Thực phẩm siêu chế biến sẵn nguy cơ gây hơn 30 loại bệnh khác nhau
(PNTĐ) - Các nhà nghiên cứu cho biết việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến 32 hậu quả cho sức khỏe.
Nghiên cứu được công bố trong tuần qua trên BMJ (Tập san y tế của Anh) báo cáo rằng chế độ ăn nhiều thực phẩm chế biến sẵn làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nghiêm trọng về tim và phổi, ung thư, rối loạn sức khỏe tâm thần và các hậu quả tiêu cực khác về sức khỏe, bao gồm cả tử vong sớm.
Các tác giả nghiên cứu viết: “Việc tiếp xúc nhiều hơn với thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến nguy cơ mắc các hậu quả bất lợi cho sức khỏe cao hơn, đặc biệt là chuyển hóa tim, rối loạn tâm thần thông thường và cả tử vong”.
Thông tin chi tiết từ nghiên cứu thực phẩm siêu chế biến
Các nhà nghiên cứu đã tiến hành đánh giá tổng thể 45 phân tích tổng hợp từ 14 bài báo cho thấy mối liên quan giữa thực phẩm chế biến sẵn và các hậu quả có hại cho sức khỏe. Tổng cộng, các nghiên cứu có sự tham gia của gần 10 triệu người tham gia.
Các bảng câu hỏi về tần suất thực phẩm, lịch sử chế độ ăn uống và ghi lại chế độ ăn kiêng trong 24 giờ đã được sử dụng để đo lường mức độ tiếp xúc với thực phẩm siêu chế biến. Các nhà nghiên cứu báo cáo rằng việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến có liên quan đến việc tăng nguy cơ mắc 32 kết quả tiêu cực về sức khỏe.
Các nhà nghiên cứu cho biết họ đã tìm thấy mối liên quan giữa thực phẩm chế biến sẵn và tất cả các nguyên nhân gây tử vong, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy, hậu quả bất lợi về giấc ngủ, hậu quả bất lợi về lo âu, hen suyễn, tăng huyết áp, bệnh Crohn (viêm ruột mạn tính từng vùng), viêm loét đại tràng, béo phì, hội chứng chuyển hóa, bệnh gan nhiễm mỡ không phải do rượu, tăng đường huyết và các bệnh, tình trạng sức khoẻ khác.
Họ báo cáo rằng nguy cơ tử vong liên quan đến bệnh tim mạch tăng 50%, nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại 2 cao hơn 12% và nguy cơ mắc chứng lo âu và rối loạn tâm thần cao hơn từ 48% đến 53%. Việc tiêu thụ nhiều thực phẩm siêu chế biến cũng được phát hiện có liên quan đến việc tăng 21% nguy cơ tử vong dù do bất kỳ nguyên nhân nào và nguy cơ mắc bệnh trầm cảm tăng 22%.
Các nhà nghiên cứu cho rằng phát hiện của họ cho thấy thực phẩm siêu chế biến có thể gây hại cho nhiều hệ thống cơ thể, nhấn mạnh sự cần thiết phải hành động khẩn cấp để giảm tiếp xúc với thực phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn uống.
“Cùng với các chiến lược dựa trên dân số hiện có, chúng tôi khuyến nghị nghiên cứu cơ chế khẩn cấp cũng như phát triển và đánh giá các chiến lược y tế công cộng và dựa trên dân số toàn diện, bao gồm khung chính sách do chính phủ chỉ đạo và hướng dẫn chế độ ăn uống, nhằm tập trung vào và giảm mức độ tiếp xúc với thực phẩm siêu chế biến trong chế độ ăn uống để cải thiện sức khỏe con người,” các nhà nghiên cứu đã đề nghị.
Những điều cần biết về thực phẩm siêu chế biến
Thực phẩm siêu chế biến bao gồm các mặt hàng như mì ăn liền, gà viên chiên, xúc xích, bữa ăn sẵn, ngũ cốc có đường, đồ nướng đóng gói, đồ ăn vặt và nước ngọt.
Những thực phẩm này thường trải qua nhiều quá trình công nghiệp và có thể được tạo thành từ các chất biến đổi hóa học được chiết xuất từ thực phẩm.
Các chất phụ gia có thể được sử dụng để tăng cường hình thức, kết cấu, mùi vị hoặc độ bền của thực phẩm, cùng với việc bổ sung thêm màu sắc, hương vị và chất nhũ hóa.
Thông thường, thực phẩm siêu chế biến có nhiều muối, đường và chất béo, ít vitamin và chất xơ, đồng thời có rất ít hoặc không có thực phẩm toàn phần (thực phẩm chưa qua chế biến và tinh chế hoặc rất ít).
“Thực phẩm siêu chế biến là thực phẩm không có gì giống với các bộ phận/thành phần cấu thành của nó. Thực phẩm siêu chế biến đã bị mất đi giá trị dinh dưỡng (về cơ bản). Nó cũng có nhiều thành phần, bao gồm cả phụ gia thực phẩm (tức là chất béo hydro hóa, tinh bột biến tính) không được sử dụng trong nấu ăn tại nhà. Những thực phẩm này chủ yếu có nguồn gốc công nghiệp và có thể bảo quản trong thời gian dài”- Dana Hunnes, Tiến sĩ, chuyên gia dinh dưỡng lâm sàng cấp cao tại Trung tâm Y tế UCLA, người không tham gia nghiên cứu, nói với Medical News Today.
Cô nói thêm: “Thật không may, thực phẩm siêu chế biến có giá thành rẻ, tiện lợi, nhưng lại “đắt đỏ” về mặt sức khỏe. Các cá nhân cần xem xét những gì họ có thể chi trả cho chế độ ăn uống của mình và thực hiện những thay đổi dần dần. Bộ não của chúng ta trở nên nghiện những hương vị và thành phần siêu ngon miệng này, và giống như một loại ma túy. Chúng ta cần loại bỏ những thực phẩm đã qua chế biến sẵn này và thay vào đó, những thực phẩm toàn phần, tốt cho sức khỏe hơn”.
Khoảng 73% nguồn cung cấp thực phẩm ở Hoa Kỳ được tạo thành từ thực phẩm siêu chế biến. Nghiên cứu cho thấy rằng hơn 60% lượng năng lượng tiêu thụ hàng ngày ở Hoa Kỳ đến từ thực phẩm siêu chế biến.
Tại sao chúng ta chọn thực phẩm siêu chế biến?
Các chuyên gia cho biết một phần sức hấp dẫn của thực phẩm siêu chế biến là chúng thường rẻ và tiện lợi.
“Có cả một loại thực phẩm không nhiều dinh dưỡng gì mà chúng ta lại vẫn ăn. Tại sao chúng ta lại lựa chọn nó? Bởi vì chúng tiện lợi, ngon miệng, không tốn nhiều tiền và có thể mua được 24/7,” Christopher Gadrner, Tiến sĩ, nhà nghiên cứu dinh dưỡng tại Đại học Stanford ở California, người không tham gia nghiên cứu, nói với Medical News Today.
Tuy nhiên, Gardner lập luận rằng trong một số trường hợp, một số thực phẩm siêu chế biến có thể là lựa chọn lành mạnh hơn những lựa chọn hiện có khác.
“Một số người chọn những thực phẩm này vì chúng có thể tốt cho sức khỏe hơn và giá thành thấp hơn một số thực phẩm khác mà họ có khả năng tiếp cận. Vì vậy, điều gì sẽ xảy ra nếu bạn bước vào và nhìn thấy nhãn thực phẩm siêu chế biến trên một số lọ nước sốt cà chua hoặc một ít hộp sữa chua, điều này khá hợp lý vì có một số loại nước sốt cà chua và sữa chua đáp ứng tiêu chuẩn Nova cho thực phẩm siêu chế biến. Và thay vì thế, bạn lại đến một nhà hàng thức ăn nhanh và mua một cái bánh mì burger và khoai tây chiên?”- Tiến sĩ Gadrner nói.
Làm thế nào để đạt được một chế độ ăn uống lành mạnh?
Các chuyên gia cho biết có những bước mọi người có thể thực hiện để cải thiện chế độ ăn uống của mình và giảm thiểu rủi ro liên quan đến việc ăn thực phẩm siêu chế biến.
“Thực phẩm siêu chế biến đã trở thành một phần chủ yếu trong chế độ ăn uống của người Mỹ đến nỗi nhiều người không biết tác hại tiềm tàng mà chúng đang gây ra đối với sức khỏe của mình. Mọi người thường chuyển sang loại thực phẩm này vì không có thời gian, nhưng sự tiện lợi có thể không tốt cho sức khỏe”- Lauri Wright, Tiến sĩ, chủ tịch Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng, người không tham gia nghiên cứu, nói với Medical News Today.
Cô gợi ý: “Hãy thử chuyển đổi thực phẩm chế biến tối thiểu thay vì thực phẩm siêu chế biến. Hãy ăn ở ngoài ít hơn và đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn khi bạn ăn ở ngoài. Ví dụ: bánh sandwich gà nướng, cốc trái cây và nước hoặc sữa ít béo thay vì bánh mì burger, khoai tây chiên và soda”.
“Cuối cùng, hãy nấu đồ ăn ở nhà nhiều hơn”- Wright nói thêm. “Điều này đòi hỏi phải lập kế hoạch trước, nấu theo mẻ và tận dụng một số phương pháp tiện lợi như nồi áp suất điện đa năng hoặc nồi hầm. Hãy thử tự làm món cải xoăn chiên, đậu xanh nướng hoặc ăn vặt bằng các loại hạt để thay thế cho khoai tây chiên. Nếu thích vị ngọt, hãy rắc quả mọng lên sữa chua Hy Lạp, đông lạnh nho để tăng thêm hương vị hoặc tự làm hỗn hợp hạt và trái cây khô của riêng bạn”.
Thực phẩm siêu chế biến trải qua nhiều quy trình công nghiệp và bao gồm các loại thực phẩm như mì ăn liền, bữa ăn sẵn và xúc xích.
Các chuyên gia lưu ý rằng thực phẩm siêu chế biến là một phần phổ biến trong chế độ ăn kiêng ở Hoa Kỳ và nhiều người không nhận thức được những nguy cơ sức khỏe liên quan đến chúng.
