Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh

Chia sẻ

Nhiều du khách trong và ngoài nước biết đến làng cổ Đường Lâm là đất hai vua, thờ các vị anh hùng dân tộc Phùng Hưng và Ngô Quyền, nhưng ít người biết đến nơi đây còn có một Di tích Lịch sử - Văn hóa nổi tiếng khác là Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh - một người con của xứ Đoài đã làm vua quan nhà Minh căm hận và nể phục.

Nhà thờ ấy ở thôn Mông Phụ, xã Đường Lâm, Sơn Tây, thành phố Hà Nội, được xây dựng từ đời Tự Đức, nhằm tri ân và tưởng nhớ người được vua Lê Thần Tông cử làm Chánh sứ sang Trung Quốc, đã dũng cảm đối đáp để bảo vệ danh dự dân tộc trước sự xúc phạm của Vua Minh. Theo tấm bia đá còn lại ở từ đường, nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh được xây dựng vào năm 1845 với diện tích chừng 400m2 theo kiểu chữ Nhị, gồm tiền đường và hậu đường. Bên trên lợp ngói cổ, tất cả các hạng mục khác đều được xây dựng bằng đá ong, loại nguyên vật liệu đào trực tiếp từ lòng đất lên chỉ vùng xứ Đoài mới có. Hậu đường là nơi thờ chính, 3 gian đều có bệ thờ với các đồ thờ được sơn son thếp vàng trang nghiêm, đẹp đẽ. Trong nhà thờ hiện còn lưu giữ nhiều di vật cổ có giá trị gồm: 4 bức hoành phi, 3 tấm bia đá, 20 đôi câu đối được viết trên tường. Cổng vào nhà thờ cũng được xây bằng đá ong, trên đắp nổi dòng chữ Hán “Giang Thám hoa công từ”(nhà thờ Công bộ tả thị lang Thám hoa Giang Văn Minh).

Đền thờ Thám hoa Giang Văn Minh ở xứ Đoài.Đền thờ Thám hoa Giang Văn Minh ở xứ Đoài.

Giang Văn Minh (1573 - 1638), tên chữ là Quốc Hoa, hiệu là Văn Chung. Ông thi đỗ Thám hoa khoá Mậu Thìn năm 1628, đời vua Lê Thần Tông. Ông lần lượt được bổ nhiệm các chức vụ như Binh khoa đô cấp sự trung (1630), Thái bộc tự khanh (1631). Là người học rộng, tài cao, có tài về nhà ngoại giao, tính tình khảng khái, dũng cảm và quyết đoán nên năm 1637, Vua Lê Thần Tông cử ông đi sứ Trung Hoa. Khi vào yết kiến, Vua nhà Minh là Minh Tư Tông Chu Do Kiểm (Sùng Trinh) có ý muốn thử tài sứ thần nước Việt nên ra một vế đối: “Đồng trụ chí kim đài dĩ lục” (Dịch nghĩa: Cột đồng đến nay đã phủ kín rêu phong). 

Vế đối của Vua Minh có ý ngạo mạn, nhắc đến việc Mã Viện xưa sang xâm lược nước ta, sau khi đàn áp cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng đã cho dựng cột đồng khắc 6 chữ “Đồng trụ chiết, Giao Chỉ diệt” (nghĩa là: cột đồng mà gãy thì dân Giao Chỉ diệt vong) như một lời nguyền nhân dân ta. Nghe xong, mặc dù Giang Văn Minh rất căm giận nhưng ông vẫn bình tĩnh đối lại: “Đằng giang tự cổ huyết do hồng” (Dịch nghĩa: Sông Bạch Đằng từ ngàn xưa máu vẫn còn đỏ). Vế đối rất cân chỉnh và đanh thép, tỏ rõ khí phách anh hùng và lòng tự tôn, tự hào dân tộc đồng thời cũng muốn nhắc cho vua quan nhà Minh nhớ lại ba lần sông Bạch Đằng lịch sử đã nhuốm máu, vùi thây quân xâm lược phương Bắc. Đó là trận chiến thắng quân Nam Hán của Ngô Quyền (năm 938), chiến thắng quân Tống của Lê Đại Hành (năm 981) và chiến thắng quân Nguyên Mông của Trần Hưng Đạo (năm 1288).

Đền thờ Thám hoa Giang Văn MinhNhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh là di tích lịch sử có tiếng ở Hà Nội.

Chuyến đi này, ngoài nhiệm vụ ngoại giao thông lệ với triều đình phương Bắc, Giang Văn Minh còn đấu tranh thắng lợi, buộc nhà Minh phải bỏ lệ cống nộp người vàng - vạ Liễu Thăng - hàng năm trước đó. Tưởng rằng làm khó được sứ thần nước Việt, ngờ đâu lại bị chánh sứ Giang Văn Minh làm cho thất bại nhục nhã. Bất chấp cả luật lệ bang giao, Vua nhà Minh đã hèn hạ và tàn độc sai quân lính mổ bụng moi gan ông xem “Sứ thần An Nam to gan lớn mật thế nào”.

Nghe tin Giang Văn Minh chết một cách anh dũng nhưng đã làm rạng danh quốc thể, Vua Lê và Chúa Trịnh vô cùng thương tiếc ra đón. Đích thân nhà vua về quê ông dự lễ an táng và tặng ông mấy chữ: “Đi sứ mà chẳng làm nhục mệnh vua, xứng đáng là bậc anh hùng thiên cổ”. Vua Lê Thần Tông còn truy phong cho ông chức Công bộ Tả thị lang, tước Vinh quận công.

Nhà thờ Thám hoa Giang Văn Minh là nơi có ý nghĩa giáo dục truyền thống yêu nước cho thế hệ trẻ. Nhà thờ đã được xếp hạng là Di tích Lịch sử - Văn hóa cấp Quốc gia năm 1991, đang trở thành điểm đến tham quan, tìm hiểu, học tập của nhiều du khách trong và ngoài nước.

NGUYỄN THỊ THIỆN
(Biên soạn và tổng hợp)

Tin cùng chuyên mục

Nhà khoa học nữ và những bài học quý

Nhà khoa học nữ và những bài học quý

(PNTĐ) - Giáo sư Susan Solomon (Mỹ) không chỉ là một nhà khoa học xuất sắc mà còn là một tấm gương sáng về tinh thần kiên trì, tư duy cởi mở và lòng nhiệt huyết với khoa học. Bà đã chia sẻ những trải nghiệm quý báu, mang đến những bài học ý nghĩa cho các nhà khoa học, đặc biệt là phụ nữ trên hành trình chinh phục tri thức.
Cha mẹ giúp con lấy lại nhịp học sau Tết

Cha mẹ giúp con lấy lại nhịp học sau Tết

(PNTĐ) - Sau kỳ nghỉ Tết dài ngày, nhiều trẻ tỏ ra uể oải, chán học, mất tập trung, không muốn trở lại trường. Cha mẹ có thể làm gì để giúp con sớm lấy lại nhịp học sau Tết? Dưới đây là tư vấn của Thạc sĩ Tâm lý lâm sàng Nguyễn Hải Vân, chuyên viên tâm lý học đường  trường liên cấp TH & THCS Ngôi sao Hà Nội với các cha mẹ.
Họa sĩ Chu Nhật Quang: “Đốm lửa” lan tỏa văn hóa truyền thống trong giới trẻ

Họa sĩ Chu Nhật Quang: “Đốm lửa” lan tỏa văn hóa truyền thống trong giới trẻ

(PNTĐ) - Lựa chọn con đường nghệ thuật gắn liền với tranh sơn mài, họa sĩ trẻ Chu Nhật Quang giống như một “đốm lửa” tuy nhỏ nhưng đang dần tạo sức lan tỏa, thổi bùng lên ngọn lửa, tình yêu với quê hương, đất nước, di sản văn hóa... trong giới trẻ. Và, tranh của Chu Nhật Quang như một chiếc cầu nối, là tiếng nói nghệ thuật giao thoa giữa quá khứ, hiện tại và tương tai.
Rộn ràng lễ hội mùa xuân

Rộn ràng lễ hội mùa xuân

(PNTĐ) - Thủ đô Hà Nội luôn khiến mọi người nhớ thương với những nét văn hóa độc đáo riêng có. Đặc biệt, bầu không khí vào những ngày đầu năm mới tại Thủ đô càng thêm sống động và rộn ràng với các lễ hội mùa xuân.
Phụ nữ Thủ đô cùng kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Phụ nữ Thủ đô cùng kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

(PNTĐ) - Xuân mới là dịp để các cấp Hội LHPN Hà Nội nhìn lại một năm hoạt động qua, đồng thời nỗ lực thực hiện tốt các mục tiêu đặt ra trong năm 2025. Trong đó, từng cán bộ, hội viên phụ nữ sẽ tiếp tục ra sức thi đua góp sức xây dựng tổ chức Hội vững mạnh, góp phần vào sự phát triển chung của Thủ đô và đất nước, sẵn sàng cùng dân tộc bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình.