Chuyển đổi tư duy phát triển KTXH lấy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số
(PNTĐ) - Sáng 21/10, tiếp tục kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội thảo luận tại tổ về kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước; kết quả thực hiện các nghị quyết của Quốc hội; báo cáo của Chính phủ, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội năm 2025.
Tại tổ 1- Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội có Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Bùi Thị Minh Hoài, Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội; Chủ tịch HĐND Thành phố Nguyễn Ngọc Tuấn, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội; Phó Chủ tịch HĐND Thành phố Phạm Thị Thanh Mai, Phó Trưởng đoàn Đoàn đại biểu Quốc hội Thành phố Hà Nội.
Đại biểu Quốc hội Bùi Huyền Mai cho biết, Hà Nội là địa phương đi đầu, gương mẫu và thành công bước đầu trong quá trình tổ chức, sắp xếp lại bộ máy, thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Hà Nội là địa phương duy nhất trong cả nước giảm số lượng đơn vị hành chính nhiều nhất - tới 76%, hiện còn 126 xã, phường, góp phần tinh gọn tổ chức, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước.
Trong quá trình thực hiện, HĐND và UBND Thành phố Hà Nội đã thể hiện sự chủ động, linh hoạt và khoa học. HĐND Thành phố tổ chức kỳ họp chuyên đề để cụ thể hóa chủ trương phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, theo nguyên tắc “địa phương làm, địa phương quyết và địa phương chịu trách nhiệm”.
UBND Thành phố Hà Nội thường xuyên tổ chức các hội nghị, kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc ngay từ cơ sở. Ví dụ cụ thể là Hà Nội đã kiên định quan điểm thành lập đơn vị sự nghiệp công lập chuyên trách quản lý dự án cấp phường, xã, bước đầu mang lại hiệu quả rõ rệt trong quản lý và triển khai các công trình cơ sở hạ tầng.
Theo đại biểu, các kênh phản ánh của cử tri và Nhân dân Thủ đô đều ghi nhận, biểu dương nỗ lực của Thành phố trong việc xây dựng mô hình chính quyền hai cấp, coi đây là bước tiến quan trọng trong cải cách hành chính và đổi mới phương thức quản trị đô thị. Bên cạnh những thành tựu về kinh tế, các chính sách an sinh xã hội chính là điểm nổi bật trong báo cáo của Chính phủ, thể hiện sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và các địa phương đối với đời sống người dân.
Theo kênh giám sát và phản ánh dư luận của MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội, Nhân dân bày tỏ sự đồng thuận, tin tưởng và đánh giá rất cao về các chính sách an sinh. Những hoạt động cụ thể, thiết thực đã góp phần củng cố niềm tin của người dân đối với Chính phủ, nhất là qua các sự kiện trọng đại như Đại lễ A80 tổ chức tại Hà Nội, nơi Thủ đô tiếp tục thể hiện tinh thần “Hà Nội vì cả nước, cùng cả nước”.
Đại biểu Bùi Huyền Mai cho biết, nỗ lực của Thành phố Hà Nội trong hỗ trợ các địa phương bị thiên tai, bão lũ. Riêng trong 2 cơn bão số 10 và số 11 vừa qua, Hà Nội đã hỗ trợ 115 tỷ đồng cho 14 tỉnh chịu thiệt hại nặng nề nhất, đồng thời tiếp nhận và phân bổ gần 25 tỷ đồng từ các nguồn lực xã hội hóa để giúp người dân khắc phục hậu quả.
Ủy ban MTTQ thành phố Hà Nội cũng trực tiếp hỗ trợ trên 10 tỷ đồng cho các xã, phường bị ảnh hưởng. Sự vào cuộc kịp thời và quyết liệt của lãnh đạo Thành phố Hà Nội, với tinh thần “tương thân, tương ái” của người dân đã thể hiện rõ trách nhiệm của Thủ đô đối với đất nước.
Đại biểu Quốc hội Dương Minh Ánh cho biết, sau thời gian triển khai mô hình chính quyền hai cấp, các địa phương đã dần ổn định hoạt động. Tuy nhiên, việc mở rộng địa bàn phường, xã, thôn, tổ dân phố khiến khối lượng công việc cơ sở tăng cao.
Theo đại biểu, cần phân cấp, phân quyền cụ thể cho thôn, tổ dân phố, đồng thời có cơ chế đầu tư cho cơ sở vật chất và chính sách đối với đội ngũ cán bộ cơ sở để họ yên tâm gắn bó, thực sự trở thành cầu nối giữa Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Cùng đó là cần quan tâm nâng phụ cấp cho các chi hội trưởng, chi hội phó đoàn thể ở cơ sở.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí bày tỏ ngại về sự gia tăng của tội phạm công nghệ cao, lừa đảo, bắt cóc qua mạng. Tình trạng tội phạm công nghệ cao và lừa đảo bắt cóc qua mạng ngày càng phổ biến, khốc liệt và nặng nề. "Bây giờ, không ít máy tính sáng đi làm, bật lên đã trắng xóa, đòi tiền chuộc. Chính tôi đã từng bị như vậy"- đại biểu nói.
Đại biểu dẫn chứng cụ thể từ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, khi hệ thống từng bị tấn công mạng, nhiều máy tính bị đánh sập, 138 kỹ sư công nghệ phải làm việc liên tục 2 tuần, ăn ngủ tại chỗ mới khắc phục được.
Hậu quả, 1/3 khách hàng thân quen đã bỏ bệnh viện trước những lo ngại về vấn đề an ninh mạng. Ông nhấn mạnh, nhiều đơn vị khác cũng bị tương tự nhưng chọn im lặng, chịu đựng. Tội phạm công nghệ cao ngày càng tinh vi, thực hiện hành vi vi phạm rồi đòi tiền chuộc.
Về lừa đảo, bắt cóc qua mạng, vị đại biểu đoàn Thành phố Hà Nội rất lo ngại khi tình trạng "quá nhiều, quá phổ biến". Do đó, đại biểu đề xuất Chính phủ phải thực sự tập trung, mạnh mẽ và quyết liệt để giải quyết vấn đề này, phòng chống tội phạm công nghệ cao, điều tra, xử lý nghiêm các hành vi lừa đảo, bắt cóc qua mạng.
Đồng thời, Chính phủ cần tăng cường hợp tác quốc tế để triệt phá tội phạm, lừa đảo xuyên biên giới. Tập trung nguồn lực chống tội phạm công nghệ cao, bảo vệ an ninh mạng quốc gia.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Phi Thường cho biết, Tổng Bí thư đã đặc biệt lưu ý Hà Nội cần tập trung vào bốn vấn đề lớn như úng ngập, ô nhiễm môi trường, giao thông và trật tự đô thị. Thành phố đã đưa ngay các nội dung này vào chương trình hành động và triển khai cụ thể. Về ứng phó úng ngập, thành phố đang hoàn thiện hệ thống thoát nước; đồng thời đã thông qua 7 danh mục đầu tư khẩn cấp, gồm nạo vét sông Nhuệ, cải tạo hồ điều hòa, bổ cập nước sông Tô Lịch nhằm xử lý ô nhiễm và hỗ trợ tiêu thoát nước. Về ô nhiễm môi trường, cùng với việc cải tạo sông hồ, thành phố đang triển khai chương trình dẫn nước từ sông Đà và sông Tích bổ cập cho sông Đáy.
Về vấn đề ùn tắc giao thông, đại biểu Nguyễn Phi Thường cho biết, thành phố hiện có hơn 8 triệu phương tiện, trong đó gần 7 triệu xe máy. Trong khi đó, đất dành cho giao thông mới đạt 12,15%, thấp hơn nhiều so với chuẩn 20% của đô thị phát triển. Phương tiện cá nhân tăng 5-10% mỗi năm, nhưng hạ tầng chỉ tăng 0,3%. Đó là nguyên nhân chính khiến tắc đường ngày càng nghiêm trọng.
Theo đại biểu, thành phố đã khởi công 7 cầu vượt sông Hồng, 1 cầu qua sông Đuống cùng nhiều tuyến đường trục chính và dự án đường sắt đô thị. Trong nhiệm kỳ 2025-2030, thành phố Hà Nội đặt mục tiêu hoàn thành 4 tuyến đường sắt đô thị mới, đồng bộ với các tuyến vành đai.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Lan quan tâm đến Báo cáo của Chính phủ đã dành sự quan tâm lớn đến lĩnh vực nông nghiệp, nhất là trong định hướng phát triển “nông nghiệp xanh, phát thải thấp, thích ứng với biến đổi khí hậu” và đẩy mạnh cơ cấu lại ngành theo hướng hiện đại, bền vững, gắn với xây dựng nông thôn mới và chuyển đổi số. Từ thực tiễn hiện nay, kiến nghị nên quy hoạch và xây dựng “vành đai nông nghiệp sinh thái - đổi mới sáng tạo” cho Hà Nội. Trong đó, kết nối các trường đại học, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, khu công nghệ cao Hòa Lạc và các xã vùng ven như Gia Lâm, Sóc Sơn, Ba Vì…
Đại biểu cho rằng, đây sẽ là không gian thử nghiệm, trình diễn và lan tỏa công nghệ nông nghiệp mới, nơi các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp cùng hợp tác chuyển giao công nghệ vào sản xuất thực tiễn.
Đại biểu đề xuất thành phố đẩy mạnh chuyển đổi nông nghiệp ven đô sang mô hình sản xuất xanh, gắn với du lịch sinh thái và kinh tế trải nghiệm. Đây là hướng đi cần thiết trong bối cảnh Hà Nội chịu áp lực đô thị hóa mạnh, thu hẹp đất nông nghiệp, trong khi vẫn phải bảo đảm vai trò trung tâm cung ứng thực phẩm và giống cây con chất lượng cao cho cả vùng.
Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi bày tỏ ấn tượng với Báo cáo tổng kết nhiệm kỳ của Thủ tướng Chính phủ, đã phản ánh đầy đủ, toàn diện, nêu ra những khát vọng rất lớn trong giai đoạn phát triển mới.
Đại biểu quan tâm đến phát triển kinh tế biển, đất nước chúng ta rất may mắn là có bờ biển dài, không gian biển rộng lớn, là nguồn tài nguyên và dư địa phát triển rất lớn cho hiện tại và tương lai.
Một trong các động lực của nền kinh tế là kinh tế biển. Về hạ tầng kết nối, chúng ta đã hoàn thành trên 1700 km đường ven biển. Hệ thống cảng biển, đặc biệt là cảng quốc tế như Lạch Huyện, Cái Mép - Thị Vải được nâng cấp và phát triển đồng bộ, hình thành mạng lưới hạ tầng chiến lược, mở ra không gian phát triển mới cho các vùng duyên hải.
Đại biểu đề cập đến thương mại hàng hải, kinh tế Việt Nam có độ mở rất lớn, trong đó thương mại hàng hải đạt khoảng 900 tỉ đô la Mỹ, con số xuất siêu này cũng thể hiện vị thế của kinh tế hàng hải.
Bên cạnh đó, du lịch biển phục hồi mạnh mẽ sau đại dịch. Năm 2025, Việt Nam đón khoảng 22–23 triệu lượt khách quốc tế, cho thấy sức hút đặc biệt của các vùng biển, đảo. Nhiều chuyên gia đánh giá bờ biển miền Trung Việt Nam có tiềm năng hiếm có so với nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Bên cạnh các kết quả, đại biểu cho rằng, phát triển kinh tế biển cũng đối mặt không ít thách thức. Một là, áp lực lên môi trường và tài nguyên biển ngày càng lớn do phát triển nhanh cùng tác động của biến đổi khí hậu. Ô nhiễm biển, hiện tượng thời tiết cực đoan, ngập úng... đang đặt ra yêu cầu cấp thiết phải đổi mới phương thức quản lý, nâng cao khả năng chống chịu và thích ứng.
Hai là, tiềm năng từ kinh tế biển vẫn chưa được khai thác hết. Các ngành kinh tế biển mới – như năng lượng tái tạo, công nghiệp công nghệ cao gắn với biển – chưa được phát triển tương xứng. Cơ chế, chính sách thúc đẩy còn thiếu và chưa đồng bộ.
Ba là, cần đảm bảo phát triển đồng bộ giữa kinh tế - xã hội - môi trường. Nhiều dự án ven biển phát triển mạnh, nhưng người dân địa phương chưa thực sự được thụ hưởng đầy đủ thành quả phát triển. Đây là vấn đề cần được nhìn nhận nghiêm túc để phát triển bền vững, toàn diện.
Theo đại biểu, trong bối cảnh chuẩn bị cho Đại hội Đảng lần thứ XIV, việc tổng kết, đánh giá thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW của Trung ương về Chiến lược phát triển kinh tế biển là yêu cầu quan trọng. Trên cơ sở đó, cần đề ra các đột phá mới trong phát triển các ngành kinh tế biển mũi nhọn như năng lượng tái tạo, du lịch bền vững, kinh tế hàng hải.
Cùng với đó, cần triển khai hiệu quả Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Khoa học - công nghệ sẽ là nền tảng quan trọng để phát triển kinh tế biển xanh; đặc biệt là ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong khai thác, bảo tồn và quản lý tài nguyên biển. Cần chú trọng bảo vệ môi trường, phục hồi hệ sinh thái biển, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, mở rộng hợp tác quốc tế và đảm bảo an ninh, an toàn biển đảo…
