Ủng hộ viên chức được góp vốn, tham gia điều hành doanh nghiệp trong một số trường hợp

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí cho rằng, dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi) và Luật Hàng không dân dụng Việt Nam (sửa đổi) được chuẩn bị công phu, có nhiều điểm mới tích cực. Đại biểu đánh giá cao việc hai dự án luật này đã cập nhật những vấn đề thực tiễn quan trọng, đồng thời nêu một số góp ý để hoàn thiện. 

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Anh Trí

Góp ý cho dự thảo Luật Viên chức (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Anh Trí cho rằng phần giải thích từ ngữ cần được bổ sung để giúp người đọc, đặc biệt là cán bộ, viên chức và người dân, hiểu rõ phạm vi điều chỉnh của luật. Việc giải thích khái niệm “viên chức” là cần thiết bởi không phải ai cũng phân biệt được rõ giữa viên chức và công chức. “Luật là dành cho toàn dân, không chỉ cho những người làm luật hay chuyên gia. Giải thích từ ngữ rõ ràng giúp mọi người hiểu được phạm vi, giới hạn của luật, từ đó áp dụng đúng hơn”, đạibiểu nói.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí ủng hộ cơ chế cho phép viên chức góp vốn, tham gia điều hành doanh nghiệp phù hợp và bày tỏ sự đồng tình cao với quy định mới trong dự thảo về việc cho phép viên chức được góp vốn, tham gia điều hành doanh nghiệp trong một số trường hợp. 

Theo đại biểu, đây là chủ trương phù hợp với xu thế phát triển, đồng thời đáp ứng nhu cầu thực tế, đặc biệt trong các lĩnh vực y tế, khoa học, công nghệ. Trong lĩnh vực y tế, chẳng hạn, rất khó có đủ bác sĩ giỏi, có kinh nghiệm làm việc toàn thời gian ở bệnh viện công. Ở đâu cũng vậy, có được một bác sĩ giỏi là cả một quá trình tích lũy, rèn luyện và thực hành lâu dài. Những người như vậy nên được tạo cơ hội phát huy năng lực ở nhiều môi trường khác nhau, vừa giúp đào tạo thế hệ kế cận, vừa nâng cao chất lượng chuyên môn.

Đại biểu dẫn chứng, trong thời gian học tập tại Nhật Bản những năm 1993-1994, ông nhận thấy nhiều giáo sư y khoa ở đó tham gia làm việc ở nhiều cơ sở, đảm nhận vai trò cố vấn hoặc hướng dẫn chuyên môn. “Chỉ cần sự có mặt của họ trong một khâu nhỏ cũng tạo nên khác biệt lớn trong quy trình đào tạo và điều trị. Họ không làm vì tiền, mà vì trách nhiệm và đam mê nghề nghiệp. Tôi rất ủng hộ tinh thần đó”- ông Trí nói.

Theo đại biểu Nguyễn Anh Trí Trí, việc cho phép viên chức được góp vốn, điều hành trong phạm vi phù hợp sẽ giúp tận dụng trí tuệ và kinh nghiệm của đội ngũ chuyên gia, đồng thời tạo cơ chế linh hoạt, khuyến khích sáng tạo, nâng cao chất lượng dịch vụ công. 

Đề nghị tiếp thu đầy đủ ý kiến góp ý để hoàn thiện dự luật đại biểu Nguyễn Anh Trí mong muốn Ban soạn thảo và các cơ quan thẩm tra tiếp thu đầy đủ các ý kiến đóng góp của đại biểu Quốc hội tại các phiên thảo luận. Đại biểu tin tưởng, với tinh thần cầu thị và trách nhiệm, Quốc hội sẽ thông qua được dự luật hoàn thiện, có tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu thực tiễn.

Đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ thảo luận

Góp ý vào dự án Luật Viên chức (sửa đổi), đại biểu Quốc hội Trương Xuân Cừ bày tỏ sự đồng tình với mục tiêu, quan điểm xây dựng luật, đồng thời góp ý một số nội dung nhằm bảo đảm tính công bằng, khách quan và phù hợp với thực tiễn, nhất là trong công tác tuyển dụng, xét tuyển và chính sách đối với người dân tộc thiểu số. Ứng dụng khoa học công nghệ giúp thi tuyển công bằng, khách quan hơn.

Đại biểu cho rằng, việc ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số trong quá trình thi tuyển viên chức là bước tiến quan trọng, giúp việc đánh giá kết quả được khách quan, minh bạch và công bằng hơn. 

“Tôi đánh giá cao định hướng này vì nó giúp quá trình thi tuyển đảm bảo tính công bằng, hạn chế yếu tố chủ quan. Nếu được triển khai đồng bộ, đây sẽ là khâu đột phá trong cải cách công tác tuyển dụng viên chức”, ông nói. Đại biểu đề nghị cần xem xét lại hình thức xét tuyển. Theo đại biểu, chỉ dựa vào hồ sơ tốt nghiệp xuất sắc hoặc cử tuyển là chưa đủ cơ sở để khẳng định năng lực thực sự. 

“Tôi cho rằng, kể cả trường hợp xét tuyển, vẫn nên có bước kiểm tra năng lực để đảm bảo lựa chọn đúng người có kiến thức, kỹ năng. Cách làm này tương tự như hình thức kiểm tra năng lực đang được áp dụng rất hiệu quả trong tuyển sinh đại học những năm gần đây”, ông nêu. 

Cần có cơ chế linh hoạt để bảo đảm cơ cấu dân tộc hợp lý Đề cập đến vấn đề chính sách dân tộc trong tuyển dụng viên chức, đại biểu Trương Xuân Cừ nhấn mạnh, trong thực tế, việc thi tuyển đối với người dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa. Vì vậy, cần có cách làm linh hoạt, vừa bảo đảm chất lượng, vừa đúng cơ cấu. 

Đại biểu cũng cho rằng, để thực hiện tốt chính sách dân tộc, cần có quy định cụ thể trong nghị định hướng dẫn luật, tạo hành lang pháp lý vững chắc cho việc tuyển dụng, sử dụng và đãi ngộ viên chức là người dân tộc thiểu số.

Đánh giá viên chức cần gắn với chuyển đổi số, tránh hình thức Góp ý về công tác đánh giá viên chức, đại biểu Trương Xuân Cừ cho rằng, đây là khâu khó nhất hiện nay. Việc đánh giá theo phương pháp truyền thống còn mang tính chủ quan, dễ bị chi phối bởi cảm tính. Vì vậy, việc ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong quản lý, theo dõi, xếp loại viên chức. “Máy móc, dữ liệu sẽ phản ánh khách quan hơn quá trình làm việc. Nếu áp dụng được công nghệ vào đánh giá, chúng ta sẽ xác định rõ năng lực thật của từng người, từ đó bố trí, sử dụng cán bộ hợp lý hơn”, ông Thành nói. 

Tuy nhiên, đại biểu lưu ý, việc triển khai cần gắn với điều kiện thực tế của từng cơ quan, đơn vị, đồng thời có hướng dẫn cụ thể để tránh lúng túng trong thực hiện. 

Đề xuất bổ sung chính sách đặc thù cho viên chức là người dân tộc thiểu số đại biểu Trương Xuân Cừ đặc biệt nhấn mạnh đến việc thể chế hóa các chủ trương, chính sách của Đảng đối với đội ngũ viên chức là người dân tộc thiểu số. 

Đại biểu đề nghị bổ sung các quy định về ưu tiên tuyển dụng, bố trí, bổ nhiệm và đãi ngộ đối với viên chức là người dân tộc thiểu số; đồng thời, cần có chính sách thu hút nhân lực chất lượng cao là người dân tộc thiểu số hoặc sẵn sàng công tác lâu dài ở vùng khó khăn. 

“Việc đào tạo, bồi dưỡng nguồn nhân lực tại chỗ rất quan trọng. Những người am hiểu phong tục, ngôn ngữ, văn hóa địa phương sẽ gắn bó hơn và phục vụ hiệu quả hơn cho cộng đồng mình”, ông nói. 

Đại biểu cũng kiến nghị hoàn thiện cơ chế đãi ngộ đặc thù, trong đó có phụ cấp thu hút, hỗ trợ nhà ở công vụ, đào tạo, luân chuyển hợp lý để giữ chân người giỏi về công tác ở miền núi, vùng sâu, vùng xa. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong đào tạo và cung cấp dịch vụ công để hỗ trợ viên chức vùng khó khăn, giảm áp lực về nguồn lực và điều kiện làm việc.

Quang cảnh buổi thảo luận

Đại biểu Lê Nhật Thành cho rằng, Luật Viên chức sửa đổi nhằm đáp ứng yêu cầu thể chế hóa. Về mặt thực tiễn, bên cạnh kết quả đạt được, quá trình thi hành Luật Viên chức 2010, sửa đổi 2019 đã có nhiều hạn chế bất cập. Các dịch vụ công ngày càng cao, đòi hỏi đội ngũ viên chức phải đáp ứng yêu cầu. Tuy nhiên, theo ông, cần đảm bảo chính sách dân tộc trong Luật Viên chức (sửa đổi). 

Thời gian vừa qua, trong chính sách phát triển cán bộ dân tộc nói chung, trong đó có chính sách cho người dân tộc thiểu số được Đảng, Nhà nước với những chủ trương rõ ràng  được quy định tại Nghị quyết 24, Văn kiện Đại hội Đảng lần thứ XIII; đặc biệt là Kết luận 65 của Trung ương đều xác định: Tập trung phát triển nguồn nhân lực và xây dựng đội ngũ cán bộ dân tộc thiểu số, có chính sách đặc thù đối với tuyển dụng công chức, viên chức đối với cán bộ dân tộc thiểu số ít người, nhóm dân tộc thiểu số có điều kiện khó khăn, chú trọng phát hiện quy hoạch, bồi dưỡng và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao; thực hiện tốt chính sách tuyển dụng, sử dụng, đãi ngộ cán bộ là người dân tộc thiểu số.

Đại biểu đánh giá cao ban soạn thảo, xây dựng Luật đã thể chế hóa nhiều chủ trương của Đảng và chính sách dân tộc, quy định ưu tiên, bổ nhiệm đối với người dân tộc thiểu số tại khoản 5, Điều 3, hay quy định viên chức ở hải đảo, biên giới, vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, hoặc trong các ngành nghề đặc thù thì được hưởng phụ cấp và chính sách, ưu đãi theo quy định.

Tuy nhiên, đại biểu đề xuất nội dung: Thứ nhất, tại khoản 5, điều 3 trong Dự thảo Luật, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc có chính sách đặc thù, ưu tiên, tuyển dụng viên chức là đồng bào dân tộc thiểu số và viên chức  có trình độ chuyên môn tốt về công tác tại vùng dân tộc thiểu số, miền núi, hải đảo, biên giới.

Thứ 2, tại điểm D, khoản 5, điều 3 ở Dự thảo Luật, ngoài thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao, cần có chính sách đặc thù để đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao là người tại địa phương, trong đó ưu tiên đồng bào dân tộc thiểu số. Đối với tuyển dụng, về chuyên môn, cần thêm tiêu chí biết tiếng nói, chữ viết của đồng bào đó nhất là lĩnh vực kinh tế, giáo dục.

Thứ 3, tại khoản 3, điều 2 của Dự thảo Luật, đề nghị bổ sung đối tượng viên chức là người dân tộc thiểu số làm việc ở miền núi, hải đảo, biên giới, vùng dân tộc thiểu số, vùng có điều kiện kinh tế đặc biệt khó khăn thì được hưởng chế độ ưu tiên cao hơn.

Thứ 4, tại điều 29, đề nghị bổ sung ưu tiên bổ nhiệm đối với viên chức là người dân tộc thiểu số trên cơ sở thống nhất các nguyên tắc đã nêu tại điều 5, khoản 3 Dự thảo Luật. Hoàn thiện cơ chế đãi ngộ, cơ chế hỗ trợ viên chức về nhà ở… để khuyến khích và giữ chân viên chức về công tác tại vùng dân tộc thiểu số.