Cần có quỹ quốc gia hỗ trợ nghiên cứu, khuyến khích các nhà khoa học và khu vực tư nhân đầu tư cho phát minh, sáng chế
(PNTĐ) - Chiều 21/10, tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, tại tổ 1, đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội thảo luận về các báo cáo công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước, Chính phủ và nội dung liên quan.
Đại biểu Đỗ Đức Hồng Hà cho biết, thời gian qua, hệ thống tư pháp đã có nhiều nỗ lực nhằm thích ứng với tiến trình sắp xếp, tinh gọn bộ máy và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Còn một số điểm nghẽn thể chế vẫn tồn tại, đặc biệt là việc chậm ban hành các văn bản quy định chi tiết thi hành Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.
Theo đại biểu, đây là hai đạo luật có ý nghĩa quan trọng, trực tiếp liên quan đến thẩm quyền, cơ cấu tổ chức và hiệu quả hoạt động của hai ngành nên việc sớm hoàn thiện các văn bản hướng dẫn là yêu cầu cấp thiết để bảo đảm hoạt động tư pháp thông suốt, hiệu quả.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí nhấn mạnh, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV là một nhiệm kỳ đặc biệt, diễn ra trong bối cảnh đất nước đối mặt với nhiều biến động chưa từng có, song Quốc hội đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, để lại nhiều dấu ấn đậm nét trong hoạt động lập pháp, giám sát và đổi mới phương thức làm việc.
Trong đó, hoạt động lập pháp trong nhiệm kỳ này là một trong những điểm sáng nhất. Đến ngày 15/10/2025, Quốc hội đã hoàn thành 153/156 nhiệm vụ lập pháp, đạt 98,08%; đồng thời thông qua thêm 52 nhiệm vụ phát sinh, nâng tổng số lên 205 nhiệm vụ, vượt 33% so với định hướng ban đầu. Đây là con số thể hiện nỗ lực phi thường và tinh thần trách nhiệm rất cao của Quốc hội trong xây dựng hệ thống pháp luật. Nhiều luật, nghị quyết được ban hành trong thời gian ngắn nhưng vẫn bảo đảm chất lượng và tính khả thi cao.
Thảo luận tổ, đại biểu Quốc hội Lê Quân cho rằng, nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV đã đạt nhiều kết quả nổi bật trên các lĩnh vực: hoàn thiện thể chế, phát triển nguồn nhân lực và đầu tư hạ tầng, tạo nền tảng vững chắc cho giai đoạn phát triển tiếp theo của đất nước.
Nhiệm kỳ vừa qua, công tác xây dựng và hoàn thiện thể chế đạt được nhiều đổi mới quan trọng, đặc biệt là trong giai đoạn cuối nhiệm kỳ, khi tư duy và định hình thể chế phát triển ngày càng rõ nét. Kỳ họp thứ 10 - kỳ họp chính thức cuối cùng của Quốc hội khóa XV - có ý nghĩa đặc biệt, khi sửa đổi, bổ sung nhiều đạo luật nhằm đảm bảo hệ thống pháp luật đồng bộ, thống nhất cho giai đoạn phát triển sắp tới.
Đại biểu Lê Quân chỉ ra hai vấn đề lớn cần được quan tâm trong giai đoạn tới. Thứ nhất, về đổi mới sáng tạo, Việt Nam đã ban hành Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, nhưng thực tế triển khai còn nhiều hạn chế.
Đại biểu nêu, từ thực tiễn của các trường đại học và viện nghiên cứu, chúng tôi nhận thấy cần có quỹ quốc gia hỗ trợ nghiên cứu, khuyến khích các nhà khoa học và khu vực tư nhân đầu tư cho phát minh, sáng chế. Khi có được nền tảng sở hữu trí tuệ mạnh, thị trường khoa học – công nghệ mới có thể phát triển thực chất.
Đại biểu Lê Quân cho rằng cần có cơ chế tài chính linh hoạt hơn để đẩy nhanh giải ngân cho các đề tài, dự án khoa học, tạo điều kiện để nhà khoa học tiếp cận nguồn lực thuận lợi, giảm khâu trung gian và thời gian chờ ngân sách.
Thứ hai, về phát triển nguồn nhân lực, Việt Nam đang có lợi thế dân số vàng nhưng cơ cấu nhân lực chưa thực sự hợp lý. Theo thống kê, hơn 70% lao động hiện nay chưa có chứng chỉ hay bằng cấp nghề nghiệp, trong khi nhu cầu nhân lực kỹ năng cao cho nền kinh tế hiện đại ngày càng lớn.
Vì vậy, nếu không có chính sách đào tạo nghề, bồi dưỡng kỹ năng phù hợp, 10 năm tới chúng ta có thể đối mặt với tình trạng hàng triệu lao động trung niên phải đào tạo lại, gây áp lực lớn cho thị trường lao động và an sinh xã hội.
Đại biểu đề nghị Chính phủ tiếp tục triển khai đồng bộ các nghị quyết về khoa học, công nghệ, giáo dục - đào tạo, trong đó tập trung vào hai trọng tâm: Tăng đầu tư cho nghiên cứu, ứng dụng, sở hữu trí tuệ và phát minh sáng chế để tạo nền tảng cho quốc gia đổi mới sáng tạo; cơ cấu lại nguồn nhân lực, phát triển mạnh hệ thống đào tạo nghề, nâng cao chất lượng lao động nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong trung và dài hạn.
