Vẻ đẹp trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Mường
(PNTĐ) - Trang phục phụ nữ dân tộc Mường dù không quá lộng lẫy, rực rỡ như nhiều dân tộc khác nhưng vô cùng trang nhã, hài hòa và mang đậm dấu ấn người Việt cổ. Thông qua trang phục, người phụ nữ dân tộc Mường thể hiện sự khéo léo và tinh tế trong việc lựa chọn nguyên liệu cũng như màu sắc từ thiên nhiên.
Một bộ trang phục truyền thống của phụ nữ dân tộc Mường về cơ bản gồm những yếu tố sau: chiếc khăn trắng thắt trên đầu, người Mường gọi là bít trôốc (hoặc mũ); áo ngắn, có độ dài vừa chấm eo lưng; áo chùng, tương tự như áo ngắn nhưng được kéo dài xuống ngang đầu gối, phía dưới hơi xòe rộng, hai vạt áo buông tự do tạo cảm giác mềm mại (ngày nay thường chỉ thấy trong các lễ hội); yếm; váy, gồm hai phần chính là cạp váy và chân váy, cạp váy có màu sắc rực rỡ, được dệt rất công phu và là bộ phận nổi bật trên trang phục.
Nghệ thuật trang trí cạp váy trong trang phục truyền thống của phụ nữ Mường nằm trong dòng nghệ thuật Đông Sơn, được thể hiện qua bố cục, các họa tiết hình học và động vật được cách điệu trên cạp váy, tiêu biểu: hình tượng mặt trời ở trung tâm trống đồng được chuyển hóa thành các ngôi sao 8 cánh đứng san sát cạnh nhau thành một dải ngang trên cạp váy, hoặc những mô típ động vật như: hươu, gà, công, phượng, chân tim, rắn, rồng… thường thấy trên trống đồng cũng được mô phỏng lại trên cạp váy. Màu sắc cũng được lựa chọn rất kỹ lưỡng để trang trí, đảm bảo vừa rực rỡ nhưng vẫn phải hài hòa với tổng thể trang phục.
Đặc biệt, trong bộ trang phục của phụ nữ Mường, chiếc khăn đội đầu có ý nghĩa quan trọng. Khăn có màu trắng. Người Mường quan niệm màu trắng như một sự tinh khiết, thanh cao, là bầu trời, một cõi cực lạc và thoát tục nên phụ nữ Mường đội đầu bằng chiếc khăn màu trắng để thể hiện lòng kính trọng và tôn vinh.
Bên cạnh ý nghĩa về màu sắc, nét tinh tế, độc đáo, mang đậm tính triết học về nhân sinh quan của văn hóa Mường còn được thể hiện rất rõ trong cách đội khăn. Chiếc nút thắt của khăn nằm ở vị trí phía trên búi tóc thể hiện cho sự yên bình. Ngoài ra, bộ trang phục còn có áo chùng (chỉ mặc trong ngày lễ hội), khăn thắt áo, cạp cấu váy, vòng bạc, vòng cườm đeo cổ, đeo tay và bộ xà tích…
Nguyên liệu làm ra vải, màu nhuộm cho trang phục đều được đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ Mường lựa chọn từ trong thiên nhiên, từ cỏ cây hoa lá gần gũi với cuộc sống thường ngày của họ. Về màu sắc, phụ nữ Mường không ưa những màu sắc quá chói gắt, rực rỡ; có những bộ phận trong trang phục được quy định thống nhất về màu sắc.
Mỗi chi tiết trên trang phục không chỉ thể hiện giá trị văn hóa mà còn cho thấy sự khéo léo của những cô gái. Những cô gái Mường khoác trên mình bộ trang phục rực rỡ, tựa như những bông hoa đủ màu sắc rực rỡ giữa đại ngàn. Có lẽ chính những điều này đã khiến người phụ nữ Mường luôn cảm thấy tự hào khi khoác lên mình bộ trang phục truyền thống của dân tộc mình.
Trang phục Mường cùng với những bản sắc văn hóa dân tộc của nó đã bước qua cả giới hạn các buổi lễ hội, biểu diễn... dần trở thành trang phục thường ngày của người Mường xưa và nay.
