Tìm hiểu lịch sử thế giới thông qua góc nhìn ngôn ngữ

MINH THƯ
Chia sẻ

(PNTĐ) - “Các đế chế ngôn từ” là một trong số rất ít công trình bàn về lịch sử bao quát của các ngôn ngữ trên thế giới, thông qua đó giúp người đọc hình dung về lịch sử loài người dưới góc nhìn của ngôn ngữ.

Cuốn sách khảo sát các ngôn ngữ lớn trên thế giới, những ngôn ngữ có khả năng lan truyền mạnh và đã được sử dụng trên các khu vực rộng lớn. 

Cuốn sách ra mắt công chúng lần đầu năm 2005 tại Anh, từng được nhận lời khen ngợi từ các tờ báo danh tiếng như The Independent, The Guardian, Kirkus review, Washington Post, Boston magazine, Chicago Tribune, và Los Angeles Times Book Review.

Tác giả Nicholas Ostler là học trò của nhà Ngôn ngữ học lừng danh Noam Chomsky. Từ trước đến nay, ông đã nghiên cứu chuyên sâu về tổng cộng 26 ngôn ngữ trên thế giới. Ông có bằng ngôn ngữ học của Đại học Oxford và MIT.

Tìm hiểu lịch sử thế giới thông qua góc nhìn ngôn ngữ - ảnh 1

 

Nội dung chính của cuốn sách được chia thành 4 phần, 14 chương, với 2 nội dung chính: Vẽ ra một bản đồ của những ngôn ngữ đang được sử dụng trên khắp thế giới, chỉ ra cội nguồn và mối quan hệ giữa chúng; Nói về sự "trỗi dậy" và "suy tàn" của những ngôn ngữ thông dụng (lingua francas), như tiếng Hy Lạp, Latinh, và nguyên nhân của những thăng trầm đó.

Tác giả Ostler lập luận rằng các đặc điểm ngôn ngữ thực sự tạo ra khác biệt, với mục tiêu lý giải nguyên nhân khiến một ngôn ngữ trở nên quan trọng, có thể lan truyền xa và tồn tại lâu dài. Đồng thời, ông bàn về mối liên hệ giữa ngôn ngữ với chính trị, tôn giáo, thương mại, xã hội, văn hóa… Ông so sánh các ngôn ngữ ở cấp độ vĩ mô dựa trên các khía cạnh lịch sử nhiều hơn là đi chi tiết vào các vấn đề chính thể của ngôn ngữ như ngữ pháp hay âm vị học.

Trong sách, tác giả xem xét đến tiếng Akkad, tiếng Aramaic và tiếng Ảrập, những ngôn ngữ Semitic Tây nối tiếp nhau trong các nền văn minh và đế chế ở Trung Đông, xem xét song song tiếng Trung Quốc và tiếng Ai Cập, như phương tiện của các truyền thống văn hóa có uy tín lớn. Ngoài ra, sách cũng bàn về tiếng Phạn, tiếng Hy Lạp, tiếng Celt, tiếng La Mã, tiếng Đức, tiếng Slav...

Hai chương ngắn chuyển tiếp giữa phần I và phần 2 của sách lần lượt nói về lần cáo chung thứ nhất và thứ hai của tiếng Latin khi nó không còn độc quyền ở châu Âu trong học thuật và khi nó chỉ còn trong kinh sách và không được sử dụng trong giao tiếp hằng ngày.

Trong thời kỳ hiện đại, tác giả bàn về tiếng Tây Ban Nha ở Tân Thế giới, về tiếng Bồ Đào Nha, tiếng Hà Lan, tiếng Pháp và tiếng Nga, như một sự tương phản với lịch sử của tiếng Anh. 

Sách khép lại với khảo sát về 20 ngôn ngữ hàng đầu, đồng thời tóm tắt về quá khứ, hiện tại và các yếu tố tiềm năng trong tương lai ảnh hưởng đến sự lan truyền của các ngôn ngữ. 

Điểm thú vị của sách nằm ở việc bàn luận về lịch sử ngôn ngữ của nhân loại dưới góc nhìn bao quát hơn, gồm cả lịch sử cụ thể của các ngôn ngữ riêng lẻ và mối quan hệ giữa các ngôn ngữ với nhau, cũng như sự liên kết giữa ngôn ngữ và lịch sử loài người.

Cuốn sách rất phù hợp cho những độc giả muốn có cái nhìn tổng quan về lịch sử phát triển và thăng trầm của những ngôn ngữ lớn trên toàn thế giới, hay muốn biết về nguồn gốc xuất xứ - quan hệ "họ hàng" của những ngôn ngữ thông dụng như Anh - Trung - Tây Ban Nha.

Bìa sách sử dụng hình ảnh Tháp Babel là một huyền thoại trong Kinh Thánh, nhằm giải thích về sự bất đồng ngôn ngữ của các dân tộc trên thế giới.

 

Ý kiến bạn đọc

Tin cùng chuyên mục

Hành trình đi tìm quán quân đầy cam go ở gala “Thủ lĩnh sống xanh”

Hành trình đi tìm quán quân đầy cam go ở gala “Thủ lĩnh sống xanh”

(PNTĐ) - Chương trình Gala Thủ lĩnh sống xanh được phát sóng 15h00 Chủ nhật ngày 16/2/2025 trên kênh VTV3 tới đây sẽ  là hành trình cuối cùng của "biệt đội" Thủ lĩnh sống xanh để xác định ai sẽ trở thành quán quân của chương trình. Nhiều nhiệm vụ cam go đặt ra cho các thí sinh qua 3 vòng thi ở tập Gala, buộc mỗi người nỗ lực vượt qua giới hạn của bản thân để bứt phá.
Giải Cống hiến đã tiến ra châu lục

Giải Cống hiến đã tiến ra châu lục

(PNTĐ) - Giải Cống hiến lần 19 năm 2025 vừa chính thức công bố đề cử trên cả 2 hệ thống Giải Âm nhạc Cống hiến và Giải Thể thao Cống hiến. Cùng với đó, Ban tổ chức mở cổng bình chọn cho công chúng, để cùng với lá phiếu của các nhà báo, tìm ra những chủ nhân Cống hiến mùa giải năm nay.
Hoa hậu Phương Lê, NSƯT Vũ Luân khoe tổ ấm hơn 200 tỉ nhân Valentine

Hoa hậu Phương Lê, NSƯT Vũ Luân khoe tổ ấm hơn 200 tỉ nhân Valentine

(PNTĐ) - Hoa hậu Phương Lê cho biết cô và nghệ sĩ cải lương Vũ Luân đã đăng ký kết hôn từ tháng 4.2024. Sau màn cầu hôn ngọt ngào, NSƯT Vũ Luân và Hoa hậu Phương Lê dọn về ở chung trong biệt thự 200 tỉ đồng mới xây tại Q.2 TP.HCM. Nhân Valentine, cặp đôi khoe hình ảnh ngọt ngào trong căn biệt thự sang trọng.
Đình Đại Phùng: Ngôi đình 400 năm tuổi sắp đón nhận danh hiệu Di tích quốc gia đặc biệt

Đình Đại Phùng: Ngôi đình 400 năm tuổi sắp đón nhận danh hiệu Di tích quốc gia đặc biệt

(PNTĐ) - Trong không khí hân hoan của những ngày đầu xuân Ất Tỵ 2025, xã Đan Phượng, huyện Đan Phượng, Hà Nội đang náo nức chuẩn bị cho một sự kiện trọng đại, mang ý nghĩa lịch sử và văn hóa sâu sắc: Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt cho Đình Đại Phùng.
Loạt giải thưởng ấn tượng của Việt Nam tại Cuộc thi Âm nhạc quốc tế Trung Quốc - Singapore

Loạt giải thưởng ấn tượng của Việt Nam tại Cuộc thi Âm nhạc quốc tế Trung Quốc - Singapore

(PNTĐ) - Các thí sinh Việt Nam tự hào khi giành loạt giải thưởng ấn tượng tại Chung kết cuộc thi Âm nhạc quốc tế Trung Quốc - Singapore lần thứ 19 (The 19th ZhongSin International Music Competition) vừa diễn ra tại Singapore. Năm nay, cuộc thi có hơn 1.000 thí sinh tham dự đến từ 25 quốc gia như: Mỹ, Thụy Điển, Canada, Nhật Bản, Singapore, Hàn Quốc, Trung Quốc, Malaysia, Ấn Độ, Indonesia, Nga… Đại diện cho ZhongSin Việt Nam tham dự sân chơi âm nhạc quốc tế lần này có 105 thành viên.