Góp ý Dự án Luật Báo chí (sửa đổi): Kiến nghị cho phép thí điểm mô hình tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện
(PNTĐ) - Góp ý dự án Luật Báo chí (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội khẳng định báo chí đã thực hiện tốt nhiệm vụ thông tin định hướng, là diễn đàn của Nhân dân và là “vũ khí tư tưởng” quan trọng của Đảng, Nhà nước. Việc quy định “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” nhằm phù hợp với xu hướng phát triển và yêu cầu thực tiễn. Cần có quy định riêng về mô hình “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” hoặc “cơ quan báo chí đặc thù”.
Ủng hộ việc sửa đổi toàn diện Luật Báo chí
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, khái niệm “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” đã được đề cập trong các văn kiện của Đảng. Quyết định số 362/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch phát triển và quản lý báo chí toàn quốc đến năm 2025 cũng xác định 6 cơ quan báo chí được định hướng xây dựng thành tổ hợp truyền thông chủ lực đa phương tiện, gồm: Đài Truyền hình Việt Nam, Đài Tiếng nói Việt Nam, Thông tấn xã Việt Nam, Báo Nhân dân, Báo Quân đội nhân dân và Báo Công an nhân dân.
Dự thảo Luật kế thừa quy định này, đồng thời cơ quan thẩm tra đề xuất nghiên cứu bổ sung thêm các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện ở địa phương. Tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh có nhiều cơ quan báo chí lớn, nếu thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền, có uy tín, bản thân các địa phương này có thể thực hiện theo hướng tổ hợp lại.
Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh nhấn mạnh: “Việc quy định “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” nhằm phù hợp với xu hướng phát triển và yêu cầu thực tiễn, song khái niệm này sẽ tiếp tục được nghiên cứu, thảo luận kỹ hơn để bảo đảm chặt chẽ, chính xác về pháp lý và ngữ nghĩa. Ban soạn thảo đang đề xuất giao Chính phủ quy định chi tiết, bảo đảm linh hoạt trong triển khai”.
Đại biểu Quốc hội Phan Thị Thanh Phương (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, cần có quy định riêng về mô hình “cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện” hoặc “cơ quan báo chí đặc thù”. Đại biểu dẫn chứng nhiều tờ báo ở Hà Nội và TP Hồ Chí Minh dù thuộc cấp quản lý địa phương nhưng đã vươn tầm thương hiệu quốc gia, có uy tín và sức lan tỏa lớn. Không chỉ làm tốt nhiệm vụ thông tin, nhiều cơ quan còn tổ chức hiệu quả các hoạt động xã hội, từ thiện, tạo dấu ấn sâu sắc trong cộng đồng.
Theo đại biểu Phan Thị Thanh Phương, nếu chỉ sáp nhập cơ học mà không tính đến thương hiệu, lịch sử và khả năng tự chủ tài chính của các tờ báo này, sẽ vô tình làm mất đi những giá trị quý báu và ảnh hưởng đến hiệu quả thông tin xã hội.
Đại biểu kiến nghị quy định rõ tiêu chí xác định cơ quan báo chí đặc thù, bao gồm: Có thời gian hoạt động tối thiểu 20 - 30 năm; tuân thủ tôn chỉ, mục đích, pháp luật và định hướng chính trị của Đảng; có năng lực tự chủ tài chính; có uy tín, tầm ảnh hưởng xã hội trong nước hoặc quốc tế.
Cơ quan chủ quản như Thành ủy hoặc UBND TP Hà Nội, TP Hồ Chí Minh sẽ chịu trách nhiệm định hướng chính trị, song cho phép cơ quan báo chí hoạt động độc lập về nghiệp vụ và tài chính, dưới sự giám sát của cơ quan quản lý báo chí Trung ương.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) khẳng định báo chí đã thực hiện tốt nhiệm vụ thông tin định hướng, là diễn đàn của Nhân dân và là “vũ khí tư tưởng” quan trọng của Đảng, Nhà nước.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân ủng hộ việc sửa đổi toàn diện Luật Báo chí, trong đó cần bổ sung các nội dung về đa phương tiện và báo chí trên không gian mạng để phục vụ nhu cầu của Nhân dân trong bối cảnh truyền thông số.
Đại biểu Quốc hội Phạm Khánh Phong Lan (Đoàn TP Hồ Chí Minh) bày tỏ hoan nghênh đề xuất lập cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện - cơ quan báo chí có nhiều loại hình, có cơ chế đặc thù tài chính và mong quy định này được bảo lưu, ít nhất thí điểm ở các thành phố lớn.
Theo đại biểu, quá trình xây dựng những tờ báo có lượng phát hành cao và uy tín không thể làm nhanh chóng; khi sắp xếp cần thử nghiệm, từng bước thận trọng để không triệt tiêu sức sáng tạo của người làm báo.
Sớm có khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí - truyền thông
Đại biểu Phan Thị Thanh Phương cho rằng, cùng với quá trình chuyển đổi số mạnh mẽ, cần sớm có khung pháp lý cho mô hình “tập đoàn báo chí” hoặc “tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Mô hình này cho phép liên kết chiến lược giữa các cơ quan báo chí để chia sẻ hạ tầng, dữ liệu và nguồn lực sáng tạo nội dung, phù hợp với xu hướng phát triển hiện đại.
Theo đại biểu, Hà Nội và TP Hồ Chí Minh hoàn toàn có đủ năng lực và đội ngũ để trở thành trung tâm báo chí - truyền thông của khu vực phía Bắc và phía Nam. Vì vậy, đại biểu kiến nghị Quốc hội nghiên cứu cơ chế đặc thù cho hai thành phố lớn này, cho phép thí điểm mô hình tổ hợp báo chí - truyền thông chủ lực đa phương tiện.
Theo đại biểu Phan Thị Thanh Phương, lần sửa đổi Luật Báo chí này là cơ hội quan trọng để hoàn thiện thể chế, tạo hành lang pháp lý cho báo chí cách mạng Việt Nam phát triển chuyên nghiệp, nhân văn và hiện đại. Quốc hội và cơ quan soạn thảo xem xét bổ sung chương hoặc điều khoản riêng về cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, đồng thời quy định cơ chế đặc thù cho Hà Nội và TP Hồ Chí Minh - hai trung tâm báo chí lớn nhất cả nước.
Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cũng đề nghị giữ lại những thương hiệu báo chí lớn, có uy tín với bạn đọc vì những tờ báo này đã tạo dựng niềm tin và vị thế trong xã hội qua thời gian.
Theo đại biểu cần quy định rõ điều kiện thành lập các cơ quan báo chí chủ lực đa phương tiện, nhất là tại các địa phương lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh, để tránh sắp xếp mang tính cơ học làm mất giá trị thương hiệu.
Đại biểu Đỗ Tiến Sỹ (Đoàn tỉnh Hưng Yên) cho rằng, trước xu thế chuyển đổi số, dự thảo cần làm rõ hơn các khái niệm mới, thậm chí có thể bổ sung loại hình báo chí thứ năm là “báo chí đa phương tiện, đa nền tảng” nhằm phản ánh đúng thực tế báo điện tử hiện nay tích hợp cả âm thanh và hình ảnh.
Đại biểu Nguyễn Ngọc Sơn (Đoàn Hải Phòng) đề xuất nghiên cứu cơ chế hỗ trợ từ ngân sách nhà nước, đặc biệt là nguồn vốn đầu tư công, giúp nâng cấp hạ tầng báo chí, nhưng phải rà soát để tránh chồng chéo với Luật Đầu tư công và Luật Ngân sách.
