Giải pháp đưa Thủ đô Hà Nội phát triển nhanh, bền vững, xứng tầm vị trí đầu tàu trong giai đoạn phát triển mới của đất nước
(PNTĐ) - Sáng 19/12, Thành uỷ Hà Nội phối hợp với Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức Hội thảo khoa học “Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới”. Hội thảo nhằm trao đổi những vấn đề lý luận và thực tiễn, qua đó đề xuất định hướng và giải pháp đưa Thủ đô Hà Nội phát triển nhanh, bền vững, xứng tầm vị trí đầu tàu trong giai đoạn phát triển mới của đất nước.
Chủ trì hội thảo có các đồng chí: Nguyễn Ngọc Hà - Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản; Đào Xuân Dũng - Phó Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Thành uỷ; Nguyễn Minh Anh - Hiệu Trưởng Trường đào tạo cán bộ Lê Hồng Phong.
Tham dự Hội thảo còn có đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành Trung ương; lãnh đạo các đơn vị thuộc Tạp chí Cộng sản, lãnh đạo các sở, ban, ngành, đoàn thể của TP Hà Nội; các chuyên gia, nhà khoa học…
Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới
Phát biểu khai mạc và đề dẫn Hội thảo khoa học, Phó Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Thành ủy Hà Nội Đào Xuân Dũng cho biết: Sau gần 40 năm tiến hành công cuộc đổi mới, đặc biệt trong 5 năm thực hiện Nghị quyết Đại hội XVII Đảng bộ TP (nhiệm kỳ 2020 - 2025), Hà Nội đã đạt được nhiều thành tựu quan trọng, toàn diện trên hầu hết các lĩnh vực, để lại những dấu ấn nổi bật trong quá trình xây dựng và phát triển Thủ đô.
Đảng bộ, chính quyền và hệ thống chính trị TP ngày càng được củng cố theo hướng trong sạch, vững mạnh, phát huy tốt vai trò lãnh đạo toàn diện trên mọi mặt đời sống xã hội. Kinh tế Thủ đô duy trì đà tăng trưởng liên tục, mô hình tăng trưởng từng bước được đổi mới theo hướng nâng cao chất lượng, hiệu quả và tính bền vững. Hệ thống kết cấu hạ tầng đô thị được quan tâm đầu tư mạnh mẽ, gắn với quá trình quản lý, quản trị đô thị theo hướng hiện đại, thông minh.
Lĩnh vực văn hóa - xã hội, xây dựng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh ngày càng được chú trọng. Hoạt động đối ngoại được triển khai chủ động, tích cực, thiết thực, góp phần nâng cao vị thế, uy tín và tầm vóc của Thủ đô trên trường quốc tế.
Những thành tựu đó đã góp phần quan trọng làm gia tăng thế và lực, vị thế và uy tín của Hà Nội, đồng hành cùng sự phát triển mạnh mẽ của đất nước. Đây chính là những tiền đề vững chắc, tạo ra thời cơ và vận hội to lớn để Thủ đô tự tin, vững vàng cùng cả nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới của dân tộc.
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, quá trình phát triển của Hà Nội vẫn đang đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. TP còn tồn tại 5 “điểm nghẽn” lớn cần tập trung tháo gỡ, đó là: Trật tự đô thị, ùn tắc giao thông, ô nhiễm môi trường, tình trạng úng ngập và vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm.
Đây là những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sống của người dân và sự phát triển bền vững của Thủ đô, đòi hỏi phải có các giải pháp đồng bộ, quyết liệt và hiệu quả hơn trong thời gian tới.
Theo đồng chí Đào Xuân Dũng, đất nước ta, trong đó có Thủ đô Hà Nội, đang đứng trước thời điểm chuyển mình quan trọng để bước vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển thịnh vượng và hùng cường. Kỷ nguyên mới vừa là mục tiêu, vừa là động lực để toàn dân tộc phát huy cao độ sức mạnh đại đoàn kết, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc. Đồng thời, kỷ nguyên mới cũng đặt ra những yêu cầu ngày càng cao, những nhiệm vụ nặng nề nhưng vô cùng vẻ vang đối với cả hệ thống chính trị và mỗi địa phương, trong đó có Thủ đô Hà Nội.
Tổng Bí thư Tô Lâm đã chỉ rõ tầm nhìn đến năm 2045 là đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, có thu nhập cao. Đây là cam kết chính trị - xã hội mạnh mẽ của Đảng, Nhà nước và toàn dân tộc. Với vị thế là Thủ đô - trái tim của cả nước, Hà Nội cần tự đặt ra cho mình những mục tiêu cao hơn, tiêu chuẩn khắt khe hơn và khát vọng phát triển mạnh mẽ hơn, qua đó đóng góp xứng đáng vào mục tiêu chung của đất nước.
Trong thời gian tới, Hà Nội xác định các mục tiêu trọng tâm: Xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đổi mới mô hình tăng trưởng, phát triển kinh tế tri thức, kinh tế sáng tạo có giá trị gia tăng cao; tái thiết không gian phát triển theo hướng mở, đa trung tâm, gắn kết vùng; đẩy mạnh cải cách thể chế với tư duy kiến tạo; phát triển hệ sinh thái khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo gắn với kinh tế tư nhân; đồng thời chú trọng phát triển văn hóa, xây dựng con người Thủ đô văn minh, hiện đại, phát huy nội lực và thu hút hiệu quả các nguồn lực bên ngoài. Hà Nội có vị thế trong mạng lưới các thủ đô lớn trên thế giới .
Hà Nội có vị thế trong mạng lưới các thủ đô lớn trên thế giới
Tại Hội thảo khoa học "Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới", GS.TS Phùng Hữu Phú, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Lý luận Trung ương đã đưa ra 5 đột phá để Hà Nội phát triển nhanh, bền vững và xứng đáng với vị thế Thủ đô.
Thứ nhất, đột phá về tầm nhìn và tư duy phát triển. Theo GS.TS Phùng Hữu Phú, trong kỷ nguyên mới, Hà Nội không chỉ là đô thị đặc biệt của Việt Nam mà phải hướng tới trở thành đô thị kết nối toàn cầu, hiện đại, có vị thế trong mạng lưới các thủ đô lớn trên thế giới.
GS.TS Phùng Hữu Phú tham luận tại hội thảoĐiều đó đòi hỏi Hà Nội xác định rõ triết lý, trụ cột và mô hình phát triển dài hạn, phát huy lợi thế so sánh, bản sắc riêng, đóng góp vào hệ giá trị chung của nhân loại. Hà Nội đồng thời phải thực sự là trung tâm chính trị – hành chính quốc gia, đi đầu, tiên phong, có sức lan tỏa, dẫn dắt sự phát triển của vùng và cả nước, đúng với phương châm “Thủ đô vì cả nước, cả nước vì Thủ đô”.
Tầm nhìn và tư duy chiến lược ấy cần được cụ thể hóa bằng những hành động thiết thực, giải quyết hiệu quả các vấn đề thực tiễn. Hạt nhân của tư duy phát triển là triết lý kết tinh văn hóa, phát sáng nhân tài, khai phóng trí tuệ, hài hòa với tự nhiên và tiến cùng thời đại.
Thứ hai là đột phá về thể chế. Hà Nội cần chủ động xây dựng, hoàn thiện và thực thi hiệu quả các cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để phát huy tối đa nguồn lực và động lực phát triển. Với Nghị quyết số 15-NQ/TƯ và Luật Thủ đô (sửa đổi), Hà Nội có điều kiện nâng cao quyền tự chủ, tự quyết, tạo “bệ phóng” vững chắc cho giai đoạn phát triển mới.
TP cần tận dụng tối đa sự phân cấp, phân quyền từ Trung ương, xây dựng đồng bộ hệ thống văn bản pháp lý dưới luật, tháo gỡ các điểm nghẽn, khơi thông nguồn lực trong nước và quốc tế. Quá trình này phải gắn với đổi mới phương thức lãnh đạo, xây dựng nền quản trị hiện đại, vận hành hiệu quả mô hình chính quyền đô thị, đồng thời phát huy vai trò tiên phong, dám nghĩ, dám làm của đội ngũ cán bộ.
Thứ ba là đột phá về khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Đây là động lực then chốt để nâng cao năng suất, chất lượng và sức cạnh tranh của Thủ đô.
Hà Nội cần tận dụng thành tựu của Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo đồng bộ, gắn kết nghiên cứu, đào tạo và sản xuất - kinh doanh. TP phải đi đầu trong phát triển kinh tế số, xã hội số, đô thị thông minh; ưu tiên đầu tư cho hạ tầng số, dữ liệu số và các nền tảng công nghệ cốt lõi; thúc đẩy chuyển đổi số trong các lĩnh vực trọng yếu. Mục tiêu là đưa Hà Nội trở thành trung tâm tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo hàng đầu cả nước, từng bước hội nhập vào mạng lưới đổi mới sáng tạo toàn cầu.
Thứ tư là đột phá về xây dựng và phát triển văn hóa, con người Thủ đô. Văn hóa và con người vừa là nền tảng tinh thần, vừa là nguồn lực nội sinh và mục tiêu cao nhất của sự phát triển. Hà Nội cần phát huy giá trị ngàn năm văn hiến, đi đầu trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa gắn với sáng tạo các giá trị mới; xây dựng môi trường văn hóa lành mạnh, giàu bản sắc. Đồng thời, chú trọng xây dựng con người Hà Nội thanh lịch, văn minh, hiện đại; phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao; nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, qua đó tạo sức mạnh mềm và khơi dậy khát vọng phát triển.
Thứ năm, đột phá về quốc phòng, an ninh, đối ngoại và xây dựng hệ thống chính trị, quản trị hiện đại. Hà Nội phải kết hợp chặt chẽ phát triển kinh tế - xã hội với củng cố quốc phòng, an ninh, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho các cơ quan đầu não và cuộc sống bình yên của Nhân dân. Đồng thời, mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động đối ngoại, xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm giao lưu quốc tế, thành phố hòa bình, thân thiện, hấp dẫn. Cùng với đó là tiếp tục xây dựng hệ thống chính trị tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả; đội ngũ cán bộ có bản lĩnh, trí tuệ, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.
5 đột phá chiến lược trên chính là nền tảng để Hà Nội bước vào kỷ nguyên mới với tâm thế chủ động, sáng tạo và khát vọng vươn lên mạnh mẽ, khẳng định vai trò trái tim của cả nước và động lực phát triển của vùng và quốc gia.
Phát hiện, đào tạo và trọng dụng nhân tài là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân
Tham luận tại Hội thảo khoa học Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên phát triển mới về “Kinh nghiệm lịch sử thu hút và trọng dụng nhân tài vì phát triển bền vững Thủ đô Hà Nội và của đất nước”, GS.TS Phạm Hồng Tung (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã gợi mở và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả chiến lược phát triển nguồn nhân lực nói chung và chiến lược phát triển nhân tài nói riêng của Thủ đô Hà Nội trong kỷ nguyên mới.
Trước hết, về nhận thức, GS.TS Phạm Hồng Tung nhấn mạnh sự cần thiết phải đổi mới căn bản nhận thức về nhân tài. Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập ngày càng sâu rộng vào toàn cầu hóa, bản chất của cạnh tranh quốc gia hiện nay chính là cạnh tranh về tốc độ đổi mới tri thức khoa học cơ bản và rút ngắn vòng đời công nghệ. Yếu tố quyết định để giành thắng lợi chính là con người, đặc biệt là đội ngũ nhân tài.
Từ đó, cần xác định rõ: Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, Hà Nội và cả nước cấp thiết nhất là đội ngũ nhân tài đỉnh cao về khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, cần được ưu tiên tuyệt đối. Đây cũng là tinh thần cốt lõi của Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Nhóm nhân tài đỉnh cao này bao gồm 4 nhóm chủ yếu. Thứ nhất là nhân tài về khoa học cơ bản, cả khoa học xã hội - nhân văn và khoa học tự nhiên, tuy không cần đông nhưng phải đủ tầm tham gia đối thoại tri thức toàn cầu. Thứ hai là nhân tài về các công nghệ mới, cần đông đảo và đủ năng lực làm chủ, sáng tạo các công nghệ chiến lược, công nghệ lõi. Thứ ba là nhân tài trong lĩnh vực công nghiệp văn hóa và sáng tạo, giữ vai trò then chốt trong triển khai chiến lược phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội. Thứ tư là nhân tài trong lĩnh vực quản trị và phát triển đô thị bền vững, nhằm giải quyết hiệu quả các vấn đề nan giải của một đô thị hiện đại.
GS.TS Phạm Hồng Tung đặc biệt nhấn mạnh nguyên tắc: Phát hiện, đào tạo và trọng dụng nhân tài là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, nhưng trước hết là trách nhiệm của chính quyền Hà Nội. Quan điểm này phù hợp với tư tưởng Hồ Chí Minh trong thư “Tìm người tài đức” năm 1946, trong đó Người yêu cầu các địa phương chủ động phát hiện, giới thiệu và trọng dụng người hiền tài vì lợi ích quốc gia.
Bên cạnh đó, bản thân mỗi nhân tài cũng cần chủ động làm cho tài năng của mình được bộc lộ, được đánh giá và ghi nhận. Nếu không biết cách để tài năng được tỏa sáng và được sử dụng hiệu quả, thì chưa thể phát huy đầy đủ vai trò của người tài.
Về chỉ đạo chiến lược, Hà Nội cần xây dựng và triển khai hiệu quả Chiến lược phát triển nhân tài mang tính khoa học, khả thi và lâu dài. Chiến lược này phải trở thành bộ phận hữu cơ trong chiến lược phát triển chung của Thủ đô, được thể chế hóa bằng các chính sách có giá trị pháp lý, thường xuyên được theo dõi, đánh giá và điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.
Về thể chế, một “nút thắt” lớn cần tháo gỡ là mối quan hệ giữa Trung ương và địa phương trong việc phát huy đội ngũ nhân tài hiện có ở Hà Nội. Trên địa bàn Thủ đô tập trung nhiều trường đại học, viện nghiên cứu và cơ quan Trung ương, nhưng phần lớn đội ngũ nhân tài này chưa gắn bó chặt chẽ với sự phát triển của Hà Nội. Do đó, việc xây dựng cơ chế phù hợp để phát huy hiệu quả nguồn lực nhân tài tại chỗ là yêu cầu cấp thiết, cần ưu tiên trước khi tìm cách thu hút nhân tài từ nơi khác.
Cuối cùng, GS.TS Phạm Hồng Tung đề xuất phát huy mặt tích cực của cơ chế thị trường thông qua cơ chế “đặt hàng” và “đấu thầu” nhiệm vụ. Cơ chế này giúp tạo cạnh tranh lành mạnh, sàng lọc người thực tài, huy động trí tuệ rộng rãi trong và ngoài nước, đồng thời là cơ sở công bằng cho chính sách đãi ngộ, tôn vinh nhân tài. Đây là hướng đi thiết thực để phát huy hiệu quả vai trò của nhân tài trong sự phát triển bền vững của Thủ đô Hà Nội.
