Cuốn sách mô tả bức tranh toàn cảnh về cách thông tin định hình nhân loại

MINH THƯ
Chia sẻ

(PNTĐ) - "Nexus - Lược sử của những mạng lưới thông tin từ Thời đại Đồ đá đến Trí tuệ nhân tạo": Một cuốn sách mới đầy thú vị về hành trình của con người vào Kỷ nguyên thông tin, và những lựa chọn cấp bách mà chúng ta phải đưa ra để tồn tại - và phát triển.

Tác giả cuốn sách “Sapiens: Lược sử loài người” - Yuval Noah Harari đã trở lại với một cuốn sách mới đầy thú vị kể về hành trình của con người khi bước vào Kỷ nguyên thông tin, và những lựa chọn cấp bách mà chúng ta phải đưa ra để tồn tại - và phát triển. Đó là câu chuyện về cách những mạng lưới thông tin đã kiến tạo và phá hủy thế giới như thế nào.

Cuốn sách mô tả bức tranh toàn cảnh về cách thông tin định hình nhân loại - ảnh 1

Trong 100.000 năm qua, loài Sapiens đã tích lũy được sức mạnh to lớn. Song bất chấp mọi khám phá, phát minh và chinh phục, giờ đây chúng ta thấy mình đang ở trong một cuộc khủng hoảng hiện sinh. Thế giới đang trên bờ vực sụp đổ sinh thái. Căng thẳng chính trị đang gia tăng. Thông tin sai lệch tràn lan. Và chúng ta đang bước vào kỷ nguyên của AI - một mạng lưới thông tin hoàn toàn mới.

“Nexus” nhìn lịch sử loài người qua lăng kính dài để xem xét dòng chảy thông tin đã đưa chúng ta đến ngày nay như thế nào. Từ thời Đồ đá qua quá trình điển hóa Kinh Thánh, rồi phát minh ra in ấn, sự trỗi dậy của phương tiện truyền thông đại chúng và sự nổi lên gần đây của chủ nghĩa dân túy, Yuval Noah Harari đã xem xét mối quan hệ phức tạp giữa thông tin và sự thật, quan liêu và huyền thoại, trí tuệ và quyền lực. Ông khám phá cách các hệ thống như Đế chế La Mã, Giáo hội Công giáo sử dụng thông tin để đạt được mục tiêu, dù tốt hay xấu. Ông cũng đề cập đến những lựa chọn cấp bách mà chúng ta phải đối mặt khi AI xuất hiện.

Thông tin không phải là nguyên liệu thô của sự thật, nó cũng không chỉ là một thứ vũ khí. “Nexus” tìm hiểu điểm trung gian giữa hai thái cực này, từ đó tái tìm hiểu bản chất chung của nhân loại.

Yuval Noah Harari chia sẻ: “Chúng ta đang sống trong cuộc cách mạng thông tin sâu sắc nhất trong lịch sử loài người, nhưng chúng ta không thể hiểu được nó, trừ khi chúng ta hiểu những gì đã xảy ra trước đó. Rốt cuộc, lịch sử không phải là nghiên cứu về quá khứ - mà là nghiên cứu về sự thay đổi. Nó dạy chúng ta những gì vẫn giữ nguyên, những gì thay đổi và mọi thứ thay đổi như thế nào. Tuy nhiên, lịch sử không phải là tất định luận, và NEXUS không cho rằng hiểu được quá khứ cho phép chúng ta dự đoán được tương lai. Mục tiêu của tôi là chỉ ra rằng: bằng cách đưa ra những lựa chọn sáng suốt, chúng ta vẫn có thể ngăn chặn những kết quả tồi tệ nhất. Bởi vì nếu chúng ta không thể thay đổi tương lai, thì tại sao lại lãng phí thời gian thảo luận về nó?”.

Trong phần 1 cuốn sách, tác giả sẽ đưa ra định nghĩa về thông tin, trình bày về các hình thức tồn tại của thông tin, cách con người sử dụng thông tin, phân tích kĩ về hai mô hình thể chế đã sử dụng thông tin như thế nào, mô hình nền dân chủ và mô hình nền độc tài.

Chuyển sang phần 2 và phần 3, tác giả trình bày về một phương tiện thông tin mới là máy tính và những công nghệ liên quan như thuật toán mạng xã hội, camera giám sát. Nền dân chủ và nền độc tài sẽ có cách thức riêng để khai thác những phương tiện này, thậm chí dưới hình thức phát tán tin giả. Tác giả bày tỏ e ngại khi những công ty công nghệ nắm toàn quyền lưu trữ và chi phối thông tin (như về sở thích, sức khỏe...), giờ đây được xem là loại tài sản mới cực kỳ có giá trị.

Cùng với đó là sự phát triển của AI đã tiến bộ vượt xa tưởng tượng. AI có thể suy nghĩ chủ động, tự tạo ra thông tin, ý tưởng mới, tác động đến toàn xã hội. Thông qua nhiều ví dụ, tác giả muốn nói AI là thế lực vô cùng hùng mạnh mà con người chưa hiểu tường tận và cũng chưa có cơ chế kiểm soát tốt đối với chủ của AI như Google.

Yuval Noah Harari

Nhà sử học, một triết gia và là tác giả bán chạy nhất của Sapiens: Lược sử loài người, Homo Deus: Lược sử tương lai, 21 bài học cho thế kỷ 21, v.v.. Ông được xem là một trong những trí giả đại chúng có ảnh hưởng nhất thế giới hiện nay.

Sinh ra tại Israel năm 1976, Harari nhận bằng tiến sĩ từ Đại học Oxford năm 2002. Hiện ông là giảng viên Khoa Lịch sử, Đại học Hebrew Jerusalem và là nghiên cứu viên tại Trung tâm Nghiên cứu Rủi ro Hiện sinh Đại học Cambridge.

Cùng với chồng mình, Itzik Yahav, ông đồng sáng lập công ty Sapienship, tập trung vào giáo dục và truyền thông tác động xã hội.

Ý kiến bạn đọc

Tin cùng chuyên mục

“Con đã về với Mẹ!” - Lời thơ từ 40 năm chờ đợi

“Con đã về với Mẹ!” - Lời thơ từ 40 năm chờ đợi

(PNTĐ) - Bài thơ “Con đã về với Mẹ!” của Nguyễn Xuân tưởng nhớ liệt sĩ Nguyễn Đình Long (1960 - 1984), hy sinh tại mặt trận Vị Xuyên, Hà Giang. Sau bốn mươi năm, anh được đồng đội đưa về trong vòng tay người mẹ nay 105 tuổi - Mẹ Việt Nam Anh hùng Thái Thị Yêm. Những câu chữ mộc mạc gợi nỗi mong đợi và biết ơn.
Phụ nữ Ngọc Hà – Nụ cười tự hào ngày hội non sông

Phụ nữ Ngọc Hà – Nụ cười tự hào ngày hội non sông

(PNTĐ) - Nhân dịp Tết Độc lập, chị Nghiêm Thúy Trang, cán bộ Hội LHPN phường Ngọc Hà đã xúc động sáng tác bài thơ gửi tặng những người phụ nữ Ngọc Hà với những công việc thầm lặng nơi tuyến sau, góp phần vào thành công của Đại lễ 2/9. Gửi bài thơ tới báo Phụ nữ Thủ đô, tác giả muốn được lan tỏa hình ảnh người phụ nữ Ngọc Hà trong Đại lễ "Trung hậu-Sáng tạo- Đảm đang- Thanh lịch", nhiệt huyết, nghĩa tình với biết bao hành động đẹp. Xin trân trọng giới thiệu cùng bạn đọc:
“Hồ Chí Minh - Tiểu sử bằng hình”: Ấn phẩm đặc biệt nhân dịp 80 năm Quốc khánh

“Hồ Chí Minh - Tiểu sử bằng hình”: Ấn phẩm đặc biệt nhân dịp 80 năm Quốc khánh

(PNTĐ) - Nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9, đồng thời tưởng nhớ 135 năm ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh và 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, Công ty Cổ phần Văn hóa Đông A phối hợp cùng Nhà xuất bản Đại học Sư phạm cho ra mắt ấn phẩm “Hồ Chí Minh - Tiểu sử bằng hình”.
Hành trang tinh thần giúp người trẻ gìn giữ bản sắc, tự hào là người con đất Việt

Hành trang tinh thần giúp người trẻ gìn giữ bản sắc, tự hào là người con đất Việt

(PNTĐ) - Nhân dịp kỉ niệm 80 năm Quốc khánh nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2/9/1945 - 2/9/2025), Nhà xuất bản Kim Đồng ra mắt độc giả ấn phẩm đặc biệt “Chung một ngôi nhà - Atlas 54 dân tộc Việt Nam”. Cuốn sách nhằm khơi gợi hứng thú để độc giả tìm hiểu những nét văn hóa đa dạng cũng như đời sống tinh thần phong phú của 54 dân tộc đang sinh sống trên đất nước Việt Nam, là hành trang tinh thần quý giá, giúp người trẻ Việt Nam vững vàng gìn giữ bản sắc, nuôi dưỡng tình yêu quê hương và bước ra thế giới với tâm thế tự hào là người con đất Việt.