Góp ý sửa Luật Phòng bệnh: Chưa có quy định cụ thể về dinh dưỡng học đường

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn Hà Nội) góp ý về phạm vi điều chỉnh tại Điều 1. Đại biểu cho rằng: “Luật này quy định về phòng, chống bệnh truyền nhiễm; phòng, chống các bệnh không lây nhiễm, rối loạn sức khỏe tâm thần; phòng, chống các yếu tố nguy cơ từ môi trường, lối sống, hành vi và dinh dưỡng; nâng cao sức khỏe cộng đồng; ứng dụng khoa học – công nghệ, chuyển đổi số trong quản lý sức khỏe nhân dân toàn dân; thích ứng với biến đổi khí hậu và đảm bảo công bằng y tế.”

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà

Về chính sách của Nhà nước trong công tác phòng bệnh (Điều 3), đại biểu cho biết, Hệ thống pháp luật của chúng ta đã có những quy định về phòng, chống tác hại của thuốc lá, rượu bia - những sản phẩm có nguy cơ ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng. Tuy nhiên, vẫn thiếu vắng một cơ chế kiểm soát toàn diện đối với nhóm sản phẩm làm gia tăng các bệnh không lây nhiễm như: sản phẩm chứa nhiều đường, nhiều muối, đồ ăn nhanh, sản phẩm siêu chế biến.

Để phòng bệnh hiệu quả, đại biểu cho rằng không chỉ dừng lại ở một số giải pháp về thuế như thời gian vừa qua, mà quan trọng hơn là phải thiết lập chính sách tổng thể, đồng bộ và bền vững, hướng tới thay đổi cấu trúc của ngành công nghiệp thực phẩm, đồng thời chuyển biến nhận thức xã hội về tiêu dùng lành mạnh.

Theo đại biểu, không thể tiếp tục “chữa cháy” bằng điều trị, khi các tác nhân gây bệnh không lây nhiễm - vốn có thể dự phòng được - vẫn chưa được kiểm soát tốt. Luật Phòng bệnh cần mạnh mẽ hơn nữa, quyết liệt hơn nữa và đi trước một bước để bảo vệ sức khỏe nhân dân trên khía cạnh này.

Bên cạnh đó, rất cần thiết phải thiết lập cơ chế tài chính bền vững cho hoạt động phòng bệnh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản theo tinh thần Nghị quyết 72.

Đại biểu kiến nghị bổ sung hai nội dung vào Điều 3, khoản 5a: “Nhà nước có chính sách khuyến khích sản xuất và tiêu dùng các sản phẩm lành mạnh, đồng thời kiểm soát, hạn chế các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe theo quy định của pháp luật.”

Cùng đó, bổ sung khoản 10a: “Nhà nước có chính sách tài chính bền vững cho hoạt động dự phòng, bao gồm ngân sách nhà nước, quỹ bảo hiểm y tế, chính sách thuế và các nguồn xã hội hóa.”

Về dinh dưỡng cho trẻ em (Điều 36), Nghị quyết 72 khẳng định: dinh dưỡng trong phòng bệnh phải được chú trọng thực hiện trong suốt vòng đời. "Chúng ta đều biết giai đoạn từ 5 đến 18 tuổi là “lứa tuổi vàng” để phòng bệnh bằng giáo dục và hình thành thói quen sống lành mạnh" đại biểu nhấn mạnh và cho rằng, dự thảo luật chưa có quy định cụ thể về dinh dưỡng học đường, trong khi đây là mắt xích quan trọng nhất để bảo vệ sức khỏe thế hệ trẻ ngay từ ghế nhà trường.

Theo đại biểu, đã đến lúc Việt Nam cần luật hóa dinh dưỡng học đường, để trường học thực sự trở thành “pháo đài đầu tiên” trong công tác phòng bệnh – nơi hình thành một thế hệ khỏe mạnh, thông minh và hạnh phúc.

Đại biểu Trần Thị Nhị Hà kiến nghị bổ sung các quy định về dinh dưỡng trong cơ sở giáo dục: Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành quy chuẩn quốc gia về tiêu chuẩn dinh dưỡng bữa ăn học đường.

Cơ sở giáo dục có trách nhiệm tổ chức bữa ăn đảm bảo dinh dưỡng hợp lý, khoa học, hạn chế sử dụng thực phẩm không lành mạnh, có nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe học sinh.

Cấm bày bán, quảng cáo, khuyến mại các sản phẩm không có lợi cho sức khỏe trong và xung quanh khuôn viên trường học.

Về ứng dụng chuyển đổi số trong hoạt động phòng bệnh (Điều 39), hiện nay, y tế được xác định là một trong tám lĩnh vực trọng tâm của Đề án 06 về chuyển đổi số quốc gia, và đề án đang được triển khai rất hiệu quả. Tuy nhiên, công tác giám sát dịch hiện nay vẫn chủ yếu thực hiện thủ công; dữ liệu phân tán, chưa được cập nhật theo thời gian thực; hồ sơ sức khỏe điện tử tuy đã được triển khai nhưng còn hạn chế.

Theo đại biểu, Dự thảo luật đã đề cập đến chuyển đổi số, song quy định còn rất sơ lược. Đại biểu kiến nghị bổ sung các quy định mang tính đột phá về dữ liệu và công nghệ số trong phòng bệnh, giúp Việt Nam xây dựng hệ thống giám sát thông minh, chủ động phân tích dữ liệu về các mô hình bệnh tật một cách hiện đại.

Cụ thể, đề nghị sửa đổi, bổ sung khoản 2 Điều 39, đại biểu nêu rõ: “Hoạt động phòng bệnh cần được triển khai trên nền tảng số, đảm bảo kết nối, liên thông và khai thác dữ liệu y tế. Nội dung chuyển đổi số phải bao gồm hệ thống cơ sở dữ liệu sức khỏe quốc gia, hồ sơ sức khỏe điện tử, hệ thống giám sát và cảnh báo dịch sớm, ứng dụng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn.

Bộ Y tế chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan đảm bảo hạ tầng kỹ thuật, an toàn thông tin, ban hành quy chuẩn, đào tạo nhân lực, hướng dẫn chia sẻ dữ liệu. Nhà nước đảm bảo nguồn lực tài chính và khuyến khích xã hội hóa phát triển nền tảng y tế số, đồng thời đảm bảo quyền riêng tư và an toàn dữ liệu cá nhân.”

Về công bằng y tế và hỗ trợ nhóm yếu thế, Hiến pháp năm 2013 khẳng định: Mọi người có quyền được bảo vệ và chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc sử dụng các dịch vụ y tế. Nghị quyết 72 cũng nêu rõ: Cần đảm bảo công bằng y tế, tăng khả năng tiếp cận dịch vụ phòng bệnh, khám và chữa bệnh cho mọi người dân, đặc biệt là nhóm yếu thế.

Đại biểu cho rằng, nội dung này trong dự thảo luật còn thể hiện khá mờ nhạt, chưa phản ánh đúng tinh thần của Hiến pháp và định hướng lớn của Đảng.

Vì vậy, đại biểu kiến nghị bổ sung thêm một điều quy định chính sách ưu tiên và hỗ trợ y tế đối với các vùng khó khăn và nhóm yếu thế, với các nội dung cụ thể như sau: Ưu tiên đầu tư nguồn lực cho công tác phòng bệnh tại vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo và nhóm yếu thế.

Hỗ trợ toàn bộ hoặc một phần chi phí sàng lọc và các dịch vụ phòng bệnh khác cho các đối tượng thuộc nhóm yếu thế và nhóm có nguy cơ cao. Bộ trưởng Bộ Y tế hướng dẫn chi tiết việc thực hiện điều này.