ngược. Bà lang sau khi bắt mạch cho bà bảo rằng: “Tôi sẽ cắt thử vài thang thuốc để hai vợ chồng uống may ra còn hy vọng chứ cơ địa của cô sẽ rất khó. Dưới xuôi từng có những cô gái vài lần bỏ thai, uống thuốc của tôi vẫn chửa đẻ lại được".

Bà nghĩ đến những cô gái từng được bà giúp phá thai. Có thể, những sinh linh ấy đã ám lấy bà bởi bà là người trực tiếp cướp đi sự sống của chúng.

Bà quyết định theo ông về miền đất mới khi những thang thuốc của bà lang nơi miền ngược chẳng thể giúp tạo ra một mầm sống trong bụng bà. Bà hy vọng sự thay đổi môi trường sống sẽ giúp bà quên đi những đứa trẻ vẫn đến quấy khóc trong giấc mơ.

Căn nhà mới của ông bà nhìn về phía cổng trường tiểu học. Nhìn những phụ huynh đưa đón con đến lớp buổi sớm chiều, ông bà cũng cảm thấy bớt đi phần nào cô đơn. Nhưng khi sân trường chỉ trơ trọi lại những hàng cây, cảm giác vắng lặng trong lòng ông bà lại thênh thang trải rộng.

Một ngày, bà vừa đến bệnh viện. Một người đồng nghiệp nói nhỏ với bà.

- Con gái người đồng hương của em sắp sinh. Gia đình nhà ấy muốn giấu việc con gái mình đi học mà mang thai nên đã đưa nó đến một nơi xa để chăm sóc đợi ngày sinh. Gia đình ấy muốn em đỡ đẻ cho nó. Em cần sự giúp đỡ của chị.

Bà Hoài khoác chiếc túi y tế, theo người đồng nghiệp vượt dốc đèo đến căn lều khuất lấp trong rẫy cà phê. Cô gái đang đau đớn cắn chặt chiếc áo trắng.

Bà và người đồng nghiệp đặt dụng cụ y tế lên chiếc chõng tre tiến hành ca đỡ đẻ chưa từng có trong mấy chục năm làm nghề y của bà. Tiếng khóc chào đời của đứa bé trên mắt môi nhỏ xinh làm bà lóng ngóng suýt đánh rơi khay đựng dụng cụ y tế. Bà thốt lên: Đứa bé xinh quá!

Bà đưa bé gái cho người mẹ mà đôi mắt mải ngắm nhìn với những thương yêu dâng tràn.

Bố cô gái sau khi đặt chiếc phong bì cảm ơn vào tay người đồng nghiệp, buông tiếng thở dài.

- Mong cô có thể tìm giúp anh một gia đình có thể chăm sóc đứa bé.

Người đồng nghiệp lia đôi mắt cảm thông nhìn bà Hoài khi bà vẫn đang nựng nịu, dỗ dành đứa trẻ. Nghe người đàn ông nhắc đến việc cho đi đứa trẻ. Trong lòng bà như có ngọn lửa hy vọng được nhen lên. Đôi mắt lại hướng về đứa bé vừa chào đời.

Ông bà đặt tên con là Nắng, tia nắng sưởi ấm bao mùa đông băng giá trong lòng. Để muốn cuộc sống yên lành, hai ông bà đã mang Nắng trở lại mảnh đất lần đầu tiên gặp nhau.

Ngày ông phát hiện ra căn bệnh quái ác trong người cũng là khi Nắng vừa tròn hai mươi tuổi. Ông bảo bà hãy ở lại thay ông chăm sóc và nhìn thấy con gái của mình được hạnh phúc.

Một lần, bà Nhâm và cậu con trai rẽ vào thăm bà Hoài sau kỳ nghỉ cuối tuần ở Mộc Châu. Đôi mắt con trai bà Nhâm mải dõi theo, mong ngóng, kiếm tìm Nắng.

Hai người mẹ nhận ra sự khởi đầu nên đã vun vén tình duyên cho đôi trẻ như cách mà ngày xưa những người bạn già từng vun vén cho nhau.

Bà cầm chiếc điện thoại, gửi một tin nhắn cho cô học trò năm nào. Cuối ngày, hoàng hôn vẫn gieo những hạt nắng bên sông.

KIỀU XUÂN QUỲNH