Rối loạn dạng cơ thể ở trẻ em

Ths.BSNT. Vũ Thị Mỹ Hạnh Khoa Sức khỏe Vị thành niên, Bệnh viện Nhi Trung ương
Chia sẻ

(PNTĐ) - Rối loạn dạng cơ thể là tình trạng xảy ra khi các vấn đề tâm sinh lý của trẻ biểu hiện bằng các triệu chứng khó chịu về mặt cơ thể như đau đầu, đau bụng. Các triệu chứng có thể có tổn thương cơ quan nhưng mức độ không tương xứng với lâm sàng trẻ thể hiện, hoặc có những trường hợp không có tổn thương cụ thể.

Rối loạn dạng cơ thể có căn nguyên sinh học rõ ràng, do trẻ cảm nhận tín hiệu trên não bị “sai vị trí” và không phải trẻ cố tình hay “giả vờ”.

Nguyên nhân nào gây nên rối loạn dạng cơ thể?

Yếu tố sinh học và yếu tố tâm lý xã hội góp phần tạo nên triệu chứng cơ thể, các yếu tố này bao gồm: Trẻ có những căng thẳng, khó khăn trong học tập, mối quan hệ bạn bè, gia đình…; ngưỡng chịu đau của trẻ thấp; trẻ/bố mẹ lo lắng quá mức về sức khỏe; sống trong gia đình có nhiều tiền sử bệnh tật; nền tảng giáo dục, tình trạng kinh tế xã hội ở mức trung bình-thấp; trẻ đã/đang điều trị một bệnh nào đó.

Các triệu chứng thường gặp ở trẻ

Trẻ có thể xuất hiện một triệu chứng duy nhất hoặc kết hợp các triệu chứng sau: Đau một hoặc nhiều vị trí cơ thể; mệt mỏi hoặc chóng mặt; đau bụng, buồn nôn hoặc nôn; khó thở, hụt hơi hoặc thở rướn; ngất; khó khăn vận động: Yếu, liệt hoặc có những cơn co giật không do động kinh.

Mức độ triệu chứng có thể thay đổi từ nhẹ đến nặng. Các triệu chứng này thường được bố mẹ đưa trẻ đi khám nhiều lần nhưng không lý giải được triệu chứng, điều trị không đỡ hoặc thuyên giảm ít, dễ tái phát trong những đợt trẻ gặp căng thẳng. Ở trẻ em, triệu chứng cơ thể có thể là biểu hiện của rối loạn lo âu hay rối loạn trầm cảm.

Rối loạn dạng cơ thể ở trẻ em - ảnh 1
Ảnh minh họa

Mức độ phổ biến của rối loạn dạng cơ thể

Rối loạn dạng cơ thể khá phổ biến, được quan sát thấy ở hầu hết mọi lĩnh vực chăm sóc chuyên khoa nhi, chẳng hạn như đau ngực ở khoa tim mạch, đau bụng ở khoa Tiêu hóa, yếu liệt ở khoa Thần kinh… mà không tìm được tổn thương hoặc tổn thương không tương xứng với mức độ lâm sàng.

Rối loạn dạng cơ thể ảnh hưởng đến khoảng 5-7% dân số, bao gồm cả trẻ em và người lớn. Đây là một trong những tình trạng phổ biến được báo cáo trong chăm sóc sức khỏe ban đầu. Trẻ gái phổ biến hơn trẻ trai, cao hơn ở những bệnh nhân có bệnh điều trị kéo dài.

Chẩn đoán và điều trị bệnh như thế nào?

Để chẩn đoán rối loạn dạng cơ thể ở trẻ cần một đội ngũ bác sĩ, bao gồm bác sĩ chuyên khoa tâm thần, bác sĩ nhi khoa, bác sĩ chuyên khoa (tiêu hóa, thần kinh, tim mạch…).

Trên thực tế lâm sàng, nhiều gia đình đã đưa trẻ đi khám tại nhiều cơ sở y tế khác nhau với những xét nghiệm kiểm tra lặp lại nhiều lần tại một chuyên khoa nhưng vẫn không tìm thấy nguyên nhân; tuy nhiên lại ngần ngại không đưa trẻ đi khám chuyên khoa tâm thần nên rối loạn của trẻ không được chẩn đoán và điều trị đúng cách.

Mục tiêu điều trị của rối loạn dạng cơ thể là quản lý các triệu chứng dựa trên liệu pháp nhận thức hành vi (Cognitive behaviral therapy -CBT), nghĩa là trò chuyện, chia sẻ cùng trẻ để trẻ hiểu được các triệu chứng, có cách thay đổi suy nghĩ và hành vi để thay đổi cảm nhận về triệu chứng. CBT giúp trẻ đối mặt với các tình huống tốt hơn, giải tỏa căng thẳng lo lắng. Một số trẻ có chỉ định dùng thuốc hướng thần tùy theo các tình trạng bệnh lý sức khỏe tâm thần phối hợp.

Tiên lượng và phòng ngừa

Nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị phù hợp, các triệu chứng cơ thể dai dẳng sẽ gây ra ảnh hưởng đáng kể trong thời thơ ấu ở trẻ trong quá trình học tập, tương tác bạn bè... Một số thăm dò xâm lấn không cần thiết gây thêm đau đớn cho trẻ. Những trẻ này cũng có nguy cơ cao mắc chứng rối loạn lo âu và rối loạn trầm cảm khi trưởng thành. Tuy nhiên, trẻ rối loạn dạng cơ thể nếu được can thiệp đúng cách thường hồi phục tốt, trở lại với nhịp học tập và sinh hoạt bình thường.

Để phòng ngừa rối loạn dạng cơ thể cho trẻ cần rèn luyện cho trẻ biết cách đối mặt với căng thẳng, thư giãn nghỉ ngơi hợp lý, nếu trẻ có bệnh cơ thể nên cung cấp cho trẻ những kiến thức đúng, vừa đủ về bệnh, tránh những lo lắng không cần thiết.

Ý kiến bạn đọc

Tin cùng chuyên mục

Quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản

Quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản

(PNTĐ) - Ngày Dân số Thế giới 11/7 năm nay có chủ đề:“Quyền tự quyết về sinh sản trong một thế giới đang thay đổi”. Đây là thông điệp chính thức được Văn phòng Quỹ Dân số Liên hợp quốc tại Việt Nam công bố và được Bộ Y tế đưa vào Kế hoạch truyền thông dân số nhằm đẩy mạnh nhận thức cộng đồng về vai trò, quyền lợi và trách nhiệm trong vấn đề sinh sản.
Hà Nội nỗ lực nâng cao chất lượng dân số

Hà Nội nỗ lực nâng cao chất lượng dân số

(PNTĐ) - Duy trì vững chắc mức sinh thay thế; giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh; nâng cao chất lượng dân số và chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; chú trọng giải quyết toàn diện, đồng bộ các vấn đề về quy mô, cơ cấu, chất lượng dân số… là những mục tiêu mà Hà Nội nỗ lực thực hiện trong thời gian qua.
Mâm cơm đãi khách

Mâm cơm đãi khách

(PNTĐ) - Những mâu thuẫn mẹ chồng - nàng dâu đôi khi không đến từ chuyện lớn, mà chỉ là cách lau nhà, nêm nếm món ăn hay một câu nói vô tình. Nhưng rồi, chính một bữa cơm lại có thể giúp mọi người nhìn nhau bằng ánh mắt khác.
Giọt máu đào

Giọt máu đào

(PNTĐ) - Sau đám tang chồng, Oanh vẫn không kìm được nước mắt. Chao ôi, tai nạn chỉ diễn ra trong tíc tắc mà cuộc đời của Oanh và hai đứa trẻ đã bước sang một bước ngoặt khác... Oanh đã từng mong đó chỉ là cơn ác mộng mà khi cô tỉnh dậy, mọi thứ lại trở về như trước...
Khi con biết yêu

Khi con biết yêu

(PNTĐ) - Ngày nghe tin con gái có người yêu, chị Hoa rụng rời tay chân. Trời ơi, con gái chị mới vừa bước qua tuổi 17, hãy còn ăn chưa no, lo chưa tới thì yêu đương nỗi gì. Rồi con chị còn cả một tương lai dài phía trước, nếu dính vào yêu đương thì có ngày lại ăn cơm trước kẻng, rồi thì biết đi đâu về đâu.