Bọ xít hút máu người ngày càng nhiều và nguy hiểm
PNTĐ-Hà Nội đã phát hiện 21/29 quận huyện có ổ bọ xít hút máu người (BXHMN). Thế nhưng, ngành y tế Hà Nội chưa có biện pháp nào để phòng chống loại côn trùng gây bệnh này.
Xuất hiện ngày càng nhiều
“Đây đang là mùa sinh sản cao điểm của BXHMN, kéo dài khoảng 3 tháng” - PGS-TS Trương Xuân Lam - Trưởng phòng Côn trùng học thực nghiệm của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật cho biết. Giai đoạn này, BXHMN cần thức ăn rất lớn nên phát tán vào nhà dân, “tấn công” con người. Thống kê chưa đầy đủ, ở huyện Từ Liêm phát hiện ổ bọ xít tới 1.300 cá thể; ở quận Long Biên phát hiện nhiều ổ khoảng 700-800 con. Các quận Hai Bà Trưng, Hoàn Kiếm, Tây Hồ đều phát hiện các ổ bọ xít với số lượng 50-200 con. Riêng các huyện như Mê Linh, Sóc Sơn, Thạch Thất, Ba Vì, Đan Phượng, Đông Anh, Ứng Hoà... phát hiện nhiều ổ bọ xít tập trung quanh nhà dân. Gần đây nhất, BXHMN xuất hiện ở một hộ dân sống ở phường Văn Chương, quận Đống Đa, Hà Nội. Tính đến thời điểm này, tại Hà Nội đã ghi nhận 21/29 quận, huyện, thị xã có sự xuất hiện của BXHMN.
 |
| Bệnh nhân Nam đang được điều trị tại BV do bị bọ xít “tấn công” (N.Phương) |
Đặc biệt, số người bị bọ xít cắn phải vào viện điều trị đang tăng. Tại BV Da liễu Hà Nội, nhiều bệnh nhân bị các triệu chứng côn trùng đốt, mụn rộm khắp người, có người trong tình trạng sốt đến khám mới biết bị BXHMN “tấn công”. Những trường hợp bị bọ xít hút máu cắn cho thấy hiện tượng sưng, ngứa tại vết cắn là phổ biến (99,35%), kéo dài 2-5 ngày. Một vài người có thể dị ứng rộng, thậm chí bị sốt, nhất là trẻ em, người già và người có bệnh mãn tính, người bị dị ứng côn trùng đốt… Tuy nhiên, cá biệt cũng có trường hợp bị bọ xít cắn gây nguy hiểm đến tính mạng, như bệnh nhân Nam phải vào cấp cứu tại BV đa khoa Khánh Hòa do suy hô hấp cấp, sốt cao, co giật…
Mối quan tâm lớn nhất của các nhà khoa học Việt Nam, chính là nguy cơ truyền ký sinh trùng từ vết cắn của BXHMN. TS Phạm Thị Khoa, Viện Sốt rét - Ký sinh trùng - Côn trùng T.Ư cho biết, loại ký sinh trùng này tấn công vào vết cắn và tồn lưu trong máu (4-6 tuần đầu) tiếp đến sẽ đi vào mô làm cơ thể mất khả năng đề kháng và dễ nhiễm nhiều loại bệnh khác. Trong khi đó, biểu hiện phát bệnh bên ngoài rất khó chẩn đoán, mà chỉ bằng kỹ thuật, xét nghiệm, phân lập mới tìm ra được nguyên nhân gây bệnh.
Nguy cơ kháng thuốc diệt côn trùng
Làm thế nào để diệt được BXHMN? Nhiều người dân đã tự ý mua các loại thuốc diệt côn trùng có bán trên thị trường về phun. “Tuy nhiên, thử nghiệm diệt trứng và bọ xít bằng hóa chất diệt ruồi, muỗi thường dùng ở Việt Nam cho thấy chúng kháng thuốc alpha-cypermethrin ở 30 mg/m2” - TS Khoa cảnh báo. Để diệt BXHMN có thể sử dụng lượng hóa chất nhiều hơn, thậm chí gấp 10 lần so với lượng hóa chất diệt ruồi, muỗi (vì BXHMN có trọng lượng lớn hơn). Nhưng, cũng cần lưu ý, dùng hóa chất hàm lượng lớn sẽ rất nguy hiểm cho con người.
 |
| Các nhà khoa học thu thập mẫu bọ xít hút máu từ nhà dân |
Theo TS Lam, khi xử lý một ổ BXHMN từ 600 đến hơn 1.000 cá thể, các cán bộ của Viện phải sử dụng nhiều biện pháp: Phun hóa chất liều cao, đốt toàn bộ khu vực chúng sinh sống… Tuy nhiên, những biện pháp này chỉ sử dụng với những ổ bọ xít sống xa nhà. Biện pháp này tuyệt đối không sử dụng trong nhà, nhất là phòng ngủ vì thuốc diệt côn trùng sẽ ảnh hưởng trực tiếp lên hệ thần kinh của con người, gây hậu quả khôn lường. “Nếu phát hiện ổ bọ xít tại nhà, người dân nên sử dụng các biện pháp thủ công để diệt chứ không nên tự ý sử dụng hóa chất. Với những ổ bọ xít lớn, nên lấy mẫu, khoanh vùng ổ dịch và gọi điện đến Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật (điện thoại 0915.935888) để được tư vấn kịp thời” - PGS-TS Trương Xuân Lam nói.
Theo khuyến cáo của ngành y tế Hà Nội, khi bị loài côn trùng này hút máu và có triệu chứng xuất hiện các nốt đỏ, có thể bị phù, nề, sưng to, sốt, cần đến khám và điều trị sớm tại các cơ sở y tế. Tại nơi ở, cần thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, loại bỏ vật dụng cũ, vệ sinh những nơi ẩm mốc để tránh bọ xít hút máu ẩn nấp.
Nam Trang - Phong Linh
