“Nhân tài” -điểm "kích nổ" trong chính sách giúp công nghệ Việt Nam bứt phá
(PNTĐ) -Trong phiên chất vấn ngày 7/6, Kỳ họp thứ 5, Quốc hội khóa XV, nhiều ĐBQH bày tỏ sự đồng tình với quan điểm: Cốt lõi trong phát triển khoa học, công nghệ phải là vấn đề nhân tài; nhất là nhà khoa học đầu ngành.
"Tuy nhiên, theo báo cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ, đội ngũ cán bộ khoa học, công nghệ có tăng nhưng thiếu các nhà khoa học đầu ngành. Đây là một vấn đề không mới nhưng vẫn rất nhức nhối" - Đại biểu Đỗ Chí Nghĩa - Đoàn ĐBQH tỉnh Phú Yên đề cập.
Sở dĩ vấn đề này không phải mới, theo đại biểu Đỗ Chí Nghĩa là bởi ngay trong nghị quyết Trung ương 6 khóa XI từ năm 2012 đã nêu rất rõ phải tăng cường phát triển đội ngũ các nhà khoa học đầu ngành.
"Chúng tôi thấy một thực tế khi đi khảo sát ở các trường, các viện nghiên cứu thì thấy rõ sự hụt hẫng này của các nhà khoa học đầu ngành. Chúng tôi băn khoăn tại sao trong thời chiến tranh hay những năm tháng bao cấp kinh tế rất khó khăn, thông tin rất ít, chúng ta vẫn tự hào có đội ngũ các nhà khoa học đầu ngành và đóng góp xứng đáng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Bây giờ trong điều kiện công nghệ phẳng, chúng ta có thể tiếp cận rất nhiều với khoa học trên thế giới cũng như điều kiện kinh tế - xã hội đã tốt hơn rất nhiều thì đội ngũ khoa học đầu ngành lại hụt hẫng.
Khoa học cần những sản phẩm rất cụ thể, cần những giải pháp rất cặn kẽ, đi vào con người, đi vào chính sách, đi vào những đơn vị. Tôi nghĩ Bộ Khoa học và Công nghệ và tiềm lực của đất nước chúng ta cũng như sự quan tâm của Đảng, Nhà nước với khoa học, công nghệ; coi khoa học, công nghệ là quốc sách hàng đầu thì đây là thời cơ để chúng ta giải quyết vấn đề này một cách căn cơ" - đại biểu Nghĩa nêu quan điểm.
Trước đó, chất vấn và tranh luận với Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ, Đại biểu Lê Thanh Vân - Đoàn ĐBQH tỉnh Cà Mau cũng cho rằng: Điểm "kích nổ" trong chính sách để làm sao công nghệ Việt Nam bứt phá chính là nhân tài. Chỉ có nhân tài, nhất là nhân tài khoa học công nghệ mới có thể làm thay đổi diện mạo công nghệ ở Việt Nam.
Theo đại biểu Lê Thanh Vân, những ứng dụng trong quản lý và trong phát triển kinh tế, đặc biệt là trong phòng thủ quốc gia, bảo vệ trật tự, an ninh nếu như không có công nghệ hiện đại chúng ta sẽ thua xa các nước, trước hết là các nước bên cạnh chúng ta. Cho nên, cuộc Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư làm cho không chỉ thế giới xung quanh ta thay đổi mà bản thân chúng ta cũng phải thay đổi, thích ứng với nó.
"Ở Việt Nam hiện nay, tôi nghĩ rằng thứ tự ưu tiên trong việc lựa chọn chính sách để "kích nổ" trong công nghệ đó là nhân tài ở các lĩnh vực như là trí tuệ nhân tạo, blockchain, công nghệ thông tin, công nghệ vật liệu mới, một loạt những vấn đề khác trong y tế và giáo dục" - đại biểu Vân nêu gợi ý.
Liên quan tới ý kiến của các đại biểu về việc coi nhân tài là một hướng để phát triển khoa học công nghệ, nhưng việc thực hiện còn khó khăn, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết: "Về thu hút nhân tài, phải nói đây là điều rất trăn trở khi tôi về Bộ cũng như trước đây làm việc ở cơ sở giáo dục đại học. Cứ loay hoay là có chủ trương, tuy nhiên khi triển khai ở cơ sở thì gặp rất nhiều khó khăn, bởi vì còn liên quan đến rất nhiều quy định khác ở Luật Công chức, viên chức; các quy định về tài chính, khi triển khai gặp rất nhiều khó khăn".
Bộ trưởng Đạt thông tin thêm: Qua triển khai Nghị quyết 27 về xây dựng đội ngũ trí thức, Bộ Khoa học và Công nghệ thấy đây là nhiệm vụ rất khó khăn "Nhưng chúng tôi sẽ hết sức cố gắng làm thế nào để đề án đó thực sự thu hút được những nhà khoa học, nhà nghiên cứu trong nước, ngoài nước về làm việc với chúng ta một cách hiệu quả nhất. Trong khi triển khai xây dựng đề án thì chắc chắn chúng tôi sẽ lấy ý kiến các cơ quan quản lý, các địa phương, đặc biệt là các nhà khoa học, trong đó có các vị đại biểu Quốc hội".
