Vĩnh biệt nhạc sĩ của những tình khúc Hà Nội sâu lắng
Hà Nội vừa bàng hoàng chia tay người nhạc sĩ với những ca khúc nổi tiếng về Hà Nội - nhạc sĩ Phú Quang. Ông qua đời vào ngày 8/12, hưởng thọ 72 tuổi. Hà Nội không còn ông nhưng những tác phẩm viết về Hà Nội của ông sẽ còn mãi với thời gian, với Hà Nội.
1 Khi Phú Quang rời cõi tạm, người ta tổng kết trong gia tài của ông có khoảng hơn 600 ca khúc, trong đó có rất nhiều ca khúc viết về Hà Nội. Chẳng phải bỗng dưng mà người ta gọi Phú Quang là nhạc sĩ của Hà Nội, bởi hiếm ai có nhiều tác phẩm nổi tiếng về Hà Nội như ông, kể sơ sơ cũng đến mấy chục bài được coi là “hit” như: Em ơi Hà Nội phố, Mùa Thu và em, Dương cầm lạnh, Lãng đãng chiều Đông Hà Nội, Tình khúc 24, Gửi đôi mắt, Đâu phải bởi mùa Thu...
Trong âm nhạc, có lẽ ít ai cũng có một Hà Nội rất riêng ở các sáng tác của mình như Phú Quang. Nghe các ca khúc của Phú Quang, dù là về phố hay về tình yêu, đều thấy được phần nào tâm hồn của một Hà Nội đầy trữ tình, lãng mạn, mộng mơ trong đó. Hà Nội trong âm nhạc Phú Quang dù vui hay buồn, dù lãng đãng hay hiện thực cũng đều nồng nàn một tình yêu, đều khắc hoạ nên những nét đẹp tinh tế, riêng nhất của Hà Nội mà không thể trộn lẫn với bất cứ vùng miền nào khác.
Chính những đóng góp đó đã giúp Phú Quang được phong tặng Công dân Thủ đô Ưu tú năm 2014, được vinh danh ở hạng mục Giải thưởng lớn năm 2020, tại Giải Bùi Xuân Phái - Vì tình yêu Hà Nội lần thứ XIII - năm 2020. Ông cũng đang được xét giải thưởng Nhà nước với năm tác phẩm, chủ yếu là các tác phẩm về Hà Nội như: Em ơi Hà Nội phố, Hà Nội ngày trở về, Chiều phủ Tây Hồ, Điều giản dị.
Nhạc sĩ Phú Quang gắn liền với những ca khúc viết về Hà Nội bình dị mà sâu lắng (Ảnh: int)
Phú Quang từng nói với tôi về thời kỳ ông vào Sài Gòn sinh sống, nhờ những năm tháng xa Hà Nội mà ông yêu Hà Nội hơn. Mỗi khi từ Sài Gòn về đến Hà Nội, chỉ cần đến sân bay Nội Bài thôi là ông đã ngửi thấy cái “mùi Hà Nội” quá đỗi thân thương và bình yên.
Tất cả những yêu thương, nhớ nhung ấy Phú Quang đều chuyển tải thành những sáng tác mang một tâm hồn Hà Nội vô cùng sâu lắng. Cái công lớn của Phú Quang với Hà Nội không chỉ là sáng tác được những ca khúc hay về Hà Nội mà là khiến người ta yêu hơn một Hà Nội, nhớ hơn một Hà Nội trữ tình, nồng nàn và sâu lắng…
Bằng chứng là mỗi đêm nhạc Phú Quang đều cháy vé, dù là tổ chức 1 đêm, 2 đêm hay 3 đêm, dù là 1 năm ông tổ chức 1 lần, 2 lần hay 3 lần. Có người bảo vì ông khéo có mối quan hệ tốt, nên nhiều đơn vị ủng hộ. Điều đó không hẳn là sai, nhưng sẽ chẳng có ai ủng hộ được 1 năm đôi ba lần và hết năm này qua năm khác như vậy.
Nếu từng ngồi giữa khán phòng các đêm nhạc Phú Quang sẽ biết rằng, người mua vé đại đa số là những người mê nhạc Phú Quang bỏ tiền túi ra mua. Họ yêu nhạc Phú Quang, yêu Hà Nội trong nhạc Phú Quang và muốn được dành thời gian lắng hồn mình trong những đêm nhạc ấy để tìm những cảm xúc về Hà Nội, về tình yêu - nơi họ đang sinh sống.
Với nghệ sĩ hát nhạc Phú Quang, ông nổi tiếng là khó tính bởi lý do: không thích ai hát phá cách nhạc của mình. Ông từng cho nghệ sĩ nổi tiếng “nghỉ” hát nhạc ông vì hát phá cách. Ông muốn nghệ sĩ phải thể hiện những gì “nguyên bản” do ông viết ra bằng cảm xúc của mình.
Có nhiều người không thích điều đó, cho rằng cái Tôi của ông quá lớn. Nhưng rồi cuối cùng các đêm nhạc cháy vé của ông đã minh chứng rằng, cảm xúc và sự giản dị chính là “điều giản dị” của âm nhạc đến thẳng trái tim người nghe. Hà Nội trong âm nhạc Phú Quang cũng vậy, không màu mè, không hào nhoáng, hết sức giản dị mà vô cùng sâu lắng, lãng đãng mà nồng nàn khiến người ta càng nghe càng yêu da diết.
2 Nhiều người bày tỏ hẫng hụt khi Phú Quang rời cõi tạm. Trong đó có nỗi lo lắng sau này sẽ không còn có ai viết về Hà Nội say đắm như Phú Quang nữa. Thực tế, Thủ đô Hà Nội vốn là cảm hứng bất tận của rất nhiều các tác phẩm văn học, nghệ thuật, bởi vậy, hầu như nghệ sĩ, nhạc sĩ nào của Hà Nội cũng có tác phẩm về Hà Nội, đặc biệt là trong âm nhạc.
Nhờ vậy mà kho tàng âm nhạc Việt Nam có một mảng rất đồ sộ các sáng tác về Hà Nội. Hội Âm nhạc Hà Nội còn có hẳn một chương trình thường niên “Tình yêu Hà Nội” để tôn vinh những sáng tác nổi bật về Hà Nội. Mỗi nghệ sĩ một màu sắc khác nhau cùng khắc hoạ nên vẻ đẹp con người, cảnh sắc Hà Nội ở nhiều khía cạnh, từ những tháng năm anh dũng bất khuất của quân và dân Thủ đô đứng lên giành độc lập đến những năm tháng hoà bình, phát triển sau này với biết bao cung bậc cảm xúc, bao niềm thương nỗi nhớ, bao yêu thương, trân trọng… Thế nên, người ta nói có thể đi “du lịch” Hà Nội qua các bài hát là vì vậy.
Dẫu vậy, vẫn phải ghi nhận một điều, người viết về Hà Nội nhiều và có nhiều tác phẩm nổi bật như Phú Quang lại không nhiều. Từ lâu, người ta vẫn luôn mong đợi sẽ có những người tiếp nối Phú Quang, coi viết về Hà Nội là bổn phận của mình và đem đến cho Hà Nội những tác phẩm bất hủ. Điều đáng mừng là ngày hôm nay, chúng ta vẫn tiếp tục có thế hệ nhạc sĩ trẻ “đắm đuối”và “loanh quanh” với Hà Nội. Họ đem một Hà Nội với hơi thở mới, đầy tinh thần thời đại vào các sáng tác của mình, toát lên một sức trẻ, một tình yêu Hà Nội theo cách rất trẻ như các sáng tác của nhạc sĩ Giáng Sol, Nguyễn Đức Cường hay Đinh Mạnh Ninh…
Hà Nội sẽ mãi mãi là nguồn cảm hứng bất tận của âm nhạc, Hà Nội đã, đang và vẫn sẽ có những sáng tác mới về mình, có rất nhiều tác phẩm hay đang nằm ở thì tương lai. Nhưng, cũng vì thế mà Hà Nội sẽ chẳng thể nào quên được Phú Quang cùng những tác phẩm bất hủ về Hà Nội của ông.
TÙY DUYÊN