Đại biểu Quốc hội hiến kế để y, bác sĩ không vướng vòng lao lý

Phát biểu thêm một số ý kiến xung quanh công tác quản lý, điều hành các bệnh viện trong hệ thống y tế công, đại biểu Nguyễn Công Long nhận định: Suốt 2 năm qua, chúng ta đã trải qua một thử thách khốc liệt chưa từng có do dịch bệnh.

Hàng vạn bác sĩ, nhân viên y tế không quản hy sinh gian khổ, đã và đang ngày đêm xông pha nơi tuyến đầu chống dịch, điều trị, chăm sóc cho đồng bào, đồng chí, những hy sinh, cống hiến đó nhân dân mãi khắc ghi.

Đại biểu Nguyễn Công Long - Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai thảo luận tại nghị trường. 

Nhưng cũng rất đáng tiếc, trong thời gian qua đã có không ít cán bộ quản lý ngành y tế, các cấp vi phạm pháp luật, bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Thật không có gì đau xót hơn khi mà pháp luật phải xử lý những người được coi là đội ngũ tinh hoa của đất nước.

"Tôi không có ý định bào chữa cho bất kỳ một ai, bởi dù là thầy thuốc, thầy giáo thì họ là những con người có chức vụ, quyền hạn, mọi vi phạm pháp luật đều phải chịu trách nhiệm đều bị xử lý nghiêm minh. Tuy nhiên, trong một xã hội mà nhiều người được coi là chuẩn mực, được xã hội nể trọng với những danh xưng cao quý là những người thầy mà vi phạm pháp luật thì rõ ràng đó là một hiện tượng rất đáng lo ngại, xét ở mọi góc độ, cả về pháp luật, đạo đức xã hội hay quản trị nhà nước" - đại biểu Long bày tỏ.

Vị đại biểu đoàn Đồng Nai cho hay, Điều 6 Bộ luật Tố tụng hình sự cũng quy định: "Trong quá trình tiến hành tố tụng hình sự, cơ quan có thẩm quyền tiến hành tố tụng có trách nhiệm phát hiện nguyên nhân và điều kiện phạm tội. Yêu cầu, kiến nghị cơ quan, tổ chức hữu quan áp dụng các biện pháp khắc phục và phòng ngừa", vậy qua các vụ án mà người bị truy cứu trách nhiệm đang là cán bộ y tế, chúng ta cần rút ra điều gì ngoài những yếu tố chủ quan của từng cá nhân vi phạm thì có những nguyên nhân, điều kiện nào khác.

Tán thành với ý kiến của đại biểu Phạm Khánh Phong Lan (đoàn TP Hồ Chí Minh), đại biểu Long cũng cho rằng, đã đến lúc chúng ta cần nhìn thẳng vào sự thật, đánh giá đúng những hạn chế, yếu kém trong công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế hiện nay để đề ra các giải pháp.

Điểm chung qua các vụ án vừa qua, chúng ta có thể thấy số cán bộ y tế là quản lý các bệnh viện bị truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ vì các tội phạm về chức vụ mà còn các tội về kinh tế như vi phạm quy định về đấu thầu, vi phạm quy định về kế toán. Có lẽ khi thông qua Bộ luật Hình sự năm 2015 các nhà làm luật của chúng ta cũng không thể hình dung được là tội phạm kinh tế có sự chuyển hóa đến như vậy.

Quang cảnh phiên họp.

"Bây giờ chủ thể của tội phạm kinh tế thì không chỉ là những người hoạt động trong lĩnh vực kinh doanh mà là những cán bộ quản lý trong ngành y tế, giáo dục vi phạm nhiều. Vậy thì những vi phạm của số bác sĩ trong quản lý, điều hành các bệnh viện công lập có nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống pháp luật và quản lý điều hành ngành y tế hay không?" - đại biểu Long băn khoăn.

Theo đại biểu Long, "chúng ta đều biết rằng, y là nghề đặc biệt, bác sĩ là những người được đào tạo chuyên sâu kiến thức khoa học, năng lực chuyên môn về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân.

Một bác sĩ được cất nhắc làm lãnh đạo, quản lý một bệnh viện thì hội tụ nhiều yếu tố phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, uy tín cá nhân và đặc biệt là năng lực chuyên môn. Với chức trách nhiệm vụ quản lý, điều hành một bệnh viện công thì ngoài vấn đề chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong chẩn đoán, tổ chức điều trị và phòng bệnh, giám đốc bệnh viện phải chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động khác về hành chính, nội vụ, cơ sở vật chất.

Nói cách khác, giám đốc bệnh viện công lập thì không chỉ bảo đảm sinh mạng cho từng bệnh nhân, không chỉ trực tiếp cầm dao mổ cho những ca phẫu thuật phức tạp nhất mà họ còn phải chịu trách nhiệm từ những chuyện gửi xe, xử lý rác, mua sắm sinh phẩm, vật tư y tế, chịu trách nhiệm toàn bộ việc đấu thầu những thiết bị y tế".

Với những yêu cầu đặt ra đó, đại biểu Long cho rằng, quả thực chỉ có những bác sĩ có những kỹ năng đặc biệt với trình độ đặc biệt thì mới đảm đương toàn mỹ những nhiệm vụ đặt ra cho họ. Tham khảo ý kiến các chuyên gia cũng như nghiên cứu mô hình y tế một số nước cho thấy trong một cơ sở y tế, các bác sĩ dù giữ cương vị quản lý cũng chỉ chịu trách nhiệm trong phạm vi chuyên môn của mình.

Họ có quyền đưa ra yêu cầu về thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế cần thiết cho việc đảm bảo hoàn thành nhiệm vụ chữa bệnh, phòng bệnh. Còn nhiệm vụ cung ứng, mua sắm đấu thầu do bộ phận chuyên khác đảm nhiệm.

"Phải chăng cơ chế quản lý chưa phù hợp, thiếu sự phân định trách nhiệm, tổ chức thực hiện giữa nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau, đòi hỏi chuyên môn khác nhau như đã nêu là một trong những nguyên nhân dẫn đến những sai phạm của cán bộ quản lý bệnh viện công trong thời gian qua" - đại biể Nguyễn Công Long đặt câu hỏi.

Bởi vậy, đại biểu Long đề nghị: Cùng với việc xử lý nghiêm các sai phạm, chúng ta cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý cho công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế, nhất là điều hành hệ thống bệnh viện công.

Điều này không chỉ nâng cao năng lực ngành y tế, bảo đảm điều trị, chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tốt hơn, đồng thời ngăn ngừa hiệu quả những hành vi vi phạm tiêu cực trong ngành kinh tế và cũng là để chúng ta không thấy cảnh các bác sĩ sẽ vướng vào vòng lao lý bởi vì những công việc mà đáng nhẽ bác sĩ họ không phải làm hoặc không được làm. 

THẢO HƯƠNG