Đột phá từ giáo dục và đào tạo, nâng cao nguồn nhân lực để phát triển Thủ đô
(PNTĐ) - Là trung tâm chính trị, văn hóa đầu tàu của cả nước, Hà Nội xác định, phát triển nguồn nhân lực là 1 trong 3 khâu đột phá quan trọng và là thế mạnh quyết định sự phát triển của Thủ đô nhằm hướng tới mục tiêu trở thành Thành phố phát triển năng động, có sức cạnh tranh khu vực và quốc tế vào năm 2030.
Thế mạnh và khâu đột phá của Thủ đô
Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVII xác định khâu đột phát thứ 3 là: Phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao, nhân lực quản lý xã hội, quản trị kinh tế, nhân lực ngành văn hóa, du lịch. Xây dựng và phát triển hệ sinh thái học tập sáng tạo, hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo; thu hút, trọng dụng nhân tài trong và ngoài nước, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững và hội nhập quốc tế. Thúc đẩy phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong toàn xã hội. Khai thác, phát huy tối đa tài nguyên chất xám, nguồn lực trí tuệ của đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học, đội ngũ trí thức, văn nghệ sĩ trên địa bàn Thành phố. Khơi dậy mạnh mẽ tinh thần yêu nước, tự hào dân tộc, ý chí tự lực, tự cường và khát vọng xây dựng Thủ đô thành nơi đáng sống. Đề cao ý thức, trách nhiệm, đạo đức xã hội, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Đưa văn hóa và con người Hà Nội thực sự trở thành giá trị tinh thần to lớn, nguồn lực quan trọng quyết định phát triển Thủ đô.
Theo dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố khóa XVII trình Đại hội đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ TP Hà Nội, kết quả thực hiện Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ Thành phố, nhiệm kỳ 2020-2025 cho thấy, phát triển giáo dục và đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực được coi trọng là thế mạnh và khâu đột phá của Thủ đô.
Cụ thể, quy mô giáo dục Thủ đô không ngừng phát triển; đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên có trình độ chuyên môn cao. Giáo dục đại trà được chú trọng; chất lượng giáo dục mũi nhọn được khẳng định thông qua kết quả thi quốc gia và quốc tế. Hà Nội được công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 5 tuổi, phổ cập tiểu học mức độ 3, là một trong 4 tỉnh, thành phố đạt chuẩn phổ cập trung học cơ sở mức độ 3 và xóa mù chữ mức độ 2. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT được giữ vững và nâng cao hàng năm, phản ánh chất lượng giáo dục toàn diện, bền vững; đứng trong tốp đầu 34 tỉnh, thành phố về chất lượng dạy và học; kết quả thi tốt nghiệp trung học phổ thông quốc gia.
Thành phố đẩy mạnh đầu tư xây dựng trường công lập đạt chuẩn quốc gia, đạt tỷ lệ trên 81%, hoàn thành mục tiêu đề ra; công nhận 23 trường chất lượng cao, hoàn thiện thủ tục đầu tư xây dựng 6 trường phổ thông nhiều cấp học tiên tiến, hiện đại, đáp ứng yêu cầu giáo dục toàn diện chất lượng cao và hội nhập quốc tế. Các chương trình đào tạo nghề, bồi dưỡng nhân lực công nghệ cao được triển khai mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu chuyển đổi số và phát triển kinh tế tri thức. Tỷ lệ lao động qua đào tạo tăng từ 70,25% (năm 2020) lên 75% (năm 2025), trong đó lao động có bằng cấp, chứng chỉ tăng từ 48,5% lên 55%; chỉ số “Đào tạo lao động” của Hà Nội đứng đầu cả nước.
Thành ủy viên, Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương cho biết: Hà Nội là một trong 4 tỉnh, thành phố đầu tiên trong cả nước được Bộ Giáo dục và Đào tạo công nhận đạt chuẩn phổ cập giáo dục THCS mức độ 3. Tỷ lệ học sinh tốt nghiệp THPT chung toàn Thành phố đạt 99,81%. Giáo dục và Đào tạo Thủ đô giữ vững và đi đầu trong việc đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; thực hiện hiệu quả Chương trình giáo dục phổ thông 2018.
Tại buổi làm việc với UBND TP Hà Nội về thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển và sử dụng nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao giai đoạn 2021-2024, diễn ra tháng 4/2025, Đoàn giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội ghi nhận Hà Nội là điểm sáng về công tác giáo dục - đào tạo, đào tạo nghề, trong đó giáo dục mũi nhọn đạt kết quả xuất sắc, dẫn đầu cả nước về số học sinh đoạt giải tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế...
Hà Nội là địa phương dẫn đầu cả nước về quy mô mạng lưới cơ sở giáo dục nghề nghiệp (313 cơ sở), số lượng tuyển sinh và tỷ lệ lao động qua đào tạo nghề có xu hướng tăng. Hà Nội cũng đã hình thành một số trung tâm đào tạo nghề chất lượng cao, như: Trường Cao đẳng nghề Công nghệ cao, Trường Cao đẳng nghề Việt Nam - Hàn Quốc; đa dạng hóa loại hình đào tạo, chú trọng mô hình liên kết 3 nhà (Nhà trường - Doanh nghiệp - Nhà nước).
Ban hành các cơ chế, chính sách để phát triển, thu hút, đãi ngộ nhân tài
Theo Phó Bí thư Thành ủy, Chủ tịch HĐND Thành phố, Phó Trưởng đoàn đại biểu Quốc hội TP Hà Nội Nguyễn Ngọc Tuấn, Hà Nội rất quan tâm công tác phát triển nguồn nhân lực, coi đó là động lực quan trọng để phát triển. Đặc biệt, Hà Nội đã quan tâm ban hành các cơ chế, chính sách để phát triển, thu hút, đãi ngộ nhân tài. Mới đây, HĐND Thành phố đã ban hành các nghị quyết về chế độ đãi ngộ với các vận động viên thành tích cao, học sinh giỏi đoạt giải quốc tế với mức thưởng cao...
Thành phố Hà Nội xác định 6 đối tượng nhân tài (thủ khoa xuất sắc; tiến sĩ có công trình khoa học đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội của Thủ đô; bác sĩ, giáo viên, giảng viên, chuyên gia giỏi; vận động viên; văn nghệ sĩ...) để thu hút thông qua hỗ trợ kinh phí, đãi ngộ đặc biệt và tạo điều kiện thuận lợi tham gia các dự án trọng điểm.
Theo Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn, những năm qua, Thành phố rất quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, cụ thể hóa và tổ chức thực hiện chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng, Nhà nước về phát triển nguồn nhân lực. Đặc biệt, năm 2024, Quốc hội thông qua Luật Thủ đô (sửa đổi), trong đó Điều 16 đã tạo cơ sở pháp lý vững chắc và phân cấp cho thành phố quyết định những chính sách đặc thù vượt trội để thu hút, trọng dụng người có tài năng và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển của Thủ đô trong giai đoạn mới.
Để triển khai Luật Thủ đô năm 2024, HĐND TP Hà Nội đã kịp thời ban hành nhiều cơ chế, chính sách, trong đó có chính sách liên quan đến phát triển nguồn nhân lực. Tỷ lệ chi ngân sách Thành phố cho giáo dục, đào tạo và dạy nghề không ngừng gia tăng giá trị tuyệt đối. Trong giai đoạn 2021-2024, năm 2024, tổng chi cho giáo dục nghề nghiệp của Thành phố tăng gần 240% so với năm 2021; chi đầu tư phát triển sự nghiệp giáo dục và đào tạo tăng trên 20% so với năm 2021...
Những yếu tố quan trọng này, góp phần để chất lượng giáo dục và đào tạo của Thủ đô được giữ vững, đưa giáo dục mũi nhọn đạt kết quả xuất sắc (dẫn đầu cả nước về số học sinh đoạt giải tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia, quốc tế). Thống kê từ năm 2008- 2024, học sinh Hà Nội đạt gần 2.200 giải tại các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia và 200 huy chương tại các kỳ thi quốc tế.
Cùng Thủ đô vươn mình trong công cuộc đổi mới
Năm 2025, với thế và lực sau 71 năm xây dựng, trưởng thành và phát triển, ngành Giáo dục Đào tạo Hà Nội đang cùng với đất nước và với Thủ đô bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Dự thảo Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Đảng bộ Thành phố khóa XVII trình Đại hội Đại biểu lần thứ XVIII Đảng bộ TP Hà Nội xác định trong nhiệm kỳ 2025-2030, một trong những đột phá để thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm đề ra là phát triển giáo dục và đào tạo, nguồn nhân lực chất lượng cao dẫn đầu cả nước, hội nhập quốc tế.
Cụ thể, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo toàn diện theo hướng tiếp cận nhanh với trình độ tiên tiến của khu vực, thế giới; trọng tâm là hiện đại hóa và thay đổi phương thức giáo dục, đào tạo; nhân rộng mô hình giáo dục thông minh sử dụng trí tuệ nhân tạo; xây dựng trường học hạnh phúc bằng nhiều mô hình sáng tạo. Xây dựng Hà Nội thực sự là trung tâm lớn, tiêu biểu của cả nước về giáo dục, đào tạo chất lượng cao, thích ứng với quá trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo và hội nhập quốc tế, là Thành phố học tập toàn cầu.
Chú trọng giáo dục tư tưởng, truyền thống, đạo đức, thể chất, thẩm mỹ, giáo dục hướng nghiệp, kỹ năng mềm; nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh, từng bước đưa tiếng Anh trở thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học; phát triển giáo dục nghệ thuật trong nhà trường. Phổ cập phương thức giáo dục tích hợp khoa học, kỹ thuật, công nghệ, nghệ thuật (STEAM), toán học (STEM), giáo dục sáng tạo và nghiên cứu khoa học trong trường phổ thông; phát triển toàn diện học sinh về “đức- trí - thể - mỹ”; trang bị cho học sinh những kiến thức, kỹ năng và phẩm chất để trở thành công dân toàn cầu. Áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế trong hệ thống giáo dục Thủ đô phù hợp với điều kiện của Thành phố, hướng đến nền giáo dục tiên tiến, hiện đại theo chuẩn quốc tế.
Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục, chú trọng giáo dục, bồi dưỡng đạo đức nghề nghiệp cho đội ngũ giáo viên; đủ số lượng biên chế, đáp ứng tiêu chuẩn quy định.
Đầu tư xây dựng hệ thống mạng lưới trường học, đảm bảo cơ sở vật chất trường, lớp cho hệ thống giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học theo hướng liên thông, đồng bộ, hiện đại, chất lượng cao đáp ứng nhu cầu học tập ngày càng tăng, nhất là ở các khu đô thị mới, khu công nghiệp, khu dân cư tập trung, không để xảy ra tình trạng thiếu trường, thiếu lớp, thiếu giáo viên. Khuyến khích các loại hình liên kết đào tạo trong nước và quốc tế ở tất cả các bậc học, cấp học. Xây dựng khu đại học tập trung, phân bố theo cụm ngành, nghề đào tạo; hoàn thành xây dựng 7 trường liên cấp tiên tiến, hiện đại. Ưu tiên bố trí các cơ sở nhà đất dôi dư sau sắp xếp dành cho các cơ sở giáo dục.
Đẩy mạnh xã hội hoá giáo dục và đào tạo, tạo cơ chế cạnh tranh lành mạnh nhằm thúc đẩy nâng cao chất lượng giáo dục, đáp ứng nhu cầu giáo dục chất lượng cao và hội nhập quốc tế; đổi mới chính sách xã hội hóa trong đào tạo nguồn nhân lực.
Hoàn thiện quy hoạch và hạ tầng giáo dục, thúc đẩy hình thành các ngành đào tạo, trường đại học, cao đẳng đạt chuẩn quốc tế; sắp xếp, tổ chức lại cơ sở giáo dục nghề nghiệp công lập theo hướng tinh gọn, hiệu quả, có phân tầng chất lượng, đảm bảo quy mô, cơ cấu, chất lượng đào tạo đáp ứng yêu cầu thị trường lao động và hội nhập quốc tế. Hỗ trợ một số trường đại học, viện nghiên cứu trọng điểm quốc gia tại Hà Nội trở thành các trung tâm khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo quốc gia; tăng cường hợp tác giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp đào tạo nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu đổi mới sáng tạo. Xây dựng cơ chế, chính sách thu hút, sử dụng nhân tài, đặc biệt là nhân tài trong lĩnh vực khoa học công nghệ; chế độ đãi ngộ ngang tầm quốc tế để thu hút sinh viên, các nhà khoa học xuất sắc trên thế giới đến học tập, làm việc, cống hiến cho Thủ đô.uuu
Để phát triển trong kỷ nguyên mới, theo Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội Trần Thế Cương, thời gian tới, toàn Ngành sẽ tập trung tiếp tục thực hiện đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo hướng tiếp cận với trình độ tiên tiến của khu vực, thế giới; xây dựng Hà Nội trở thành Thành phố học tập toàn cầu; kết hợp đào tạo năng lực nhận thức, tư duy sáng tạo với giáo dục phẩm chất, nhân cách của người học. Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục. Khơi dậy khát vọng phát triển đất nước, tự hào dân tộc cho các thể hệ học sinh Thủ đô - những chủ nhân tương lai, lực lượng quan trọng trong thực hiện các mục tiêu chiến lược của đất nước, Thủ đô. Đồng thời, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất trường, lớp theo hướng đồng bộ, hiện đại; tiếp tục xây dựng, nhân rộng các hệ thống trường có nhiều cấp học, trường chất lượng cao, giải quyết cơ bản tình trạng thiếu trường, lớp, đảm bảo điều kiện tiếp cận giáo dục thuận lợi, phù hợp với độ tuổi. Đầu tư, phát triển hạ tầng giáo dục, đào tạo đáp ứng nhu cầu học tập của nhân dân, hướng đến nền giáo dục tiến tiến, hiện đài theo chuẩn quốc tế; Khuyến khích các loại hình liên kết đào tạo trong nước và quốc tế ở tất cả các bậc học, cấp học. n
