Khuyến khích tổ chức, cá nhân làm thiện nguyện, nhưng phải đúng luật

Cụ thể, trả lời câu hỏi của đại biểu Dương Văn Phước (đoàn Quảng Nam) về vấn đề huy động nguồn lực và làm thiện nguyện vừa qua; một số trường hợp đại biểu dùng từ "lùm xùm" và quan điểm của Bộ trưởng về vấn đề này..., Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết: Nghị định 64 năm 2018 của Chính phủ có đưa ra một nguyên tắc là khuyến khích các tổ chức, các cá nhân và mọi người dân tham gia làm việc từ thiện, tham gia cứu trợ, giúp đỡ người dân bị thiên tai, lũ lụt, bão, dịch bệnh...

Đại biểu Dương Văn Phước - Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Nam đặt câu hỏi chất vấn.

Trong Nghị định 64 cũng quy định cho 2 cơ quan, thứ nhất là về phía nhà nước thì giao cho Bộ Tài chính có trách nhiệm thay mặt Nhà nước đứng ra làm việc thiện nguyện, đứng ra thu các ủng hộ và tổ chức việc triển khai cấp phát, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách huy động và chính sách đối với người dân trong dịch bệnh cũng như là thiên tai, lũ bão. Đồng thời, trong Nghị định 64 đã quy định rất rõ "Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Hội Chữ thập đỏ Việt Nam là cơ quan tổ chức chính trị - xã hội và tổ chức xã hội đứng ra để huy động, tổ chức các hoạt động thiện nguyện này".

Tuy nhiên, do trong nghị định và trong quy định pháp luật của chúng ta có khuyến khích các tổ chức, cá nhân khác tiến hành nhưng trong quy định pháp luật thời gian vừa qua chưa quy định cụ thể cách thức huy động của cá nhân thế nào, các tổ chức khác thế nào, đối với Mặt trận, đối với Hội Chữ thập đỏ và Bộ Tài chính thì rõ rồi nhưng các tổ chức khác, các cá nhân khác thì chưa quy định cụ thể cách thức vận động thế nào, quyên góp ra sao, tổ chức cấp phát thế nào.

Do đó, có thể nói rằng thời gian vừa qua theo chúng tôi được biết về cơ bản các tổ chức và cá nhân đã thực hiện việc chuyển hàng, tiếp nhận ủng hộ bão lũ và dịch bệnh đến với người dân. Tuy nhiên, cũng còn chỗ này, chỗ kia, có thể điều này, điều kia.

"Cá nhân tôi thấy rằng khuyến khích các tổ chức, cá nhân. Tuy nhiên, trong Nghị định cũng như suy nghĩ của tôi, khuyến khích nhưng làm từ thiện phải trên cơ sở có nguyên tắc, phải được quy định bằng pháp luật. Chính vì vậy, thời gian vừa qua, trên cơ sở những khó khăn và những lùm xùm như đại biểu nói thì Thủ tướng Chính phủ đã giao cho Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi Nghị định 64 và Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị định 93 ngày 27/10/2021, trong đó quy định rất rõ nguyên tắc, tiêu chí, cách làm, từ việc vận động.

Nếu như quyên góp bằng tiền thì qua ngân hàng như thế nào, nếu quyên góp bằng hiện vật thì ai là người tiếp nhận và khi triển khai ở cơ sở thì ai là người phải đứng ra cùng với cá nhân, tổ chức này. Do đó, báo cáo lại với đại biểu, chúng tôi tin rằng là sau 1/12 này bắt đầu Nghị định 93 có hiệu lực thì chắc chắn việc tổ chức thiện nguyện của chúng ta sẽ đi vào nề nếp. Còn trong quá trình vừa qua, tôi nghĩ rằng cá nhân nào, tổ chức nào sai thì chúng ta phải xử lý theo pháp luật, dù chúng ta không muốn" - Bộ trưởng Dung bày tỏ.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc tham gia trả lời chất vấn, giải trình về những vấn đề có liên quan.

Liên quan đến nội dung thiện nguyện, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho hay: Đối với hoạt động thiện nguyện, Nghị định 64/2008 đã bộc lộ một số nhược điểm, ví dụ như vấn đề về tính minh bạch, công khai đối với hoạt động thiện nguyện, quy định đối với việc quản lý, sử dụng và phân phối các hàng hoặc tiền và vấn đề mở tài khoản, vấn đề đăng ký vận động... Những hạn chế và nhược điểm đấy khắc phục bởi Nghị định 93/2021, Bộ Tài chính đã chủ động tham mưu cho Chính phủ ban hành Nghị định 93 có nhiều điểm mới.

Thứ nhất là Nghị định 93 đã hạn chế những tồn tại và khuyết điểm của Nghị định 64, đã quy định rõ các đối tượng từ Ủy ban Mặt trận Tổ quốc đến Hội Chữ thập đỏ, đến các tổ chức, cá nhân, các đơn vị liên quan thực hiện vấn đề thiện nguyện, vận động, tài trợ và quy định rõ là các việc quản lý tiền hay quản lý các loại hàng hóa như vàng, ngoại tệ và việc phân bổ các vật tư, hàng hóa và tiền cho các đối tượng được thụ hưởng.

Quy định vấn đề ghi chép một cách đầy đủ quá trình hoạt động và được mở tài khoản tại ngân hàng thương mại theo từng đợt vận động hoặc tại kho bạc. Sau đợt vận động đó, các tổ chức, cá nhân phải thực hiện việc đóng tài khoản và niêm yết công khai đối với hàng hóa, tiền hoặc tài sản đã nhận vận động và phân phối số hàng hóa đó một cách hết sức minh bạch. Đồng thời quy định chế độ báo cáo một cách rất chặt chẽ, ví dụ như trước khi vận động thì phải đăng ký với Ủy ban nhân dân nơi tổ chức vận động và trong thời hạn 3 ngày thì Ủy ban nhân dân phải phối hợp để giải quyết vấn đề vận động đó.

Việc phối hợp giữa Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Hội Chữ thập đỏ, cũng như các tổ chức, cá nhân, chính quyền địa phương trong quá trình vận động được quy định một cách hết sức chặt chẽ. Kể cả trong Nghị định 93 cũng quy định các hình thức vận động đóng góp tự nguyện, chẳng hạn như tự nguyện giảm giá các loại dịch vụ như giá nước, giá điện và các loại dịch vụ khác và quy định về vấn đề thanh tra và kiểm tra.

Giao cho Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội trong lĩnh vực quản lý nhà nước của mình được tổ chức thanh tra hay là giao Bộ Tài chính thực hiện vấn đề thanh tra và các bộ, ngành khác đều được quy định rất chặt chẽ trong quá trình thực hiện thanh tra hoạt động về vận động tài trợ có đúng quy định của pháp luật hay không để xử lý một cách chặt chẽ và nghiêm minh. Xin trân trọng cảm ơn.

THẢO HƯƠNG