Đề nghị Quốc hội giảm tuổi hưởng trợ cấp xã hội xuống 75 tuổi
(PNTĐ) - Sáng 23/11, tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, các đại biểu thảo luận ở hội trường về Dự án Luật BHXH (sửa đổi). Một số chính sách được bổ sung tại Dự thảo Luật như giảm tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi; giảm thời gian đóng BHXH tối thiểu để hưởng lương hưu từ 20 năm xuống 15 năm, nhất là quy định liên quan tới rút BHXH một lần.
Trước đó, vào chiều ngày 22/11, Quốc hội đã nghe Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung trình bày Tờ trình và Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh trình bày Báo cáo thẩm tra về dự án Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi).
Tại tờ trình của Chính phủ về Dự án Luật BHXH (sửa đổi), Dự thảo Luật được kết cấu gồm 10 chương và 136 điều. So với Luật BHXH năm 2014, Dự thảo Luật BHXH (sửa đổi) có một số nội dung thay đổi.
Trong đó có bổ sung trợ cấp hưu trí xã hội để hình thành hệ thống BHXH đa tầng. Công dân Việt Nam từ đủ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng và trợ cấp xã hội hằng tháng khác thì sẽ được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội do ngân sách Nhà nước (NSNN) đảm bảo.
Người lao động khi đến tuổi nghỉ hưu có thời gian đóng BHXH (bao gồm cả bắt buộc và tự nguyện) mà chưa đủ điều kiện hưởng lương hưu (chưa đủ 15 năm đóng) và cũng chưa đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (chưa đủ 75 tuổi) thì được lựa chọn hưởng trợ cấp hằng tháng do quỹ BHXH chi trả cho thời gian trước khi đủ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội tùy thuộc vào thời gian đóng, tiền lương, thu nhập tháng đóng BHXH của người lao động; đồng thời trong thời gian hưởng trợ cấp hằng tháng thì được hưởng BHYT do NSNN đảm bảo.
Đại biểu Trương Xuân Cừ (Đoàn Hà Nội) nêu quan điểm, các quy định về trợ cấp hưu trí xã hội là rất cần thiết. Theo thống kê của Bộ Công an, hiện nay có 16,1 triệu người cao tuổi, nhưng chỉ có 5,1 triệu người cao tuổi có lương hưu và trợ cấp, còn lại 11 triệu người không có khoản thu nhập về lương hưu, trợ cấp sau 60 tuổi.
Theo đại biểu, có ý kiến băn khoăn khi quy định về trợ cấp, hưu trí xã hội thì có mâu thuẫn với Luật Người cao tuổi hay không. Đại biểu Trương Xuân Cừ cho rằng, Luật Người cao tuổi được ban hành năm 2009, lúc đó chúng ta có 7 triệu người cao tuổi, GDP bình quân đầu người là 1200 USD/người. Đến nay, số người cao tuổi đã tăng hơn gấp đôi, GDP cũng đã tăng cao, không nên chỉ dừng lại ở mức độ 80 tuổi mới được trợ cấp xã hội.
Đã có nhiều cử tri cao tuổi đề nghị Quốc hội giảm tuổi hưởng trợ cấp xã hội xuống 75 tuổi. Đại biểu nhấn mạnh, việc đưa vào dự thảo Luật lần này là một đột phá trong chính sách an sinh xã hội, thể hiện tính ưu việt của Đảng, nêu cao mục tiêu vì con người, để người cao tuổi sống khỏe, sống vui, sống hạnh phúc.
Đại biểu Trần Khanh Thu (đoàn Khánh Hòa) thống nhất với sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội, có tác động khá lớn tới nhiều đối tượng. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là với sự thay đổi điều chỉnh này, liệu khả năng gánh chịu của ngân sách có chịu nổi không.
Góp ý vào quy định giảm độ tuổi từ 80 xuống 75 được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, đại biểu thống nhất về vấn đề này và thấy là cần thiết. Tuy nhiên, về kỹ thuật thì nên đưa vào Luật này hay chỉnh sửa trong Luật Người cao tuổi để cần tiếp tục cân nhắc thêm để sao cho phù hợp và đồng bộ. Bên cạnh đó, tại điểm a, khoản 1, Điều 22 có quy định mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng do Chính phủ quy định phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội và khả năng của ngân sách nhà nước từng thời kỳ.
Đại biểu đề nghị cần nên quy định cụ thể mức trợ cấp hưu trí xã hội hàng tháng so với mức lương tối thiểu. Tại điểm b Khoản 1 của Điều 22 quy định là tùy thuộc điều kiện kinh tế - xã hội và khả năng cân đối ngân sách và kết hợp nguồn lực huy động nguồn lực xã hội tại địa phương, Ủy ban nhân dân tỉnh trình Hội đồng nhân dân cùng cấp quyết định hỗ trợ thêm cho người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Đại biểu cho rằng quy định này chưa đảm bảo được nguyên tắc thống nhất, bình đẳng chung trong cả nước. Do đó, đề nghị cân nhắc xem xét quy định này và nên có chính sách chung cho cả nước.
Về vấn đề hưởng bảo hiểm xã hội một lần, đại biểu cơ bản thống nhất với phương án 2 vì vừa đảm bảo đúng tinh thần Nghị quyết số 28-NQ/TW và phù hợp với tình hình hiện nay. Tuy nhiên, đại biểu đề nghị xem xét việc xác định phần kinh phí cho rút 1 lần. Đó là chỉ được rút phần kinh phí người lao động đóng. không tính phần người sử dụng lao động hay ngân sách nhà nước đóng.
Đại biểu Trần Khành Thu cũng đề nghị Chính phủ cần phải xác định được nguyên nhân của việc rút bảo hiểm xã hội; cần phải tham khảo, tham vấn thêm đối với đối tượng chịu tác động trực tiếp. Đề nghị Ban soạn thảo cũng cần làm rõ và có những quy định cụ thể đối với các tình huống khi người lao động không quay lại làm việc để tiếp tục tham gia bảo hiểm thì 50% thời gian bảo lưu trên hệ thống bảo hiểm xã hội sẽ được giải quyết như thế nào?
Và một thời gian sau họ có được nhận lại phần bảo lưu này hay không? Trong trường hợp họ quay lại, tiếp tục muốn tham gia đóng bảo hiểm xã hội hay tham gia lao động thì người sử dụng lao động có quyền từ chối tuyển dụng họ vào để tiếp tục làm việc không? Và chưa tính tới việc khi họ quay lại thì họ có đủ điều kiện, về thời gian đóng cũng như điều kiện để hưởng lương hưu sau này có đủ hay không?
