Đổi tên thẻ căn cước không phát sinh thêm thủ tục, chi phí người dân và không tăng chi ngân sách
(PNTĐ) - Ngày 25/10, tại kỳ họp thứ 6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo Luật Căn cước.
Luật Căn cước và thẻ căn cước thể hiện rõ tính khoa học
Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật do Chủ nhiệm Uỷ ban Quốc phòng và An ninh (UBQPAN) Lê Tấn Tới cho biết, về tên gọi của dự thảo luật và tên gọi của thẻ căn cước, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhất trí với đa số ý kiến tán thành tên gọi Luật Căn cước, tên thẻ căn cước. Việc sử dụng tên gọi Luật Căn cước thể hiện rõ tính khoa học, sẽ bao quát được phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng của luật gồm cả công dân Việt Nam và người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch, phù hợp với bản chất và mục tiêu quản lý căn cước của Nhà nước ta; phù hợp với phương thức quản lý trong thời kỳ cách mạng 4.0, xây dựng Chính phủ số, xã hội số.
Việc sử dụng tên gọi thẻ căn cước như dự thảo luật là phù hợp, sẽ bao hàm được đầy đủ thông tin về căn cước của công dân. Việc mở rộng, tích hợp nhiều thông tin vào thẻ căn cước vừa nhằm hướng tới mục tiêu quản lý Nhà nước về căn cước toàn diện hơn, đầy đủ hơn, vừa tạo thuận lợi cho người dân trong việc sử dụng thông tin cá nhân. Việc đổi tên thẻ căn cước như dự thảo luật Chính phủ trình không làm phát sinh thủ tục, chi phí đổi thẻ với người dân.
Về giấy chứng nhận căn cước và quản lý người gốc Việt Nam (Điều 7 dự thảo luật Chính phủ trình), đa số ý kiến nhất trí việc cấp giấy chứng nhận cho người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch, tuy nhiên, một số ý kiến đề nghị làm rõ và nghiên cứu quy định cụ thể về tiêu chí, điều kiện để xác định và cấp giấy chứng nhận căn cước; quyền và nghĩa vụ của người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch, giá trị pháp lý của giấy chứng nhận căn cước, cơ quan có thẩm quyền quản lý.
Ý kiến khác đề nghị nghiên cứu quy định đầy đủ các nội dung liên quan đến căn cước của người gốc Việt Nam bảo đảm thuận tiện trong công tác quản lý Nhà nước đối với đối tượng này và phù hợp quy định của dự thảo luật.
Đổi tên thẻ cũng không phát sinh thêm thủ tục, chi phí
Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) tán thành cao với tên gọi Luật Căn cước, vì tên gọi này thể hiện đầy đủ các chính sách sửa đổi, bổ sung tại dự án luật, bổ sung điều chỉnh đối với đối tượng là người gốc Việt Nam, căn cước điện tử và phù hợp với phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng và nội dung của dự thảo luật. Tên gọi thẻ căn cước cũng thể hiện đúng nội hàm của công tác quản lý căn cước là nhằm mục đích định danh, xác định rõ danh tính của từng con người cụ thể, phân biệt cá nhân này với cá nhân khác, đáp ứng nhu cầu quản lý căn cước ở nước ta. Việc thay đổi tên thẻ cũng đảm bảo tính phổ quát, tạo tiền đề cho hội nhập quốc tế, cho việc thừa nhận, công nhận giấy tờ về căn cước giữa các nước trong khu vực và trên thế giới.
Việc sửa đổi tên thẻ sẽ hạn chế việc phải sửa đổi, bổ sung luật khi Việt Nam ký kết thỏa thuận với các quốc gia khác để sử dụng thẻ căn cước thay cho Hộ chiếu đi lại giữa các nước trong khu vực. Nếu để tên là thẻ căn cước công dân (CCCD) thì chưa đảm bảo tương đồng về tên thẻ với thông lệ chung của quốc tế, có thể phát sinh khó khăn nhất định khi dùng thẻ ở các quốc gia khác, hoặc dùng thẻ với mục đích hội nhập quốc tế.
Về Điều 46 dự thảo luật, bà Nga cho rằng, dự thảo luật quy định các loại giấy tờ có giá trị pháp lý đã phát hành có sử dụng thông tin từ CMND, CCCD được giữ nguyên giá trị sử dụng; cơ quan quản lý Nhà nước không được quy định thủ tục riêng về thay đổi, điều chỉnh thông tin về CMND, CCCD trong giấy tờ đã cấp.
Quy định về CCCD, CMND tại các văn bản quy phạm pháp luật có hiệu lực thi hành trước ngày luật này có hiệu lực thi hành được áp dụng như đối với thẻ căn cước được cấp theo quy định của luật này. Hơn nữa, việc đổi tên thẻ cũng không phát sinh thêm thủ tục, chi phí đổi thẻ đối với người dân, không làm tăng chi ngân sách Nhà nước.
Chỉnh lý thông tin nơi thường trú in trên thẻ CCCD thành nơi cư trú in trên thẻ căn cước là phù hợp
Đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung (Hải Dương) cho rằng, các nội dung thể hiện trên thẻ căn cước trong dự thảo luật đã có những thay đổi, cải tiến, tạo thuận lợi hơn cho người dân.
Cụ thể như: bỏ vân tay, sửa đổi quy định về thông tin số thẻ, căn cước, dòng chữ CCCD, quê quán, nơi thường trú, chữ ký của người cấp thẻ thành số định danh cá nhân, dòng chữ thẻ căn cước nơi đăng ký khai sinh, nơi cư trú... Việc cải tiến như trên tạo thuận lợi hơn cho người dân trong quá trình sử dụng thẻ căn cước, hạn chế việc cấp đổi thẻ căn cước và bảo đảm tính riêng tư của người dân. Các thông tin căn cước của người dân cơ bản sẽ được lưu trữ, khai thác, sử dụng thông qua chip điện tử trên thẻ căn cước.
Đối với việc chỉnh lý thông tin nơi thường trú in trên thẻ CCCD thành nơi cư trú in trên thẻ căn cước, là phù hợp với thực tiễn vì nhiều người hiện nay chỉ có nơi tạm trú, nơi ở hiện tại hoặc không có nơi thường trú, nơi tạm trú.
Với quy định này thì tất cả người dân Việt Nam đều sẽ đủ điều kiện để được cấp thẻ căn cước, đều được bảo đảm quyền lợi khi có được giấy tờ tùy thân để thực hiện thủ tục hành chính, giao dịch dân sự. Từ các quy định của dự thảo luật, việc đổi tên thẻ CCCD thành thẻ căn cước sẽ không tác động đến chi ngân sách Nhà nước hay chi phí của xã hội.
Về quản lý người gốc Việt Nam nhưng chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống ở nước ta, theo đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, người gốc Việt Nam đang sinh sống tại Việt Nam là một bộ phận không nhỏ, không tách rời của dân tộc ta và phải được Nhà nước và xã hội thừa nhận. Tuy nhiên, do họ không có giấy tờ gì, chưa xác định được quốc tịch Việt Nam, không có hộ chiếu, không căn cước nên thực tiễn rất khó khăn trong việc quản lý.
Do vậy, dự thảo quy định việc cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam chứ không phải cấp thẻ căn cước như đối với công dân Việt Nam là hoàn toàn phù hợp. Quy định này thể hiện được trách nhiệm của Nhà nước ta và cũng là cơ sở để người gốc Việt Nam có điều kiện thực hiện được trách nhiệm với xã hội, với địa phương nơi đang sinh sống.
Trước ý kiến một số băn khoăn về việc thu thập dữ liệu mống mắt để mã hoá, lưu trữ trên thẻ căn cước, đại biểu Nguyễn Minh Đức (TP Hồ Chí Minh) cho biết, trong sinh trắc học gồm khuôn mặt, vân tay, ADN, mống mắt... Trong thực tế hiện nay, với nhu cầu làm đẹp, nhiều người chỉnh sửa khuôn mặt nên nhận diện rất khó khăn, khi giao dịch không xác định được khuôn mặt, nhất là khi nhiều cổng kiểm soát sử dụng công nghệ AI. Còn mống mắt là cố định, không ai có thể sửa mắt, đây là nhận dạng cố định, phục vụ quản lý dữ liệu cho người dân. Do vậy, quy định bắt buộc thu thập thông tin sinh trắc học về mống mắt là hợp lý.
Thẩm quyền cấp giấy chứng nhận căn cước và thẻ căn cước nên để giám đốc công an tỉnh cấp
Đại biểu Phạm Văn Hòa (đại biểu tỉnh Đồng Tháp) cho rằng, với sự cần thiết cấp thẻ căn cước điện tử cho công dân mang lại nhiều tiện lợi khi được tích hợp nhiều thông tin. Tuy nhiên, đại biểu Phạm Văn Hòa cho biết nhiều công dân phản ánh lo ngại căn cước gắn chíp, căn cước điện tử liệu cho bị theo dõi. Để công dân an tâm, đại biểu đề nghị Bộ Công an giải thích làm rõ, thông tin tuyên truyền về vấn đề này.
Bày tỏ thống nhất với việc đổi tên là thẻ căn cước song đại biểu cũng đề nghị nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi trình tránh trường hợp như trước đây cấp thẻ căn cước không gắn chíp sau 1 tháng lại áp dụng cấp thẻ căn cước gắn chíp gây ra tốn kém.
Cấp giấy chứng nhận cho người gốc Việt chưa xác định được quốc tịch, đại biểu Phạm Văn Hòa bày tỏ tán thành với quy định này là cần thiết để bảo đảm quản lý. Theo đại biểu Phạm Văn Hòa, bảo lưu thẩm quyền cấp giấy chứng nhận căn cước và thẻ căn cước do giám đốc công an tỉnh cấp như quy định trước đây. Đại biểu cho rằng nếu để cho Bộ Công an thực hiện cấp thì sẽ mất nhiều thời gian, tốn kém. Đại biểu đề nghị nghiên cứu kĩ hơn quy định này.
Cho ý kiến về những nội dung thể hiện trên thẻ căn cước, đại biểu cho rằng bắt buộc có 7 thông tin chính như họ tên, năm sinh, quốc tịch, giới tính... Tuy nhiên, những trường hợp còn lại, nên thể hiện là không bắt buộc, khuyến khích người dân cung cấp thêm ngoài những quy định bắt buộc để tích hợp vào thẻ căn cước.
