Vị thế của Phụ nữ Việt Nam trong kỷ nguyên mới: “Bình đẳng và phát triển bền vững”
(PNTĐ) - Dự kiến kỷ nguyên thứ 3 của Việt Nam sẽ là kỷ nguyên “phồn vinh và hạnh phúc”. Trong kỷ nguyên này, phụ nữ đang và sẽ tiếp tục đồng hành cùng nam giới đóng góp vào những nỗ lực quốc gia để mọi người luôn được bảo đảm đầy đủ các quyền và cơ hội phát triển, tham gia, đóng góp và hưởng lợi trong tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội và gia đình, trở thành nguồn nhân lực chất lượng cao trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, làm chủ công nghệ và phát triển toàn diện.
Theo đánh giá của các nhà khoa học tại Hội thảo khoa học quốc gia “Kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam - Những vấn đề lý luận và thực tiễn” do Hội đồng khoa học các cơ quan Đảng Trung ương chủ trì phối hợp với Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản tổ chức ngày 15/11/2024, đất nước ta đã đi qua 2 kỷ nguyên và chuẩn bị bước sang kỷ nguyên thứ 3 trong thời gian tới.
Trong mỗi kỷ nguyên đó, vị thế của phụ nữ có những thay đổi vượt bậc, từ phụ thuộc, chịu ảnh hưởng nặng nề của tư tưởng phong kiến nửa thuộc địa đến làm chủ trong kỷ nguyên “giành, giữ độc lập, tự do cho Tổ quốc từ năm 1945 - 1975” và con người mới xã hội chủ nghĩa không ngừng nỗ lực đổi mới, sáng tạo, vươn lên trong kỷ nguyên “thống nhất đất nước và đổi mới từ năm 1976 đến nay”.
Bình đẳng là một quyền cơ bản của con người, của công dân được thể hiện trong Hiến pháp và pháp luật, theo đó, mọi người đều bình đẳng trước pháp luật, không bị phân biệt đối xử dựa trên những đặc điểm cá nhân, hưởng những lợi ích thực tế theo quy định pháp luật.
Tuy nhiên, mỗi con người đều mang một giới tính cụ thể với chiều cao, vóc dáng, cân nặng, cơ địa, các bộ phận cơ thể vừa tương đồng, vừa khác biệt trên tương đồng chi phối và ảnh hưởng sâu sắc đến việc thực hiện các công việc cụ thể họ được giao hoặc chủ động làm. Bởi vậy, bình đẳng về quyền chỉ có thể đạt được khi và chỉ khi gắn với cơ hội theo hướng đối xử bình đẳng để bảo đảm bình đẳng về quyền và đối xử khác biệt để tạo ra bình đẳng về cơ hội.
Là công dân có đặc thù riêng về giới tính gắn với thiên chức người mẹ với nhiều khoảng cách, khoảng trống tự nhiên so với nam giới, để phụ nữ đạt được bình đẳng và phát triển bền vững cần 3 điều kiện về sự quan tâm bằng chính sách, quy định pháp luật của Nhà nước, sự công tâm trao cơ hội của cơ quan, tổ chức, gia đình và bản thân phụ nữ hiểu rõ mình là ai, khả năng thực tế thực hiện các quyền theo pháp luật của mình như thế nào, cần phải làm gì, cần thay đổi gì để đủ điều kiện lấy cơ hội khi được trao… để xác định lộ trình bước vào kỷ nguyên mới trên nền tảng hành trang kết nối trí tuệ - bản lĩnh và tư duy thời đại mới.
Phụ nữ trí tuệ là người sở hữu nhiều khả năng
Thứ nhất, khả năng phụ nữ biết mình là ai: Với vai trò kép không thể tách rời của cá nhân và người mẹ mang lại niềm kiêu hãnh, sự tự hào giới tính và thiên chức đặc biệt cho phụ nữ, nhưng cũng chính những đặc điểm tự nhiên tác động và chi phối các khía cạnh xã hội thực tế khiến phụ nữ đã, đang và sẽ tiếp tục đối mặt với nhiều nguy cơ trực tiếp đến con và bản thân, bao gồm cả cơ chế bệnh tật, sức khỏe tinh thần và những khoảng trống ảnh hưởng đến việc tiếp cận, sử dụng quyền và cơ hội thực tế, cần được bù đắp bằng sự nỗ lực của chính phụ nữ và việc thực hiện đầy đủ vai trò, chia sẻ trách nhiệm của người khác với phụ nữ.
Thứ hai, khả năng phụ nữ khám phá bản thân: Rà soát, đánh giá, xác định những phẩm chất vốn có, phẩm chất quyết định, phẩm chất đặc thù của mình; sự kiên trì, tự tin, tự trọng, tự chủ, quyết đoán và xác định những điều có giá trị, có ý nghĩa, những điều cần làm, nên làm và phải làm của bản thân.
Thứ ba, khả năng phụ nữ học tập và làm việc có chất lượng, hiệu quả: Thể hiện rõ tư duy logic trong các tình huống, cách thức nghiên cứu sắp xếp, sử dụng kỹ thuật, phương pháp điều hành và thái độ nghiêm túc, hòa đồng, chia sẻ trong từng công việc cụ thể.
Đối với thông tin phục vụ học tập và làm việc, phụ nữ biết, hiểu và vận dụng tốt 3 công đoạn: Tiếp nhận thông tin bằng các kỹ thuật nhìn, nghe, hỏi, nói, đọc, ghi chép, phản hồi; tổ chức thông tin bằng các kỹ thuật rà soát, tập hợp, thống kê, phân loại, đối chiếu, so sánh; xử lý thông tin bằng các kỹ thuật tổng hợp, phân tích, đánh giá, xếp hạng, lựa chọn ưu tiên và trình bày.
Thứ tư, khả năng phụ nữ thiết lập, duy trì và phát triển các mối quan hệ: Với cha mẹ, với chồng, với các con và người thân khác trong gia đình; với đồng nghiệp tại cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp; với bạn bè các cấp bậc học; với người khác trong xã hội và trong các mối quan hệ khác trên nền tảng các nguyên tắc “cho đi điều mình muốn nhận từ người khác”, “của cho không quan trọng bằng cách cho”, “biết quên những thứ cần quên, chỉ nhớ những điều nên nhớ”, “bạn là cuộc sống của tôi”, “bạn và tôi cùng là người chiến thắng”.
Thứ năm, khả năng phụ nữ tổ chức công việc gia đình: Thể hiện phẩm chất đảm đang kiểu mới, không triệt tiêu năng lực vốn có của từng thành viên gia đình, trao cơ hội để thành viên gia đình tham gia, đóng góp vào đời sống chung và tạo dựng giá trị “8 cùng” của gia đình gồm: Cùng tầm nhìn (bền vững, an toàn), cùng giá trị cốt lõi (hạnh phúc, thành công), cùng các tiếp cận (phát huy năng lực), cùng lợi ích (vị thế gia đình), cùng ứng xử hài hòa, hợp lý (công bằng, bình đẳng), cùng thống nhất hành động (quản trị gia đình), cùng hệ di sản (trách nhiệm, đoàn kết, yêu thương) và cùng gia phong (văn hóa gia đình).
Thứ sáu, khả năng phụ nữ quản lý tài chính: Cân đối hài hòa giữa thu nhập, chi tiêu, tích lũy, tái đầu tư và phòng ngừa rủi ro phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh thực tế. Đồng thời, hiểu đúng về tiết kiệm để có hành động thông minh. Tăng cường năng lực tài chính xanh.
Thứ bảy, khả năng phụ nữ phòng ngừa, đối diện, ứng phó với rủi ro: Đối với bản thân, phụ nữ luôn là người xác định rõ “hôm nay quyết định sai, ngày mai khó làm lại như ý” để có giải pháp phòng ngừa rủi ro từ chính hành vi của mình. Đối với người thân, xem xét, nhìn nhận phù hợp với từng người, theo các độ tuổi, gắn với các khía cạnh tâm lý thực tế để xác định cách đối diện, ứng phó rủi ro của họ, trên cơ sở đó chia sẻ, hướng dẫn, hỗ trợ để giải quyết.
Phụ nữ có trí tuệ là người có khả năng tư duy, suy luận, nhìn nhận, phân tích thông tin, vận dụng tri thức, tổ chức, đánh giá và giải quyết các khía cạnh, các vấn đề thông minh nhất, luôn điều chỉnh, thay đổi theo hướng tốt hơn nhưng có điểm dừng hợp lý nhất và luôn mở rộng tri thức, phương pháp từ cách tiếp cận truyền thống gắn với bằng cấp được đào tạo sang linh hoạt tiếp cận các lĩnh vực mới, tự xác định và thực hiện các giai đoạn khai thác và chuyển đổi khả năng của bản thân; phân tích đầy đủ, sâu sắc, đa chiều, nhiều khía cạnh liên quan theo xu hướng phát triển, vận dụng hợp lý và đổi mới, sáng tạo thường xuyên.
Phụ nữ bản lĩnh là người sở hữu nhiều năng lực
Thứ nhất, bản lĩnh sống trách nhiệm và văn hóa: Phụ nữ tự tin vào những điều chuẩn mực, đối xử tốt với bản thân; tự trọng khi nói và hành động dựa trên quy chuẩn, sự tôn trọng và chia sẻ, hợp tác phù hợp với người khác; dám nghĩ, dám làm, dám hành động thực tế, trong mọi trường hợp đều không đổ lỗi, không tìm lý do, chỉ tìm cách xử lý các vấn đề của bản thân, gia đình và công việc.
Thứ hai, bản lĩnh vượt qua khó khăn, trở ngại: Phụ nữ luôn chủ động xác định trước khó khăn, thách thức xuất hiện trong quá trình sống, học tập và làm việc và tìm các giải pháp thích hợp để vượt qua. Đồng thời, biết và hiểu giá trị của những sai lầm đã mắc của bản thân và người khác để học hỏi, đúc rút kinh nghiệm, không để mình rơi vào sai lầm đó hoặc tái diễn sai lầm đã mắc trong tương lai.
Thứ ba, bản lĩnh chịu trách nhiệm với hành vi của bản thân: Phụ nữ luôn thấm nhuần giá trị “đằng sau những thành công luôn là những nỗ lực, cố gắng không ngừng nghỉ của bản thân và nhiều người khác”, “đằng sau sự thất bại luôn là sự lựa chọn và quyết định chưa chuẩn xác của chính mình”, từ đó có định hướng cho việc phân tích, lựa chọn giải pháp, đưa ra quyết định sáng suốt, thông minh và tìm mọi cách để thực hiện có hiệu quả quyết định đó, xử lý hài hòa, đúng mực các tình huống, các vấn đề nảy sinh; chịu trách nhiệm với hậu quả và những hệ quả liên quan khác xảy ra để làm tốt hơn, trưởng thành hơn.
Phụ nữ bản lĩnh thể hiện ở việc nói được, làm được, có chính kiến, thẳng thắn, trung thực, không ngại khó khăn, luôn bám sát mục tiêu, dám nhận sai và sửa sai bằng các giải pháp cụ thể.
Phụ nữ bản lĩnh cũng là người luôn quản lý tốt cảm xúc của bản thân, biết sử dụng văn hóa cá nhân hợp lý, không định kiến, luôn trong tâm thế xác định giải pháp để vượt qua thách thức, biết sử dụng điểm mạnh để xác định giải pháp giảm rủi ro, tận dụng cơ hội để có giải pháp vượt qua điểm yếu và sử dụng tốt cơ hội để duy trì, thúc đẩy điểm mạnh phát triển.
Phụ nữ bản lĩnh còn là người có khả năng thích ứng, linh hoạt, luôn sẵn sàng cho đi những điều mình biết, mình có, tự xóa bỏ định kiến về bản thân và người khác, không tự ti, an phận, cáu giận và ôm đồm công việc.
Phụ nữ tư duy bản lĩnhlà người “3 biết”
Thứ nhất, biết ứng xử hài hòa: Phụ nữ quan tâm theo chuẩn mực ăn mặc lịch sự, phù hợp lứa tuổi; nghe thấu đáo bằng tai, nhìn bằng mắt, suy nghĩ bằng đầu, thể hiện cảm xúc bằng nét mặt, trao sự đồng cảm bằng trái tim; đi 12 bước, nói 12 từ, nhìn 12 phân; nhận xét, đánh giá, chia sẻ quan điểm của bản thân đúng mực, linh hoạt phù hợp với hoàn cảnh, bối cảnh, đối tượng thực tế.
Thứ hai, biết yêu cầu của thời đại mới: Mỗi người lao động đều phải bảo đảm tay nghề vững, kỹ thuật cao, trình độ ngoại ngữ thành thạo; tác phong làm việc chuyên nghiệp, vận hành hoạt động theo xu hướng số, từ đó phụ nữ tự rà soát, đặt cho mình lộ trình để đáp ứng và nâng cao.
Thứ ba, biết hợp tác chặt chẽ và điểm dừng thông minh: Phụ nữ thấm nhuần thành ngữ “ăn một mình đau tức, làm một mình cực thân”, xác định rõ điểm mạnh, yếu của bản thân để hợp tác với người khác phát huy điểm mạnh, kiềm chế điểm yếu hoặc kết hợp điểm mạnh của bản thân với điểm yếu của người khác hoặc ngược lại để tạo ra giá trị mới.
Trên nền tảng này, vị thế của phụ nữ trong kỷ nguyên mới chỉ có thể được khẳng định và tôn vinh khi và chỉ khi phụ nữ không ngừng bổ sung tri thức mới, sửa chữa tri thức chưa phù hợp, điều chỉnh tri thức chưa đúng và thay thế tri thức lạc hậu, định kiến song song với việc không ngừng rèn luyện bản lĩnh về mọi mặt để phát huy điểm mạnh, lợi thế thiên chức, hạn chế điểm yếu, tận dụng tốt cơ hội và đẩy lùi nguy cơ tác động, ảnh hưởng bất lợi đến bản thân, gia đình và công việc.
