Xét xử vụ án Việt Á: Nhiều bị cáo thừa nhận sai phạm

 Chiều 3/1, phiên tòa xét xử bị cáo Phan Quốc Việt (Chủ tịch HĐQT kiêm TGĐ Cty Việt Á) và 37 bị cáo khác về các tội “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng”, “Đưa hối lộ”, “Nhận hối lộ”, “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”, “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” tại TAND TP Hà Nội tiếp tục diễn ra với phần xét hỏi.

TGĐ Cty Việt Á khai về việc “chia sẻ”, “hỗ trợ” hàng triệu USD

Sau khi đại diện VKS công bố xong bản cáo trạng dài gần 70 trang, HĐXX cho cách ly bị cáo là Trịnh Thanh Hùng (Phó Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành kinh tế - kỹ thuật, Bộ KH&CN), Nguyễn Thanh Long (cựu Bộ trưởng Bộ Y tế), Nguyễn Huỳnh (Phó Trưởng Phòng Quản lý giá thuốc, Cục Quản lý dược, Bộ Y tế; cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) và Nguyễn Văn Trịnh (cựu cán bộ Văn phòng Chính phủ) để xét hỏi bị cáo Phan Quốc Việt.

Bị cáo Phan Quốc Việt được đưa đến phiên toà xét xử

Bị cáo Phan Quốc Việt khai, trong hợp đồng ký với Bộ KH&CN, Học viện Quân y (HVQY), nhiệm vụ của Việt Á là sản xuất thử nghiệm 20.000 kit test. Với công việc này, Việt Á được HVQY chuyển tiền mặt 1 tỷ đồng là tiền công và nguyên liệu để sản xuất trị giá khoảng 8 - 9 tỷ đồng. 

Bị cáo Việt khai: Khi đó, HVQY có chuyển cho Việt Á một số tài liệu. Từ tài liệu này, Việt Á tối ưu hóa, khoảng 1 tuần sau thì sản xuất ra kit test, mang đi kiểm nghiệm ở Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương (Viện VSDTTW).

Chủ toạ hỏi: Kit test là kết quả HVQY hay Việt Á? Bị cáo Việt không trả lời thẳng mà khai, HVQY chuyển cho Việt Á quy trình, sau đó Việt Á tối ưu trên quy trình đó. Theo bị cáo Việt, lúc đó gọi là quá trình thử nghiệm.

Trả lời câu hỏi của chủ toạ về việc kết quả kiểm nghiệm là kít test của Việt Á hay của HVQY, bị cáo Việt cho biết, đều ghi của Việt Á. “Bị cáo có nhờ vả ai tác động, chỉ đạo trong quá trình tham gia kiểm nghiệm, cấp phép không” - thẩm phán hỏi. Bị cáo Việt khai có nhờ bị cáo Nguyễn Huỳnh và một số người bên Bộ Y tế. 

Về việc đưa tiền cho các bị cáo, Việt nói đưa cho Trịnh Thanh Hùng 350.000 USD. Theo lời khai của bị cáo Việt, đưa tiền là “sự chia sẻ”. 

Tương tự, Việt khai đưa Nguyễn Văn Trịnh 200.000 USD, lý do đưa tiền là vì bị cáo Trịnh nhiệt tình giúp đỡ. “Tinh thần Á Đông nên chia sẻ với nhau”, bị cáo Việt nói và cho biết, quá trình cấp phép có nhờ Trịnh hỗ trợ nhanh cấp phép. Trịnh hỗ trợ như nào thì Việt không rõ.

Tiếp lời, bị cáo Việt khai đưa cho bị cáo Nguyễn Huỳnh hơn 2 triệu USD và 4 tỷ đồng. Về mối quan hệ với Huỳnh, Việt khai quen nhau khoảng 2017, không liên quan công việc mà chơi với nhau thân thiết như anh em. Quá trình chơi với nhau, Huỳnh chia sẻ khó khăn với Việt nên Việt hỗ trợ, đưa tiền. Bị cáo Huỳnh nhờ hỗ trợ, nói sếp (ông Nguyễn Thanh Long – PV) có một số việc cần hỗ trợ, bị cáo có khả năng như nào thì hỗ trợ. Do đó, Việt đã đưa số tiền trên.

Về nguồn gốc số tiền “hỗ trợ” trên, Việt khai mượn từ bạn bè vì khi đó Việt Á không có nguồn thu, nhiều chỗ chưa được thanh toán. Bị cáo mượn tiền VND, đổi sang USD, sau đó mang từ TP.HCM ra Hà Nội. 

Tiếp đó, ông chủ Việt Á khai đưa cho Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế, Bộ Y tế) 300.000 USD, Chu Ngọc Anh (cựu Bộ trưởng Bộ KH&CN) 200.000 USD, Phạm Công Tạc (cựu Thứ trưởng Bộ KH&CN) 50.000 USD.

Các bị cáo tại toà.

Về việc đưa 27 tỷ đồng cho Phạm Duy Tuyến (cựu Giám đốc CDC Hải Dương), Việt nói đây là khoản bị cáo chia sẻ lại, vì Hải Dương là một kỷ niệm lớn với Việt. Theo lời khai của ông chủ Việt Á, thời gian Hải Dương bị dịch bệnh, hơn 30 nhân viên của Việt Á đã về đây cùng chống dịch. Phan Quốc Việt khẳng định khi đưa tiền cho ông Tuyến, cả hai không bàn bạc gì.

“Lúc đó, bị cáo nói là chia sẻ chung với CDC Hải Dương, không phải riêng bị cáo Tuyến. Bị cáo thừa hiểu việc hối lộ là sai, chia sẻ lợi nhuận là không sai nên bị cáo mới chuyển khoản. Nếu là hối lộ, bị cáo không bao giờ chuyển khoản”, bị cáo Việt phân trần tại tòa.

Cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long nhận sai, nói xin lỗi

Cũng tại toà, cựu Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thanh Long trình bày, trong bối cảnh cấp bách về phòng chống dịch, thời điểm đó cần phải có một sản phẩm để chống dịch. Ông Long nói chỉ được biết đến kit test của Việt Á sau khi kit test đã được cấp phép. 

Theo lời ông Long, bản thân ông cũng không tin là Việt Á sản xuất được kit test, nhưng khi đó ông Huỳnh (ông Nguyễn Huỳnh - cựu Thư ký Thứ trưởng Bộ Y tế) nói là HVQY phối hợp với Việt Á sản xuất. “Khi nghe Huỳnh hay ca ngợi sản phẩm Việt Á, bị cáo đã nói: “Ăn vàng ăn bạc gì mà bảo vệ”, ông Long nói.

Khi được ông Nguyễn Minh Tuấn (cựu Vụ trưởng Vụ Trang thiết bị & Công trình y tế, Bộ Y tế) báo cáo về việc cấp phép, ông Long cũng nhắc ông Tuấn cấp phép tạm thời 6 tháng, đồng thời nhắc cần truyền thông giải thích với người dân đây là việc cấp phép tạm thời.

Quá trình khai báo, ông Long thừa nhận có phần trách nhiệm trong việc đôn đốc cấp phép. Sau đó, ông Long khai, ông từ chối đề nghị “để Trung ương dùng kit test Việt Á rồi các địa phương thực hiện theo” và bảo đơn vị nào trúng thầu của công ty nào thì sử dụng kit test của công ty đó. 

Ông Long cho rằng, bản thân ông rất quân bình và không thực hiện theo yêu cầu của Việt Á. Bị cáo cũng không hề ưu ái hay hỗ trợ gì Phan Quốc Việt. Ông Long cũng thừa nhận đã trực tiếp hoặc gián tiếp nhận của Phan Quốc Việt 2,25 triệu USD và không hề đòi hỏi hay gợi ý gì.

Khi được gọi lên đối chất, bị cáo Huỳnh khai ông Long có đề nghị Chủ tịch Việt Á hỗ trợ 2 lần, mỗi lần 1 triệu USD để làm việc. Trước lời khai trên, ông Nguyễn Thanh Long một lần nữa khẳng định không đòi hỏi Việt Á phải chi tiền mà có thể Nguyễn Huỳnh hiểu nhầm ý của ông lúc đó. Bị cáo Nguyễn Thành Long cũng thừa nhận sai phạm khi đã nhận tiền: “Tôi đã sai, tôi xin lỗi”.

Theo cáo buộc, ông Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh quen biết Phan Quốc Việt từ năm 2017. Khi Cty Việt Á được tham gia phối hợp nghiên cứu Đề tài của Bộ KH&CN, Phan Quốc Việt đến gặp, nhờ ông Long, ông Huỳnh giúp đỡ để Cty Việt Á được Bộ Y tế cấp số đăng ký lưu hành để sản xuất, tiêu thụ được test xét nghiệm và được đồng ý. 

Nguyễn Thanh Long và Nguyễn Huỳnh đã lợi dụng chức vụ quyền hạn để can thiệp, chỉ đạo tới các cá nhân, cơ quan có thẩm quyền giúp Cty Việt Á trong quá trình cấp số đăng ký lưu hành tạm thời, chính thức cho test xét nghiệm trái quy định của pháp luật, biến test xét nghiệm từ sản phẩm thuộc sở hữu Nhà nước thành sở hữu của Cty Việt Á; hiệp thương giá, thanh toán 200.000 test xét nghiệm theo giá đã được Cty Việt Á nâng khống, công khai giá để tạo mặt bằng giá test xét nghiệm và giới thiệu với các lãnh đạo tỉnh, thành phố để bán thương mại test xét nghiệm Covid-19. Hành vi của hai bị cáo bị cho là đã gây thiệt hại hơn 1.235 tỷ đồng, trong đó thiệt hại cho Ngân sách Nhà nước hơn 402 tỷ đồng.