Cần công bố sớm phương án tuyển sinh, tránh áp lực cho học sinh

Học sinh tham gia kỳ thi vào lớp 10 năm học 2022-2023. Ảnh: TTXVN

Mong giảm tải cho kỳ thi nhiều áp lực
Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 ở Hà Nội được tổ chức vào tháng 6 hàng năm. Đây là một kỳ thi được dư luận đánh giá là áp lực và “khó” hơn cả thi đại học. Nguyên nhân không chỉ đến từ tỷ lệ chọi vào lớp 10 ở Hà Nội luôn cao, mà còn từ áp lực khi phải thi 4 môn. 

Việc thêm môn thi thứ 4 trong kỳ thi tuyển sinh lớp 10 được Hà Nội áp dụng từ năm học 2019-2020, trong đó có 3 môn bắt buộc là Toán, Ngữ văn, Ngoại ngữ và thêm môn thi thứ 4 (sẽ lựa chọn trong các môn: Hóa học, Vật lý, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân). Việc đưa thêm môn thi thứ 4 vào kỳ thi tuyển sinh lớp 10 được Sở GD-ĐT Hà Nội lý giải là nhằm định hướng cho học sinh không phân biệt môn chính, môn phụ mà phải học đều các môn. 

Tuy nhiên, năm nay ở thời điểm trung tuần tháng 2, trên các diễn đàn mạng xã hội, nhiều phụ huynh đã lên tiếng phản đối về việc Hà Nội nên bỏ môn thi thứ 4 để không gây áp lực cho học sinh. 

Chị Nguyễn Thị Mai (Đại Mỗ, Hà Nội) có con thi vào lớp 10 năm nay cho biết: Ý chí chủ quan của những phụ huynh có con thi vào lớp 10 như tôi rất muốn giảm tải cho các con. Năm học này, dù không còn căng thẳng bởi dịch Covid-19, nhưng các con vẫn bị ảnh hưởng bởi 2 năm học liền kề trước đó nên không thể nói là không bị ảnh hưởng. Việc các con phải học và thi 4 môn vẫn rất áp lực và căng thẳng, nhất là môn thi thứ 4 không được công bố sớm. Tôi rất mong Hà Nội bỏ môn thi thứ 4, mà hãy thi 3 môn giống như TP Hồ Chí Minh để giảm tải cho các con. 

Tương tự, anh Nguyễn Công Hoàng (Cầu Giấy, Hà Nội) băn khoăn: Vì có con chuẩn bị thi vào lớp 10 nên tôi rất để ý cập nhật về việc thi cử, chương trình học của các con. Tôi đặc biệt chú ý đến việc triển khai chương trình phổ thông mới hiện nay và được biết bắt đầu từ năm học 2022-2023, học sinh lớp 10 đã học theo tổ hợp bắt buộc và môn học tự chọn. Như vậy, việc thi thêm môn thi thứ 4 có còn phù hợp, hay chỉ làm gánh nặng cho các con trong một kỳ thi vốn dĩ đã rất áp lực vì sự cạnh tranh lớn.

Theo nhà giáo Văn Quỳnh Giao, Hiệu phó Trường THCS và THPT Lương Thế Vinh Hà Nội, nếu có thể, Hà Nội nên bớt môn thi thứ 4 để giảm bớt áp lực cho học sinh. Vì thực tế, hiện nay, chương trình phổ thông mới cũng đã thay sách giáo khoa, việc thi tiếp môn thứ 4 cũng không còn phù hợp. Bởi vào lớp 10, học sinh lựa chọn môn học theo tổ hợp thì sẽ có những môn học các em không còn lựa chọn (trong đó có thể có những môn được lựa chọn làm môn thi thứ 4 vào lớp 10). Việc thi 3 môn Toán, Ngữ văn và Ngoại ngữ khi thi vào lớp 10 cũng đủ để phân loại học sinh. 

Theo cô Văn Quỳnh Giao, hiện tại, nếu Sở GD-ĐT Hà Nội vẫn quyết định thi 4 môn thì nhà trường cũng đã sẵn sàng trong việc ôn thi cho học sinh thi tuyển. Tuy nhiên, thi theo phương án nào thì Sở cũng nên có thông báo chính thức sớm để học sinh và thầy cô có sự chuẩn bị ôn tập được sớm và kỹ lưỡng hơn.

Thi để thầy dạy nghiêm túc và trò cũng học… nghiêm túc
Bàn về vấn đề có nên bỏ môn thi thứ 4 như kiến nghị của phụ huynh hay vẫn duy trì môn thi thứ 4 trong kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 năm nay, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Giáo dục Trường THPT Đinh Tiên Hoàng cho rằng: Cần phải xác định rõ hiện nay mục tiêu thi để làm gì, vì lâu nay chúng ta vẫn có thói quen thi gì học nấy, không thi không học. Chúng ta chưa có động lực học để phát triển bản thân, không thi vẫn học. Do đó, chúng ta vẫn phải có các kỳ thi. Trong khi trên thế giới, nhiều nước không thi kiểu quốc gia như chúng ta nữa, mà họ đánh giá học đến đâu, đánh giá đến đó, lấy kết quả chung, môn nào cũng như môn nào. Họ không như chúng ta sinh ra những môn quan trọng và những môn không quan trọng.

“Để phát triển tiềm năng của mỗi con người cần phải hiểu biết hết, nhất là ở giai đoạn cơ sở này, cần phải học đều, học tất cả các kiến thức. Việc đánh giá học sinh phải chặt chẽ để lấy kết quả đó. Vì chúng ta chưa làm được điều đó nên buộc phải thi để đánh giá việc học của trò và dạy của thầy. Hiện nay, chúng ta dùng thi để đánh giá cả hai” - TS Nguyễn Tùng Lâm lý giải.

Theo thầy Tùng Lâm, việc trước đây, Hà Nội đưa ra môn thi thứ 4 là ngẫu nhiên để không có ý kiến bỏ môn này, môn kia từ đầu. Nếu bây giờ tuyên bố bỏ môn không thi thì học sinh sẽ bỏ hết không học môn đó. “Do đó, quan điểm của tôi là nên có môn thi thứ 4 để thầy dạy nghiêm túc và trò cũng phải học nghiêm túc. Mục tiêu là để học sinh học toàn diện, bởi bậc THCS là học sinh phải học toàn diện, không phải như định hướng nghề nghiệp như bậc trung học, đi theo nghề nào học cái đó. Nó có sự khác biệt cơ bản như thế. Chúng ta không nên quan niệm vì nặng mà học sinh không thi”- TS Nguyễn Tùng Lâm nói. 

Về phía phụ huynh, theo TS Nguyễn Tùng Lâm, việc bố mẹ sợ con học nhiều, học áp lực mà kiến nghị bỏ thi là không nên. Phụ huynh phải khuyến khích con học và học là phải thi không thể bỏ được. Vì việc học phải có thi, có đánh giá thì mới ra kết quả.  

TS Nguyễn Tùng Lâm cho rằng để việc dạy và học của thầy và trò có kết quả trong việc ôn thi vào lớp 10, chương trình cần có trọng tâm, không tràn lan. Các môn học nên có trọng tâm và có định hướng sớm. Cải tiến đánh giá năng lực, đánh giá tư duy thế nào thì phải cho thầy và trò biết trước để tập trung ôn luyện. Việc nói thi theo chương trình thì rất chung chung, sự “úp mở” này cũng vô tình gây khó. Vì vậy, chúng ta cần hướng dẫn thầy và trò sớm, nên có đề tham khảo, có chương trình trọng tâm. 

Đồng quan điểm, chị Lê Thị Hằng (Thanh Xuân, Hà Nội) có con thi vào lớp 10 cho rằng, qua tham khảo ý kiến của các con thì môn thi thứ 4 cũng không hẳn tiêu cực vì đây là môn gỡ điểm cho học sinh. Vì thế chị cho rằng việc bỏ môn thi thứ 4 hay không thì vừa có mặt tích cực, vừa có mặt hạn chế. Do đó, bố mẹ nên tập trung cho các con thi cử cho tốt, không nên bàn ra tán vào nhiều, khiến các con ngóng chờ được bỏ môn thi thứ 4 mà lơ là việc ôn tập; hoặc lại gây thêm áp lực cho con phải học môn thi thứ 4 trong tâm thế ép buộc, “oan ức”.