Giảng viên thanh nhạc, nghệ sĩ Opera Bích Thủy ra mắt sách quý về sư phạm thanh nhạc ở Việt Nam
(PNTĐ) - Nhân dịp 20/11, giảng viên thanh nhạc, nữ nghệ sĩ Opera Nguyễn Bích Thủy đã có buổi ra mắt cuốn sách “Khoa học & Nghệ thuật ca hát” tại Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam. Bích Thủy hiện đang sống và làm việc tại Áo, tuy nhiên trong trái tim chị luôn dành phần quan trọng cho âm nhạc Việt Nam. Cuốn sách được ra đời cũng là từ khát vọng muốn đóng góp cho nền âm nhạc Việt Nam của chị.
Cuốn sách này được coi là một nguồn tài liệu quý cho ngành sư phạm thanh nhạc ở Việt Nam, nhất là trong bối cảnh các tài liệu tham khảo lĩnh vực này đang trở nên khan hiếm.
Tới dự sự kiện có NSND Quang Thọ, TS.NSND Đỗ Quốc Hưng – Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam, TS.NSƯT Tân Nhàn – Trưởng khoa Thanh nhạc, Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam cùng nhiều giảng viên thanh nhạc và các ca sĩ nổi tiếng.
Thực tế, sư phạm thanh nhạc đã trải qua nhiều giai đoạn phát triển, đi từ một môn học truyền khẩu đơn thuần sang môn học cân bằng cả khoa học và nghệ thuật. Kiến thức là nền tảng và giảng dạy dựa trên khoa học có thể giải thích, dẫn chứng các chức năng hoạt động của giọng hát, khuyến khích học sinh học tập bằng tư duy và sự sáng tạo. Giờ đây điều chúng ta cần không phải là thêm nhiều kiến thức mà là thêm nhận thức.
Mục tiêu của giáo dục không phải là biến tất cả thành những bản sao mờ nhạt hoặc tạo ra những “sản phẩm đạt chuẩn” nhưng vô hồn. Mà mục tiêu cao cả nhất của giáo dục chính là tinh thần tự giáo dục - tự rèn luyện suốt đời. Người giáo viên không chỉ trang bị cho học sinh những kiến thức quan trọng và cần thiết mà còn xây dựng cho học sinh nền móng vững chắc, trang bị cho học sinh trên con đường tự phát triển trong tương lai, để học sinh có thể tiếp tục hành trình khám phá chính bản thân mình.
Sau nhiều năm nghiên cứu và cùng với sự đồng hành giúp đỡ của nhiều người, Nguyễn Bích Thủy đã hoàn thành xuất bản cuốn sách đầu tiên của mình. Cuốn sách đặc biệt dành tri ân những người thầy cô đã dạy dỗ và dẫn dắt chị trên suốt con đường học tập và rèn luyện bản thân. Cuốn sách cũng là một món quà chị dành tặng gia đình, đặc biệt là đến cha mình - người cho chị động lực để hoàn thành cuốn sách.
Cuốn sách Khoa học và nghệ thuật ca hát: Một cách tiếp cận chuyên sâu về thanh nhạc cổ điển ngoài phần mở đầu và tổng kết có tất cả 14 chương với nội dung trọng tâm giới thiệu về những kỹ thuật thanh nhạc cốt lõi mà bất kỳ phong cách thanh nhạc nào cũng sử dụng những kỹ thuật ấy. Theo đó, tập trung phân tích các chức năng vật lý về đường thanh quản, hệ hô hấp cũng như nói đến tầm quan trọng của cách phát âm được kết hợp để tạo ra các kỹ thuật mang tính nghệ thuật như: Chiaroscuro, Appoggio, Portamento, phát âm, messa di voce, kỹ thuật linh hoạt agility và kỹ thuật rung, v.v… Ngoài ra, cuốn sách giới thiệu với độc giả một chương vô cùng đặc biệt, đó là cách xác định thể loại giọng hát thông qua Hệ thống Fach của Đức. Trong đó, phân tích làm rõ khái niệm về giọng hát giả thanh Falsetto, giọng óc của nữ giới và giọng đầu của nam giới. Cuốn sách cũng nói đến một vấn đề không kém phần quan trọng và thường gây nhiều băn khoăn của ca sĩ là nên hít thở bằng mũi hay bằng miệng. Và giải thích vì sao các ca sĩ opera lại sử dụng rung nhiều đến như vậy. Một kỹ thuật rất quan trọng mà chúng ta ít coi trọng là cách phát âm và sửa đổi nguyên âm cũng được nhắc đến trong cuốn sách này.
Bên cạnh đó, cuốn sách cũng giới thiệu một vài trường phái thanh nhạc quốc tế tiêu biểu và dành một chương viết về các nhà sư phạm thanh nhạc của trường phái thanh nhạc Ý cổ - nơi đã tìm ra nhiều kỹ thuật ảnh hưởng đến tất cả các trường phái thanh nhạc cổ điển trên khắp thế giới. Đồng thời, cuốn sách cũng sẽ giới thiệu một số nhà nghiên cứu, nhà sư phạm thanh nhạc đương đại đại diện trong lĩnh vực đào tạo thanh nhạc thế kỷ XX, XXI .
TS.NSND Đỗ Quốc Hưng- Giám đốc Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam nhận định: “Trong hành trình phát triển của nền âm nhạc chuyên nghiệp Việt Nam, lĩnh vực thanh nhạc đã khẳng định vai trò quan trọng, góp phần hình thành nên những thế hệ nghệ sĩ tài năng và đặt nền móng cho một nền giáo dục âm nhạc bài bản. Tuy nhiên, giữa dòng chảy mạnh mẽ của hội nhập quốc tế, việc tiếp cận và hệ thống hóa tri thức thanh nhạc theo hướng chuyên sâu, đặc biệt là trong lĩnh vực opera và sư phạm thanh nhạc quốc tế, vẫn còn là một khoảng trống mà chưa nhiều công trình trong nước có thể lấp đầy. Cuốn sách Khoa học và nghệ thuật ca hát: Một cách tiếp cận chuyên sâu về thanh nhạc cổ điển của nghệ sĩ thanh nhạc Nguyễn Bích Thủy, một nghệ sĩ giàu kinh nghiệm biểu diễn và giảng dạy tại Việt Nam cũng như quốc tế, là một nỗ lực có giá trị trong việc góp phần lấp đầy khoảng trống đó”.
TS.NSND Đỗ Quốc Hưng cũng khẳng định, một trong những giá trị quan trọng mà cuốn sách mang lại chính là cách thức mà tác giả đối chiếu, phân tích và lý giải những điểm tương đồng và dị biệt giữa sư phạm thanh nhạc Việt Nam và thế giới. Những vấn đề tưởng chừng như thuần kỹ thuật, như luyện khẩu hình, cách thở, sử dụng các cộng hưởng trong vòm họng – mũi – trán – ngực, lại được lý giải bằng cả góc nhìn, sự hiểu biết về y học giọng hát, về lịch sử hình thành các phương pháp luyện thanh, cũng như về đặc điểm tâm sinh lý - văn hóa của người Việt trong quá trình tiếp cận phương pháp phương Tây. Qua đó, tác giả góp phần xây dựng một hướng đi phù hợp cho nghệ thuật ca hát Việt Nam trong điều kiện hiện đại: kết hợp hài hòa giữa bản sắc văn hóa dân tộc và tinh thần khoa học tiên tiến.
“Không chỉ mang giá trị chuyên ngành, cuốn sách còn có thể trở thành tài liệu tham khảo hữu ích cho các nhà nghiên cứu âm nhạc, các nhà sư phạm, và cả những khán giả yêu mến nghệ thuật thanh nhạc. Trong bối cảnh giáo dục âm nhạc chuyên nghiệp Việt Nam đang từng bước hội nhập sâu rộng với thế giới, việc xuất hiện một cuốn sách như Khoa học và nghệ thuật ca hát là điều rất đáng trân trọng.”- TS.NSND Đỗ Quốc Hưng cho biết.
TS.NSƯT Tân Nhàn, Trưởng khoa Thanh nhạc, HVANQGVN bày tỏ sự trân trọng đối với nỗ lực của giọng hát opera khiến thế hệ Tân Nhàn ngưỡng mộ của Bích Thủy. Nguyễn Bích Thủy đã từng là “ngôi sao” của HVANQGVN khi chị đạt rất nhiều giải thưởng Opera quốc tế. TS.NSƯT Tân Nhàn tin tưởng cuốn sách của Nguyễn Bích Thủy sẽ trở thành nguồn tham khảo quý giá cho các sinh viên thanh nhạc của HVANQGVN.
Nguyễn Bích Thủy sinh năm 1978. Giải Nhất cuộc thi Opera quốc tế năm 2002 tại Thái Lan); Bằng khen của UBND TP Hà Nội về những thành tích xuất sắc trong học tập và biểu diễn; là 1 trong 10 gương mặt trẻ tiêu biểu của năm 2003; đoạt giải “Người thể hiện bài hát Trung Quốc xuất sắc nhất” và bằng khen của BTC Cuộc thi concours quốc tế Thanh nhạc lần thứ 4 (Trung Quốc, tháng 10/2008). Lấy bằng Thạc sĩ tại Hàn Quốc đầu năm 2008.
Chị từng đi biểu diễn ở Nga, Lào, Thái Lan với các bản aria, romance trong các tác phẩm kinh điển của các tác giả lừng danh thế giới: W.A.Mozart, Leo Dilibes, Johann Strauss, V.Bellini, G.Donizetti... Các vai diễn đáng chú ý: Nữ hoàng bóng đêm (vở Magic Flute của W.A.Mozart, Gilda (trong vở Rigoletto của G.Verdi).
Năm 2009, chị nhận được học bổng ASEA- UNINET (OeAD) tại trường Đại học Âm nhạc và Biểu diễn nghệ thuật Vienna- Cộng hòa Áo. Hiện tại chị sinh sống và làm việc tại Cộng hòa Áo, giảng dạy và biểu diễn tự do.
Trong buổi ra mắt sách, qua lời kể của những người thầy, cô cũng như đồng nghiệp, Nguyễn Bích Thủy còn được biết đến là tấm gương của sự nỗ lực không ngừng trong nghệ thuật từ một cô sinh viên nhỏ bé, tưởng như là “không có tố chất” nhưng đã rèn luyện và trở thành giọng hát từng là niềm tự hào của HVANQGVN một thời.
Với Nguyễn Bích Thủy, chị phát hành cuốn sách không vì mục đích thương mại hay vinh danh, mà để tri ân. Đó là món quà tri ân Nguyễn Bích Thủy dành cho cha mẹ, tri ân trường, tri ân thầy cô đã dìu dắt, đi cùng chị trong quá trình hoàn thiện bản thân. Chính vì vậy, Nguyễn Bích Thủy đã chọn dịp 20/11 để ra mắt cuốn sách.
