Gắn kết giá trị truyền thống của Phở với dòng chảy công nghiệp sáng tạo
(PNTĐ) - Sáng 11/10, tại Trung tâm thương mại Tasco Mall (số 7-9 đường Nguyễn Văn Linh, phường Việt Hưng, Hà Nội), Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với các đơn vị UBND phường Việt Hưng, Trung tâm UNESCO văn hóa ẩm thực Việt Nam, Trung tâm thương mại Tasco Mall tổ chức chuỗi các hoạt động “Phở - Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo”. Hoạt động nhằm tăng cường công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hoá phi vật thể “Phở” sau ghi danh vào Danh mục di sản văn hoá phi vật thể quốc gia.
Toạ đàm có sự tham gia của các chuyên gia hàng đầu về ẩm thực và công nghiệp văn hóa của Ủy ban Văn hoá, Giáo dục của Quốc hội, Cục Di sản văn hóa, Văn phòng UNESCO tại Việt Nam, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Trung tâm UNESCO Văn hóa Ẩm thực Việt Nam cùng với đó là sự góp mặt của nhiều thế hệ nghệ nhân phở.
Phát huy giá trị di sản văn hoá
Phát biểu khai mạc chương trình, Phó Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai chia sẻ: Nhân kỷ niệm 71 năm Ngày Giải phóng Thủ đô (10/10/1954 -10/10/2025), hướng đến Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ XVIII; nhằm triển khai các hoạt động bảo vệ, quảng bá, giới thiệu di sản văn hoá phi vật thể “Phở” góp phần đẩy mạnh khai thác, phát huy giá trị văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa Thủ đô, Sở VH&TT Hà Nội, Báo Kinh tế & Đô thị phối hợp với UBND phường Việt Hưng, Trung tâm UNESCO văn hóa ẩm thực Việt Nam, Trung tâm thương mại Tasco Mall tổ chức chuỗi các hoạt động “Phở - Câu chuyện văn hóa phi vật thể trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo.
Năm 2024 Tri thức dân gian “Phở Hà Nội” đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào Danh mục quốc gia về di sản văn hóa phi vật thể. Đây không chỉ là sự ghi nhận chính thức của Nhà nước đối với những giá trị văn hóa, lịch sử và khoa học của di sản; đồng thời cũng đặt ra yêu cầu đối với công tác bảo vệ, truyền dạy, quảng bá và phát huy giá trị di sản trong bối cảnh hiện nay.
Theo Phó Giám đốc Sở VH&TT Hà Nội Lê Thị Ánh Mai: Thực hiện Nghị quyết số 09 của Thành ủy Hà Nội về phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể Phở có vai trò đặc biệt quan trọng. Việc gắn kết giá trị truyền thống của Phở với xu hướng sáng tạo và đổi mới trong công nghiệp văn hóa chính là hướng đi bền vững, giúp di sản vừa phát huy giá trị, vừa giữ được bản sắc truyền thống, qua đó góp phần hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược phát triển văn hóa, kinh tế và xã hội của Thủ đô”.
Lan tỏa thương hiệu văn hoá ẩm thực
Chuỗi chương trình nhằm tôn vinh và lan tỏa giá trị văn hóa “phở Hà Nội”, tôn vinh những những nghệ nhân, người thực hành nắm giữ và trao truyền các tri thức, kỹ năng, kỹ thuật, bí quyết chế biến phở. Đồng thời là dịp để các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chuyên gia ẩm thực, các DN và nhà quản lý cùng chia sẻ góc nhìn, câu chuyện và đề xuất những sáng kiến nhằm khẳng định giá trị văn hóa và lịch sử của phở; tìm hướng đi mới trong quảng bá, phát triển phở Việt trên bản đồ ẩm thực thế giới; kết nối phở với các ngành sáng tạo, du lịch, truyền thông và công nghiệp văn hóa.
Theo Ban Tổ chức,trong 2 ngày 11 và 12/10 tại Trung tâm thương mại Tasco Mall sẽ diễn ra các hoạt động: Trưng bày không gian gia vị phở; Triển lãm về lịch sử và không gian văn hóa tập quán Phở Hà Nội; Trình diễn nghệ thuật truyền thống; Trưng bày các bức vẽ ký hoạ về di sản phi vật thể “Phở” của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật công nghiệp Hà Nội. Đặc biệt tại không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội được tổ chức ngoài trời sẽ là sự tham gia trình diễn quy trình nấu phở, trải nghiệm món ăn của các thương hiệu phở nổi tiếng như: Phở Thìn Hàng Tre, Phở Long Bích, Phở Khôi Hói… Các gian hàng của các DN như Acecook Việt Nam - thể hiện hành trình sáng tạo từ phở truyền thống sang những thức quà tiện dụng trong đời sống bận rộn hiện nay.
Phó Giám đốc khối Marketing Công ty CP Acecook Việt Nam Yokoyama Hiroya nhấn mạnh: Chúng tôi nhận thức sâu sắc rằng, mỗi tô phở được giới thiệu, mỗi hoạt động gắn với phở được thực hiện, đều là một phần của hành trình bảo tồn và lan tỏa những giá trị văn hóa truyền thống. Trong hơn 30 năm có mặt tại Việt Nam, Acecook đã không ngừng nghiên cứu, cải tiến để đưa hương vị phở đến gần hơn với người tiêu dùng, vừa giữ được tinh túy nguyên bản, vừa đáp ứng nhu cầu hiện đại. Trong dòng chảy của công nghiệp sáng tạo, phở Việt không chỉ là món ăn, mà còn là cảm hứng bất tận để sáng tạo nghệ thuật, công nghiệp văn hóa và công nghiệp du lịch. Tôi tin rằng, với sự chung tay của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, phở sẽ trở thành biểu tượng văn hóa toàn cầu, đồng thời mang lại giá trị kinh tế, văn hóa và xã hội bền vững cho đất nước Việt Nam.
TS. Phạm Cao Quý - Phó trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa phi vật thể, Cục Di sản văn hóa chia sẻ: Ẩm thực của Việt Nam vô cùng tuyệt vời và vô cùng đa dạng, là một trong những thành tố của di sản văn hoá phi vật thể. Trong rất nhiều năm qua, Bộ VHTTDL cũng như là các cơ quan quản lý nhà nước rất quan tâm đến lĩnh vực di sản văn hóa phi vật thể. Việc chúng ta ghi danh các di sản văn hóa để gìn giữ là một xu hướng quan trọng, gắn kết với đời sống văn hóa, gắn kết với sinh kế của người dân, của từng chủ thể di sản. Đồng thời, giúp cho các cộng đồng chủ thể di sản sẽ phát huy và tăng cường sinh kế lên một tầm cao mới.
Còn bà Lê Thị Thu Hương - Viện trưởng Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế cho biết: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và Trường Đại học Thăng Long của Thủ đô Hà Nội và Viện Văn hóa Nghệ thuật Quốc gia Việt Nam nhận được những nhiệm vụ quan trọng của thành phố Hà Nội, đó là truyền tải những cái giá trị văn hóa và nghệ thuật cho không chỉ là sinh viên mà còn là báo chí và những người dân Hà Nội. Chính vì vậy mà trong phần nội dung học của Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, chúng tôi có môn học về du lịch. Và với môn học về du lịch thì trong đó có phần ẩm thực Hà Nội. Và nội dung về phở Hà Nội rồi di sản nấu phở Bắc Hà, đấy là những nội dung mà chúng tôi đã và đang dạy sinh viên chúng tôi để gìn giữ những cái giá trị đó và phát triển nó để thực sự trở thành một thương hiệu.
T.S Phạm Thị Lan Anh - Trưởng phòng Quản lý Di sản văn hóa, Sở VHTT Hà Nội lại cho rằng: Vấn đề phát triển chính là việc mà chúng ta đang phải giải quyết hiện nay. Năm ngoái, Hà Nội có thí điểm là phở số, thí điểm đưa AI, đưa robot để mà làm một số công đoạn. Nhưng mà chúng ta không thể số hóa, không thể đưa robot thay cho những tri thức và những bí quyết cốt lõi của nghệ nhân. Và Hà Nội đang cố gắng để làm sao thích nghi được tốt nhất nhưng không mất đi được những giá trị văn hóa cốt lõi của phở và các cái món ăn khác.
Sự kiện được tổ chức nhằm triển khai các hoạt động bảo vệ, quảng bá, giới thiệu di sản văn hoá phi vật thể “Phở” góp phần đẩy mạnh khai thác, phát huy giá trị văn hóa ẩm thực trong phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa Thủ đô. Chương trình bao gồm các hoạt động như: Trưng bày không gian gia vị phở; Triển lãm về lịch sử và không gian văn hóa tập quán Phở Hà Nội; Trình diễn nghệ thuật truyền thống, Trưng bày các bức vẽ ký hoạ về di sản phi vật thể “Phở” của sinh viên Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội.
Trong khuôn khổ của sự kiện, từ đầu tháng 9/2025, Ban tổ chức đã phát động cuộc thi “Video ngắn giới thiệu về Phở Hà Nội” đến gần 10 trường đại học. Sau hơn 1 tháng phát động, Ban tổ chức đã thu về được gần 200 video của hơn 500 sinh viên, đến từ các trường: Học viện Báo chí và Tuyên truyền, Trường ĐH Thủ đô, Viện Hà Nội học và Đào tạo quốc tế, Đại học Hòa Bình, Cao đẳng du lịch Việt Nam… giới thiệu về văn hóa, tập quán, cách thưởng thức và thương hiệu phở truyền thống của Hà Nội.
Với hàng chục lượt nghìn tương tác, các video đã góp phần lan tỏa không gian văn hóa Phở Hà Nội trên mạng xã hội. Ngoài ra, cuộc thi vẽ ký hoạ, thiết kế các sản phẩm lưu niệm về di sản văn hoá phi vật thể “Phở” của Khoa Mỹ thuật Cơ sở - Trường Đại học Mỹ thuật Công nghiệp Hà Nội đã tạo dấu ấn rất riêng cho hoạt động sáng tạo giá trị văn hóa ẩm thực phở trong dòng chảy công nghiệp sáng tạo.
Tại Không gian giới thiệu, thưởng thức di sản văn hóa phi vật thể Hà Nội tổ chức ngoài trời sẽ là sự tham gia trình diễn quy trình nấu phở, trải nghiệm món ăn của các thương hiệu phở nổi tiếng như: Phở Thìn Hàng Tre, Phở Long Bích, Phở Khôi Hói… Du khách đến với không gian này còn được check-in cùng với các đầu bếp, những người thực hành thức quà Hà Nội. Các gian hàng của các doanh nghiệp như Acecook Việt Nam cũng là để thể hiện hành trình sáng tạo từ phở truyền thống sang những thức quà tiện dụng trong đời sống bận rộn hiện nay.
