Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam: Tấm gương soi bóng văn hóa và tâm hồn thời đại
(PNTĐ) - Nhà xuất bản Kim Đồng vừa giới thiệu bộ sách 3 tập Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam do tiến sĩ Lê Nhật Ký tuyển chọn và giới thiệu. Bộ sách là công trình tuyển chọn có hệ thống đầu tiên, quy tụ các tác phẩm tiêu biểu của gần 20 tác giả Việt Nam, trải dài gần một thế kỷ sáng tác (từ thập niên 1940 đến nay).
Bộ sách gồm hơn 60 truyện cổ tích hiện đại, đến từ những tên tuổi lớn của văn học Việt Nam như: Khái Hưng, Ngọc Giao, Tô Hoài, Nguyễn Huy Tưởng, Phạm Hổ, Thy Hạc, Vị Hồ, Niêm Lộc, Ngô Quân Miện, Đoàn Minh Tuấn, Xuân Quỳnh, Trần Hoài Dương, Nguyễn Trí Công, Trần Đức Tiến, Nguyên Hương, Lê Thị Kim Sơn…
Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam là những câu chuyện mới được sáng tác bằng tinh thần, cấu trúc và phép màu của truyện cổ tích dân gian, nhưng phản ánh đời sống, tâm hồn, giá trị nhân văn của con người hiện đại.
TS. Lê Nhật Ký hiện đang giảng dạy tại Trường Đại học Quy Nhơn; hội viên Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam.
Ông nhận Giải thưởng Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho các công trình nghiên cứu: Nhà mái lá Bình Định (giải 3A, năm 2004), Văn học dân gian trong hệ thống văn học thiếu nhi (giải khuyến khích, năm 2008), Những tiểu luận về truyện cổ tích (giải khuyến khích, năm 2016). Giải B giải thưởng Đào Tấn – Xuân Diệu lần VI (2016 – 2020).
Sách đã xuất bản: Văn học cho thiếu nhi (viết chung với TS Châu Minh Hùng, 2003), Hệ thống thể loại trong văn học thiếu nhi (viết chung với TS Châu Minh Hùng, 2009), Trần Hoài Dương, con người và tác phẩm (2015), Truyện đồng thoại trong văn học Việt Nam hiện đại (2016), Từ bước chân Dế Mèn (2024)...
Bắt đầu từ đầu thế kỷ XX, thể loại này được mở đường bởi các cây bút lãng mạn và hiện thực như Khái Hưng, Ngọc Giao, Thâm Tâm. Từ sau năm 1945, nhiều nhà văn tiếp tục gìn giữ và làm mới thể loại này, tiêu biểu là Phạm Hổ, Ngô Quân Miện, Nguyễn Huy Tưởng, Trần Hoài Dương, và gần đây là Nguyên Hương, Trần Đức Tiến cùng nhiều cây bút trẻ.
Trong dòng chảy văn học thiếu nhi Việt Nam, truyện cổ tích hiện đại giữ vai trò như chiếc cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Truyện cổ tích hiện đại vẫn gìn giữ tinh thần cổ tích dân gian – với những phép màu, nhân vật thiện lương, kết thúc nhân quả – đồng thời mở ra góc nhìn nhân văn, bình đẳng, sáng tạo của con người thời nay.
Có thể nói, những truyện cổ tích Việt Nam hiện đại này là người bạn thân thiết của tuổi thơ, góp phần hình thành nhân cách, phát triển ngôn ngữ, khả năng tưởng tượng và năng lực cảm thụ cái đẹp của trẻ em. Đồng thời, đây cũng là nguồn ngữ liệu quý cho giáo dục trong nhà trường: dạy học kể chuyện sáng tạo, giáo dục giới tính, bình đẳng giới, lòng nhân ái và thái độ sống tích cực.
Với sự ra đời của Truyện cổ tích hiện đại Việt Nam, lần đầu tiên, truyện cổ tích hiện đại Việt Nam được tập hợp một cách hệ thống, toàn diện, từ những cây bút mở đường đến những tiếng nói đương đại. Bộ sách không chỉ là món quà tinh thần dành cho thiếu nhi, mà còn là tư liệu quý giá cho giới nghiên cứu văn học, giáo viên và phụ huynh.
