Thận trọng với ý tưởng cải tiến chữ viết tiếng Việt
PNTĐ-Nghiên cứu cải tiến chữ Quốc ngữ, để bộ chữ cái 38 chữ chỉ còn 31 chữ của PGS.TS Bùi Hiền gây tranh cãi dữ dội trong những ngày qua.
 |
| Cộng đồng mạng “chế” ảnh về chuyện cải cách chữ |
Bài nghiên cứu “Chữ Quốc ngữ và hội nhập quốc tế” của PGS.TS Bùi Hiền về việc cải tiến chữ quốc ngữ được đăng trong cuốn sách “Ngôn ngữ ở Việt Nam - Hội nhập và phát triển” (tập 1) dày 2.200 trang, do NXB Dân trí phát hành, nhân “Hội thảo Ngữ học toàn quốc” được tổ chức tại trường ĐH Quy Nhơn hồi tháng 9/2017.
Ông Bùi Hiền đề xuất bỏ chữ Đ ra khỏi bảng chữ cái tiếng Việt hiện hành và bổ sung thêm một số chữ cái tiếng Latin như F, J, W, Z. Bên cạnh đó, thay đổi giá trị âm vị của 11 chữ cái hiện có trong bảng trên, cụ thể: C = Ch, Tr; D = Đ; G = G, Gh; F = Ph; K = C, Q, K; Q = Ng, Ngh; R = R; S = S; X = Kh; W = Th; Z = d, gi, r. Vì âm "nhờ" (nh) chưa có ký tự mới thay thế, nên trong văn bản trên tạm thời dùng kí tự ghép n’ để biểu đạt.
Việc cải tiến chữ viết theo ông Bùi Hiền sẽ thống nhất cách viết cho cả nước, loại bỏ được hầu hết các bất cập, thiếu sót, không nhất quán trước đây, gây khó khăn cho người dùng, giảm bộ chữ cái 38 chữ chỉ còn 31 chữ; nếu chữ cũ viết 100 trang thì chữ mới chỉ còn hơn 90 trang; tiết kiệm được thời gian, công sức, vật tư khi tạo lập văn bản trên giấy...
Theo PGS. TS Bùi Hiền chia sẻ, quá trình nghiên cứu chữ quốc ngữ của ông kéo dài chừng 40 năm. Ông đã soạn thảo phần thay đổi toàn bộ hệ thống phụ âm, còn phần nguyên âm thì vẫn chưa làm xong. Phần ông mới công khai chỉ là một nửa công trình nghiên cứu.
Ngay lập tức, dư luận dậy sóng với những luồng ý kiến, đa phần đều cho rằng nghiên cứu của PGS.TS Bùi Hiền là “lố bịch”, “thảm họa của tiếng Việt”, “đề xuất thảm họa và vô nghĩa”, “rảnh rỗi sinh nông nổi”…
Tuy nhiên, một số nhà nghiên cứu khoa học, đặc biệt là nghiên cứu ngôn ngữ học không phản ứng dữ dội như bộ phận đông đảo công chúng và cư dân mạng. Họ cho rằng, công trình của PGS. TS Bùi Hiền là nghiên cứu khoa học, không nên miệt thị, chỉ trích hay “ném đá”.
Tiến sĩ khoa học Đoàn Hương vừa qua cũng đã chia sẻ rộng rãi quan điểm của mình là trước khi phê bình, ném đá hội đồng, chúng ta nên trân trọng ý tưởng mới, chúng ta nên nhìn nhận, suy ngẫm nó dưới góc nhìn khoa học. Mặc dù vậy, TS Hương cũng phải thừa nhận rằng, rất khó để hiện thực hóa ý tưởng này, bà hài hước ví von rằng, nếu nghiên cứu của PGS.TS Bùi Hiền được chấp nhận thì bà và cháu sẽ cùng học chung một lớp, vì bà cũng chưa biết viết chữ kiểu mới thế nào.
PSG.TS Phạm Văn Tình, Tổng Thư kí Hội Ngôn ngữ học Việt Nam cũng bày tỏ, thực tế trên thế giới, tất cả các bộ chữ tượng thanh đều không hoàn hảo và có nhiều điểm bất hợp lý, không riêng gì chữ Quốc ngữ. Chữ Quốc ngữ đã có những thay đổi nhất định theo thời gian, theo cơ chế “tự điều chỉnh” của cộng đồng, chứ không thể áp đặt. Ông Tình chia sẻ, nhiều người đề xuất cải cách chữ như ông Nguyễn Văn Vĩnh, Nguyễn Bạt Tụy, GS Hoàng Phê, nhưng vì đã được cộng đồng sử dụng quá lâu, việc thay đổi chữ viết sẽ chịu sức ép vô cùng lớn và rất khó để mọi người đồng thuận.
Để khép lại những tranh cãi, cuối tuần qua tại phiên họp thường kỳ Chính phủ, Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam đã tuyên bố, Chính phủ cũng như Bộ Giáo dục và Đào tạo không có chủ trương cải tiến chữ Quốc ngữ.
Hương Thủy
