Ăn chay trường nguy cơ cao dẫn tới béo phì
(PNTĐ) - “Người ăn chay trường, nếu trong khẩu phần ăn không cân đối, sẽ có nguy cơ thiếu máu, thiếu sắt, kẽm, canxi, vitamin D3 nếu không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời…”.
Đó là chia sẻ của PGS.TS Nguyễn Thị Lâm – nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia trong buổi Giao lưu trực tuyến chủ đề “Lựa chọn thực phẩm, bữa ăn cân bằng dinh dưỡng cho gia đình” do Báo Phụ nữ Thủ đô phối hợp với Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam tổ chức chiều ngày 24/12.
Chế độ ăn uống cân bằng phải cung cấp các chất phytochemical
Theo thống kê của Viện Dinh dưỡng Quốc gia, tỷ lệ thừa cân béo phì ở người trưởng thành tại Việt Nam hiện nay là 6,6%, đồng thời nước ta cũng có khoảng 7 triệu người mắc bệnh đái tháo đường (tiểu đường), đặc biệt người bệnh đang có xu hướng trẻ hóa.
Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng trên ở Việt Nam là do hiện nay các thành viên trong mỗi gia đình dành từ 8 – 10 tiếng/ngày để lao động, sản xuất dẫn đến việc không chăm lo đầy đủ dinh dưỡng lành mạnh trong mỗi bữa ăn.
Quang cảnh buổi giao lưu trực tuyến chủ đề “Lựa chọn thực phẩm, bữa ăn cân bằng dinh dưỡng cho gia đình” do Báo Phụ nữ Thủ đô phối hợp với Công ty Cổ phần Acecook Việt Nam tổ chức.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cho hay: “Sự cần thiết của dinh dưỡng với sức khỏe, cũng như vai trò của việc biết lựa chọn thực phẩm an toàn, xây dựng bữa ăn cân bằng trong mỗi gia đình thì dinh dưỡng trong thực tế đóng vai trò rất quan trọng. Những bữa ăn đủ dinh dưỡng theo nhóm lứa tuổi khác nhau sẽ góp phần nâng cao sức khỏe, nâng cao khả năng miễn dịch cho cơ thể. Bữa ăn đủ dinh dưỡng còn giúp nâng cao tuổi thọ. Viện Dinh dưỡng có tháp dinh dưỡng cho các nhóm tuổi khác nhau từ trẻ em, học sinh tiểu học, lứa tuổi thành niên, người cao tuổi... ứng dụng cho mỗi người mỗi ngày”.
Nguyên Phó Viện trưởng Viện Dinh dưỡng Quốc gia thông tin thêm: “Bữa ăn lành mạnh với các thực phẩm lành mạnh và chế biến phù hợp giúp cung cấp các chất dinh dưỡng thiết yếu để cơ thể khỏe mạnh, đồng thời hỗ trợ hệ thống miễn dịch hoạt động tích cực hơn. Duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh như ăn thực phẩm bổ dưỡng và tích cực hoạt động thể chất giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, góp phần tăng tuổi thọ của bạn. Một chế độ ăn uống cân bằng phải cung cấp các chất phytochemical có hoạt tính sinh học như chất xơ, chất chống ô xy hóa và chất dinh dưỡng có lợi cho sức khỏe.
Vì vậy, mọi người nên có bữa ăn gia đình với cách chế biến lành mạnh, cân bằng dinh dưỡng. Bữa ăn đó còn là nơi gắn kết tình cảm gia đình. Để có bữa ăn lành mạnh, chúng ta cần phải chú trọng khâu lựa chọn và chế biến thực phẩm”.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nêu ví dụ: Người trưởng thành ăn 3 - 4 phần rau, quả chín, đa dạng các loại đạm thịt cá, cá sữa, đậu phụ, rau 2 - 3 loại rau mỗi bữa ăn. Chế biến món ăn cũng tuỳ thuộc vào từng lứa tuổi cho phù hợp. Các bé nhu cầu cao hơn thì có thể ăn món rán với lượng vừa phải, còn người cao tuổi hạn chế món rán, nên ăn nhiều các món ăn luộc hấp giảm chất béo chuyển hoá trong các món rán để dự phòng bệnh lý cao như tăng huyết áp, tiểu đường. Các món ăn đơn giản như mì ăn liền thì chọn sản phẩm chế biến sẵn đảm bảo tiêu chí an toàn thực phẩm ra thị trường, đồng thời nên ăn mì kèm rau xanh, có chất đạm,… đầy đủ cân đối.
Ăn chay trường nguy cơ dẫn tới béo phì
Một trong những thông tin bất ngờ được PGS.TS Nguyễn Thị Lâm đưa ra trong buổi Toạ đàm là việc ăn chay trường mà nhiều người Việt Nam đang thực hiện có nguy cơ cao dẫn tới tình trạng béo phì. Bởi theo bà Lâm, việc ăn chay thường dùng các sản phẩm khác được chế biến sẵn nên dễ bị thừa cân, béo phì. Họ chủ yếu không ăn thịt nên thiếu đạm động vật. Trong thịt có chứa các chất axit amin, kẽm, axit folic B12… Ngay trong khẩu phần ăn thiếu sữa, sữa chua, dẫn đến thiếu canxi.
Người ăn chay trường, nếu trong khẩu phần ăn không cân đối, sẽ có nguy cơ thiếu máu, thiếu sắt, kẽm, canxi, vitamin D3 nếu không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
“Tôi thường khuyên nên ăn chay gián đoạn. Khẩu phần ăn nên có trứng, sữa để cung cấp đủ axit amin cần thiết cho cơ thể. Người ăn chay có thể uống thêm các thực phẩm bổ sung bột protein từ các loại hạt như sữa hạt xay sẵn, hoặc uống các viên đạm chuẩn hoặc uống thêm các viên đa vi chất dinh dưỡng, cung cấp cả sắt, kẽm, vitamin…”, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm nói.
Đồng thời, PGS.TS Nguyễn Thị Lâm cũng cho biết, hiện nay có nhiều người có xu hướng ăn kiêng nhưng lại không nắm rõ thành phần dinh dưỡng trong chế độ ăn kiêng đó có phù hợp với thể trạng cơ thể mình nên chưa chắc việc ăn kiêng đã tốt cho sức khoẻ.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm đưa ra dẫn chứng: Chế độ ăn keto nhiều chất béo, 70% là chất béo, gan làm việc nhiều dẫn đến bệnh tim mạch, thừa chất béo thừa cân, mỡ máu cao, gan khó chuyển hoá, vì vậy không nên ăn chế độ keto.
Chế độ ăn paleo, ăn thịt cá, hải sản, gia cầm, rau xanh, không có tinh bột tinh chế, không có các đậu đỗ,... Chế độ này cũng có những ưu điểm, nhưng phải có thực phẩm sạch, theo phương pháp oganic, không có chất trừ sâu, chất bảo quản. Không phải ai cũng nên theo chế độ paleo này.
Chế độ low-carb ít chất bột đường, tăng đạm thì tăng gánh nặng cho thận. Phụ nữ có thai không nên áp dụng chế độ này.
Chất bột đường có gluco nuôi tế bào não, ít chất bột đường thì có nhiều nguy cơ. Nếu thiếu thì suy nghĩ suy giảm, có những người ăn chế độ low-carb thì vẫn giảm được cân nhưng hay quên. Vì vậy, nên ăn với tổng năng lượng phải thấp, ăn vào thấp hơn lượng tiêu hao.
PGS.TS Nguyễn Thị Lâm khuyến nghị nên ăn cân đối, nếu ngại ăn thịt thì nên ăn bổ sung các loại đậu, sữa tươi, sữa đậu nành, đậu phụ, các loại hạt béo tốt: macca, óc chó, chế biến dầu thực vật,... phải ăn cân đối giữa các nhóm. Tổng năng lượng đảm bảo, không bị suy giảm trí nhớ, giảm cân được mà ít nguy cơ mắc bệnh. Để giảm cân thì chỉ cắt phần năng lượng mà vẫn phải đảm bảo lượng đạm, chất béo, chất xơ, vitamin.
