Sách giáo khoa cho năm học mới: Gấp rút ra soát, chỉnh sửa sau sáp nhập tỉnh, thành

Sau khi sáp nhập, SGK của 4 môn học sẽ được chỉnh sửa lại cho phù hợp với bối cảnh mới. Ảnh minh họa

4 môn học phải sửa lại sách giáo khoa
Cùng với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh trong năm 2025, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) đang gấp rút triển khai việc rà soát chương trình và sách giáo khoa (SGK). Bởi sau sáp nhập, thông tin và ngữ liệu trong một số chương trình học và SGK đã không còn phù hợp với 34 tỉnh, thành mới. Sau khi rà soát, Bộ GD-ĐT xác định có một số môn học chịu tác động trực tiếp từ việc thay đổi địa giới hành chính như: Lịch sử, Địa lý, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật. Theo đó, có 4 bộ SGK phải sửa lại gồm: Lịch sử và Địa lý lớp 4, lớp 5, lớp 9; Địa lí lớp 12; Lịch sử lớp 10, Giáo dục Kinh tế và Pháp luật lớp 10.

Theo Bộ GD-ĐT, chương trình 4 môn học sẽ được chỉnh sửa, làm căn cứ sửa SGK, sau khi cả nước giảm còn 34 tỉnh, thành. 

Năm học mới đang đến gần, việc cập nhật và điều chỉnh nội dung giảng dạy trở nên gấp rút. Bởi nếu không có sự điều chỉnh kịp thời, học sinh (đặc biệt là ở cấp THCS) có thể gặp khó khăn trong việc nhận diện địa danh và hiểu được những thay đổi hành chính mới. Ví dụ, có những địa danh từ trước đến nay được sử dụng thông tin trong các bộ SGK và trở nên quen thuộc đối với học sinh như Nhà máy thủy điện Hòa Bình trước đây thuộc tỉnh Hòa Bình, nhưng bây giờ (sau khi sáp nhập các tỉnh, thành) nhà máy này thuộc về tỉnh Phú Thọ. Hay như địa danh Tức Mặc, trước đây trong SGK ghi thuộc tỉnh Nam Định, nhưng nay lại thuộc tỉnh Ninh Bình… 

Bộ GD-ĐT cho biết, nhận thức rõ vấn đề này nên trong tháng 5/2025, Bộ đã thành lập các nhóm nghiên cứu để rà soát, chỉnh sửa và phát triển chương trình, đảm bảo nội dung SGK phản ánh chính xác sự thay đổi địa giới hành chính. Hiện nay, các môn học có liên quan như Lịch sử, Địa lý ở các cấp tiểu học, THCS, THPT đã hoàn thành bước rà soát. Tiếp theo, Bộ sẽ bổ sung các điều chỉnh cần thiết nhằm hỗ trợ giáo viên và học sinh giảng dạy, học tập tốt hơn.

“Hội đồng chuyên gia các môn học đã đưa ra các nội dung cần sửa đổi, bổ sung để phù hợp với việc thực hiện sắp xếp đơn vị hành chính các cấp, xây dựng mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. Bộ GD-ĐT sẽ ban hành các nội dung sửa đổi chương trình một số môn học, hoạt động giáo dục trong thời gian sớm nhất”- Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết.

Chiếm hơn 70% thị phần SGK, hiện nay, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam cũng đã chỉ đạo rà soát kiến thức, số liệu, địa danh, bản đồ, biểu đồ, thông tin KT-XH, liên quan đến thay đổi địa giới hành chính và chính quyền 2 cấp, báo cáo Bộ GD-ĐT xin ý kiến chỉ đạo để sửa chữa. Sau đó, Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam sẽ sửa SGK, trình Bộ GD-ĐT thẩm định.
Theo Bộ GD-ĐT, để đáp ứng việc dạy và học trong khi chờ SGK chỉnh sửa, năm học 2025-2026, nhà trường và học sinh vẫn tiếp tục sử dụng SGK hiện hành. Bộ sẽ có hướng dẫn về việc này với tinh thần nhà trường, các thầy cô sẽ chủ động trong việc điều chỉnh ngữ liệu, nội dung bài học, chủ đề dạy học trên cơ sở phù hợp với thực tiễn địa phương và chính quyền 2 cấp để đảm bảo liên tục, không gián đoạn và phù hợp với thực tế.
Vẫn còn mong muốn thống nhất một bộ SGK dùng chung
Sau hơn 5 năm thực hiện mô hình một chương trình nhiều bộ SGK, dù theo Bộ GD-ĐT đã có nhiều kết quả khả quan trong thực hiện mô hình này; nhưng trong dư luận xã hội vẫn còn mong muốn về việc thống nhất một bộ SGK như trước đây. Lý do, vừa để thống nhất chương trình dạy, vừa không lãng phí SGK có thể tái sử dụng, ủng hộ cho học sinh các tỉnh, thành khác khi cần.

Ảnh minh họa

Anh Trần Văn Tuyên (tỉnh Hòa Bình) cho biết, sau khi sáp nhập tỉnh Hòa Bình về Phú Thọ, do điều kiện công tác, anh phải chuyển gia đình về Phú Thọ sinh sống, đồng thời chuyển trường học cho hai con. Anh lo lắng, việc học của các con khi chuyển trường sẽ ảnh hưởng khi phải thay đổi học theo bộ SGK của trường mới. 

 Vấn đề này cũng được cử tri tỉnh Hưng Yên kiến nghị gửi đến trước Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV. Theo đó, cử tri tỉnh Hưng Yên phản ánh sau khi các tỉnh được sáp nhập sẽ có một bộ phận lớn học sinh các cấp di chuyển chỗ ở, xin chuyển trường đến nơi ở mới theo bố mẹ. Tuy nhiên, nếu không chuyển trường vào đầu năm học mà chuyển vào các thời điểm khác nhau trong năm sẽ gây khó khăn vì theo quy định của Bộ GD-ĐT, mỗi cơ sở được chọn một bộ SGK để giảng dạy trong năm học đó, dẫn đến bất cập cho việc chuyển trường của học sinh. Vì vậy, cử tri đề nghị Bộ GD-ĐT có bộ SGK chung áp dụng cho học sinh trên cả nước cho phù hợp với điều kiện thực tế xã hội hiện nay.

Phản hồi cử tri, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết: SGK khác nhau chỉ ở ngữ liệu, cách thức thể hiện và phương pháp dạy học đối với từng nội dung, nhưng vẫn phải đáp ứng yêu cầu cần đạt được của chương trình. Do đó, khi học sinh dùng SGK khác nhau cũng không bị ảnh hưởng về nội dung kiến thức và yêu cầu cần đạt. Vì việc dạy và học tại các cơ sở giáo dục phổ thông khác nhau đều được thực hiện theo yêu cầu cần đạt của môn học và thống nhất trên phạm vi toàn quốc. SGK là học liệu để tổ chức dạy và học, khi nguồn học liệu phong phú, đa dạng thì sẽ hỗ trợ tốt cho quá trình giảng dạy và học tập.

Thực tế, từ năm học 2020-2021, Bộ GD-ĐT triển khai thực hiện chương trình, SGK mới theo quy định của Luật Giáo dục 2019. Bộ cũng đã ban hành Thông tư 25/2020 và Thông tư 27/2023 quy định việc lựa chọn SGK trong cơ sở giáo dục phổ thông để các tỉnh, thành phố hoặc trường phổ thông lựa chọn sách sử dụng trong nhà trường. Chương trình giáo dục phổ thông 2018 cũng quy định chi tiết nội dung, yêu cầu cần đạt đối với từng nội dung giáo dục. Theo Bộ GD-ĐT, kết quả của kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 đã minh chứng cho hiệu quả đó, khi mà học liệu của đề thi đã không còn nằm trong SGK.