Các chuyên gia hiến kế giải pháp triển khai các nghị quyết để đột phá phát triển khoa học, công nghệ
(PNTĐ) - Sáng 29/8/2025, UBND thành phố Hà Nội tổ chức Hội thảo “Xây dựng các Nghị quyết của HĐND Thành phố phục vụ phát triển khoa học, công nghệ gắn với triển khai thi hành Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị và Luật Thủ đô số 39/2024/QH15”.
Tham dự hội thảo có các đồng chí: Phó Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Bùi Văn Thạch; các Ủy viên Ban Thường vụ Thành ủy: Phó Chủ tịch Thường trực HĐND TP Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Lê Hồng Sơn cùng 150 đại biểu là lãnh đạo các bộ, ngành Trung ương; đại diện lãnh đạo Thành ủy, HĐND, UBND, Ủy ban MTTQ TP; các sở, ngành; chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp công nghệ, quỹ đầu tư và tổ chức nghiên cứu - đào tạo.
Hội thảo tập trung tham vấn ý kiến để hoàn thiện 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND Thành phố dự kiến ban hành, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TƯ của Bộ Chính trị.
PGS.TS. Bùi Thị An, Viện trưởng Viện Tài nguyên, môi trường và phát triển cộng đồng, Chủ tịch Hội Nữ tri thức TP Hà Nội đánh giá cao việc TP Hà Nội trong khoảng thời gian chưa nhiều đã chỉ đạo để lấy ý kiến ban hành một lúc 6 Nghị quyết triển khai Nghị quyết số 57 - NQ/TƯ và luật Thủ đô trong lĩnh vực KHCN. Điều đó thể hiện quyết tâm chính trị cao và sự chủ động của Hà Nội; cho thấy Hà Nội không chỉ dừng lại ở việc tiếp thu tinh thần của Trung ương mà còn cụ thể hóa ngay thành cơ chế, chính sách riêng, phù hợp với điều kiện & Luật Thủ đô.
Đây là bước đi thể hiện tính tiên phong, chủ động và quyết liệt của Hà Nội trong việc biến “chủ trương” thành “hành động thực tế”.
Theo PGS.TS Bùi Thị An, 6 nghị quyết bao quát nhiều khía cạnh: Từ cơ chế đặc thù, quỹ đầu tư mạo hiểm, sàn công nghệ, đến thử nghiệm có kiểm soát và hỗ trợ hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
Sự đồng bộ này giúp tạo ra hệ sinh thái hoàn chỉnh, tránh tình trạng “chính sách có nhưng rời rạc”, từ đó thúc đẩy hiệu quả ngay từ đầu.
Ngoài ra, khi có khung pháp lý rõ ràng và cụ thể, doanh nghiệp, viện trường, nhà khoa học sẽ mạnh dạn tham gia, giảm tâm lý e ngại rủi ro. Hà Nội có thể trở thành “thủ phủ” của đổi mới sáng tạo, đóng vai trò dẫn dắt cả nước trong phát triển kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.
Cũng theo bà An, Thủ đô không chỉ là trung tâm chính trị mà còn phải là trung tâm khoa học - công nghệ. 6 nghị quyết đồng thời được ban hành sẽ giúp Hà Nội chứng minh vai trò đầu tàu, góp phần lan tỏa chính sách xuống các địa phương khác.
Bà An nhấn mạnh, trong bối cảnh cách mạng công nghiệp 4.0 và hội nhập quốc tế, nếu không hành động nhanh và đồng bộ, Hà Nội sẽ mất lợi thế. 6 nghị quyết chính là “gói giải pháp cấp tốc” để nắm bắt cơ hội và vượt qua thách thức.
Góp ý thêm, bà An cho rằng, cần rõ ràng về cơ chế, trách nhiệm thực thi: Phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng sở, ngành, đơn vị chủ trì và phối hợp; tránh tình trạng “nhiều đầu mối nhưng không có người chịu trách nhiệm cuối cùng”; Xây dựng cơ chế giám sát, đánh giá kết quả theo mốc thời gian cụ thể (6 tháng - 1 năm).
GS.TSKH Nguyễn Đình Đức - Trường Đại học Công nghệ (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhấn mạnh thể chế đúng và trúng sẽ tạo động lực phát triển cho Thủ đô.
GS Đức cho biết từng tham gia nhiều hội nghị góp ý về 6 dự thảo Nghị quyết quan trọng trong lĩnh vực khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo mà HĐND TP dự kiến ban hành, nhằm cụ thể hóa Luật Thủ đô số 39/2024/QH15 và triển khai thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.
Điều ông mừng nhất chính là sự chuyển biến mạnh mẽ về thể chế - yếu tố cốt lõi, quyết định sự phát triển bền vững của Thủ đô. Theo GS Nguyễn Đình Đức, việc Quốc hội ban hành Luật Thủ đô (sửa đổi) là bước tiến vượt bậc, mở ra nhiều cơ chế đặc thù cho Hà Nội. Thể chế tốt sẽ là nền tảng để thành phố triển khai hiệu quả các nghị quyết Trung ương, trong đó có giáo dục - đào tạo và đổi mới sáng tạo.
“Nhờ cơ chế tự chủ, Trường Đại học Công nghệ có thể chủ động trong việc quyết định, trả lương, trao học bổng, tạo môi trường học thuật cạnh tranh, từ đó phát triển từng ngày. Thể chế vô cùng quan trọng, phải trúng và đúng thì mới thúc đẩy sự đổi thay” - ông khẳng định. Liên hệ trực tiếp với việc thực hiện Nghị quyết 57, GS Nguyễn Đình Đức nêu rõ: Hà Nội cần chỉ đạo cụ thể để các xã, địa phương không chỉ chuyển đổi số mà còn khơi dậy tiềm năng nội tại nhằm phát triển công nghệ cao.
Ông đề nghị Thành phố ban hành văn bản chỉ đạo chi tiết, tạo sự gắn kết chặt chẽ giữa cơ sở và các trường đại học trong quá trình chuyển đổi số, đồng thời đưa các địa phương vào hệ sinh thái đổi mới sáng tạo.
“Không chỉ doanh nghiệp mà cả các xã cũng phải tham gia, có như vậy mới tạo sự chuyển biến đồng bộ,” GS nhấn mạnh. Một trong những điểm GS Nguyễn Đình Đức đánh giá cao trong 6 nghị quyết của thành phố là chính sách thu hút chuyên gia nước ngoài. Ông cho rằng, ngoài chế độ chính sách, cần có sự đồng hành của toàn bộ hệ thống chính trị để hình thành những nhóm nghiên cứu mạnh, gắn kết với môi trường quốc tế. Quan trọng nhất là phải có cơ chế công khai, minh bạch. Chỉ khi đó Hà Nội mới thực sự trở thành điểm đến hấp dẫn của các nhà khoa học trong và ngoài nước.
Ông Đỗ Năng Vịnh, Viện Di truyền nông nghiệp nêu 2 vấn đề mà nghị quyết cần chú trọng, đó là chuyển đổi số và chuyển đổi xanh. 2 vấn đề phải song hành nhau như đi bằng 2 chân. Thứ nhất, Việt Nam có diện tích lớn hơn Singapo 4,6 lần, Hà Nội có diện tích nông nghiệp khoảng 200 nghìn ha, và nhiều diện tích rừng, nên vấn đề kiến trúc, sinh thái, cảnh quan, biến Hà Nội thành công viên xanh hàng đầu thế giới hoàn toàn có thể được.
Theo ông Vịnh, có cơ chế kèm với kiến trúc sư và quyết tâm chính trị chúng ta sẽ làm được. Trong lĩnh vực kiến tạo xanh, kiến tạo đa dạng sinh học phải là chiến lược song hành chiến lược phát triển số, có như vậy sẽ thành công.
Ông Vịnh gợi ý, nên đặt hàng với những đại gia về đất để làm chiến lược kiến tạo xanh. Hà Nội nên đặt hàng dự án công nghệ chỉnh sửa gen, nghiên cứu nghiên kết hệ thống máy tính, robot, giao cho viện di truyền nông nghiệp, Bộ Nông nghiệp chương trình chỉnh sửa gen và cây trồng. Để làm được việc lớn này, cần thuê chuyên gia, thuê kiến trúc sư trưởng về khoa học, hợp tác quốc tế để kiến tạo thành phố. Mặt khác, Hà Nội có hơn 100 mô hình nông nghiệp công nghệ cao, đề nghị đặt hàng các mô hình này để lan tỏa.
Ông Nguyễn Hòa Bình - Chủ tịch Tập đoàn công nghệ NextTech cho rằng, cơ chế thử nghiệm là cơ chế quan trọng trong đổi mới sáng tạo, nên bổ sung một số lĩnh vực thí điểm như nền kinh tế không gian tầm thấp,không gian mặt nước.
Quy trình phê duyệt các đề án tham gia thí điểm vẫn còn nhiều tầng, nhiều thời gian, mất đi tính linh hoạt. Có thể phê duyệt thời gian nhanh hơn, giao các cơ quan chuyên môn quyết định trong thời gian sớm, quy định thời gian phê duyệt tối đa 6 tháng. Bởi bản chất của đổi mới sáng tạo là nhanh, mới. Nghị quyết nên đẩy mạnh tuyên truyền để thu hút nhân tài trên cả nước, các quốc gia trên thế giới thử nghiệm ý tưởng sáng tạo đổi mới.
Góp ý về vấn đề thành lập trung tâm đổi mới sáng tạo, trong đó quy định nhà nước đặt mục tiêu sở hữu 70% vốn của trung tâm, theo ông Bình, điều đó nên cân nhắc, để tạo không gian góp vốn cho các đơn vị khác. Mặt khác, nếu chỉ quy định trụ sở trung tâm đổi mới sáng tạo ở Hòa Lạc cũng chưa phù hợp, nên chăng quy định ở Hòa Lạc phục vụ sản xuất, và tại nội thành thì đặt trụ sở liên quan tới vấn đề trình diễn.
