Góp ý dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và HĐND (sửa đổi):
Bổ sung người đứng đầu cơ quan, tổ chức chịu sự giám sát, chịu trách nhiệm cá nhân nếu báo cáo không đúng thời hạn
(PNTĐ) - Ngày 24/10, tại kỳ họp thứ 10, các đại biểu Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi).
Các đại biểu bày tỏ thống nhất cao về việc thông qua dự án Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi) và nhấn mạnh, những nội dung tiến bộ khả thi sẽ là động lực quan trọng để đổi mới, nâng cao hơn nữa hiệu quả giám sát - một trong những chức năng then chốt của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp.
Đại biểu Thạch Phước Bình (Đoàn tỉnh Vĩnh Long) cho rằng, hiện nay các nghị quyết, kết luận hoặc kiến nghị giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội và Hội đồng nhân dân tuy có giá trị chính trị cao, nhưng chưa có cơ chế pháp lý buộc thực hiện.
Theo đại biểu, Luật hiện hành chưa quy định rõ trách nhiệm, chế tài, thời hạn và cơ quan theo dõi việc thực hiện kiến nghị giám sát. Nhiều trường hợp cơ quan chịu giám sát chậm báo cáo hoặc chỉ “trả lời hình thức”, không có kết quả cụ thể, dẫn đến tình trạng “giám sát xong là xong”.
Đại biểu Thạch Phước Bình đưa ra 3 kiến nghị: Bổ sung điều khoản riêng quy định: Cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu giám sát phải báo cáo kết quả thực hiện nghị quyết, kết luận, kiến nghị giám sát trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày nhận được văn bản. Cơ quan giám sát có quyền yêu cầu báo cáo bổ sung hoặc tiến hành giám sát lại nếu kết quả không đạt yêu cầu. Trường hợp không thực hiện hoặc cố tình trì hoãn, chủ thể giám sát được quyền kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét trách nhiệm của người đứng đầu.
Bổ sung cơ chế “truy cứu trách nhiệm hành chính hoặc kỷ luật” đối với người đứng đầu cơ quan không chấp hành kiến nghị giám sát - có thể dẫn chiếu sang Luật Cán bộ, công chức và Luật Tổ chức Chính phủ/HĐND-UBND. Giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội định kỳ tổng hợp, công bố công khai danh mục cơ quan, địa phương chậm hoặc chưa thực hiện kiến nghị giám sát, tạo áp lực công khai và minh bạch.
Theo đại biểu Tạ Văn Hạ (Đoàn Đà Nẵng), dự thảo Luật chưa thể hiện rõ các quy định ở khâu "hậu giám sát" để nâng cao hiệu quả giám sát lại. Hiện nay, thiếu một cơ chế hữu hiệu để theo dõi, kiểm tra, và đánh giá việc thực hiện các kết luận, nghị quyết, và kiến nghị sau giám sát. Các kết luận, kiến nghị của các cuộc giám sát thường "chỉ dừng lại ở mức kiến nghị".
Đại biểu cho rằng, cần xem xét thiết lập một cơ chế “hậu giám sát” để đảm bảo đầy đủ một quy trình giám sát khép kín. Đại biểu đề nghị có những quy định về báo cáo bắt buộc đối với đối tượng chịu sự giám sát trong việc thực hiện các kiến nghị (ví dụ như 6 tháng, 1 năm cho cụ thể); giám sát lại nếu chưa có chuyển biến hay thực hiện không đạt yêu cầu.
Cùng đó, đại biểu kiến nghị quy định trách nhiệm của người đứng đầu (cả về trách nhiệm chính trị và trách nhiệm hành chính) trong việc thực hiện kết luận giám sát; tăng cường vai trò của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Dân nguyện và Giám sát, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Ban của Hội đồng nhân dân… trong việc theo dõi, giám sát và tổ chức đánh giá, kiểm tra lại việc giám sát lại.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu (Đoàn Huế) nêu, “Điều 7. Trách nhiệm của cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát” của dự thảo luật đang thiếu chế tài và trách nhiệm của người đứng đầu. Đại biểu đề nghị bổ sung vào khoản 3 nội dung “Người đứng đầu cơ quan, tổ chức chịu sự giám sát, chịu trách nhiệm cá nhân nếu báo cáo không đúng thời hạn, nội dung hoặc không thực hiện kết luận giám sát.
Đại biểu Nguyễn Thị Sửu đề nghị bổ sung vào khoản 4 Điều 7 nội dung “Trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ kiến nghị, cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát phải có báo cáo giải trình bằng văn bản gửi chủ thể giám sát và cấp có thẩm quyền để xem xét trách nhiệm”.
Theo đại biểu Nguyễn Thị Yến Nhi (Đoàn Vĩnh Long) cho rằng, hiện dự thảo Luật chỉ mới quy định thời hạn mà các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại địa phương có trách nhiệm xem xét và trả lời kể từ ngày nhận được kiến nghị của Đoàn Đại biểu Quốc hội, trong khi đó, chưa quy định đối với các cơ quan, tổ chức, người có thẩm quyền ở trung ương về trách nhiệm và thời hạn trả lời các kiến nghị của Đoàn.
Để đảm bảo các yêu cầu, kiến nghị của Đoàn Đại biểu Quốc hội sau giám sát được xem xét, thực thi một cách nghiêm túc, đại biểu đề nghị bổ sung quy định này để tạo cơ chế trong việc tiếp thu, trả lời các kiến nghị sau giám sát của Đoàn Đại biểu Quốc hội một cách nghiêm túc và hiệu quả.
Kết luận phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội, Thượng tướng Trần Quang Phương nêu rõ, các ý kiến phát biểu có căn cứ chính trị, pháp lý rõ ràng, sâu sắc, toàn diện, thể hiện sự quan tâm và trách nhiệm cao của các vị đại biểu Quốc hội đối với dự thảo luật đã được tiếp thu, chỉnh lý.
Tổng thư ký sẽ có Báo cáo tổng hợp gửi đến các vị đại biểu Quốc hội và chuyển cơ quan nghiên cứu tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật với tinh thần đổi mới tư duy, tiếp thu đưa vào Luật những vấn đề đã chín, đã rõ, đúng thẩm quyền của Quốc hội, phân cấp phân quyền triệt để. Những vấn đề mới đang vận động phát triển sẽ giao cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan quy định, hướng dẫn chi tiết để thi hành Luật, đảm bảo thống nhất với các luật đã được Quốc hội thông qua cũng như các luật sẽ được thông qua tại Kỳ họp thứ 10.
