Những ca khúc “bất hủ” về tình mẫu tử trong mùa Vu Lan

Các ca khúc về mẹ nổi tiếng thế giới

Một ca khúc viết về tình yêu của mẹ không thể không nhắc đến là “Mama” của nhóm Spice Girls. Bài hát nằm trong album đầu tay của nhóm nhạc phát hành năm 1997. Mang giai điệu pop - ballad thiết tha cùng sự kết hợp độc đáo của nhiều loại nhạc cụ khác nhau như đàn phím, ghi-ta, cello và vĩ cầm, với nội dung nói về những vất vả của mẹ nuôi con khôn lớn, video của ca khúc còn đan xen hình ảnh khi còn nhỏ và khi trưởng thành của cả 5 thành viên nhóm nhạc cùng sự xuất hiện tương ứng của 5 bà mẹ đã để lại ấn tượng khó phai trong lòng người hâm mộ. Bài hát đã làm tốt vai trò của mình khi thể hiện thành công thông điệp những gì mẹ làm luôn là những điều tốt đẹp nhất dành cho con - điều mà phải chờ tới tận khi lớn lên chúng ta mới thực sự thấu hiểu: “Back then I didn't know why/ Why you were misunderstood/ So now I see through your eyes/ All that you did was love (Mỗi khi nhớ lại con vẫn không hiểu tại sao/ Tại sao con và mẹ từng không hiểu nhau/ Nhưng giờ đây mỗi khi nhìn vào mắt mẹ/ Con đã hiểu rằng những điều đó đều là tình yêu thương của mẹ dành cho con)”. Cảm nhận được tình yêu bao la của mẹ, người con bỗng giật mình thảng thốt: “Mama, I love you (Con yêu mẹ, mẹ ơi)”.Chắc hẳn trong mỗi chúng ta không ai là không biết đến chàng trai “người rừng” Tarzan. Vốn là một đứa trẻ bị bỏ rơi trên hoang đảo và được một bà mẹ tinh tinh đem về nuôi rồi sau này trở thành chúa tể của rừng xanh. Bộ phim hoạt hình cùng tên của Walt Disney ra đời năm 1999 đã nhanh chóng “chiếm trọn” trái tim không chỉ của trẻ em mà còn của cả người lớn trên toàn thế giới khi chứng kiến câu chuyện cảm động về tình mẫu tử đặc biệt này. Tuy nhiên, làm nên thành công của phim không thể không nhắc đến ca khúc “You’ll Be In My Heart” của nam danh ca Phil Collins.

Chủ đề về mẹ luôn là cảm hứng cho các chương trình ca nhạc

Mang một giai điệu da diết và chan chứa tình yêu thương của người mẹ dành cho con. Con tinh tinh cái đã phải tự mình vượt qua những ánh mắt kì thị cũng như sự ruồng bỏ của đồng loại để che chở, bảo vệ cho sinh mạng của Tarzan, đồng thời nuôi dạy cậu bé bằng bản năng của một người mẹ đúng nghĩa: “Come stop your crying, it will be all right/ Just take my hand, hold it tight/ I will protect you from all around you” (Đừng khóc, mọi chuyện sẽ ổn cả thôi/ Hãy nắm lấy tay mẹ thật chặt nhé con/ Mẹ sẽ bảo vệ con khỏi những điều xấu xa)”. Mặc dù thiếu đi sự dạy dỗ của bố mẹ người, Tarzan vẫn khôn lớn, trưởng thành, cường tráng và mang những phẩm chất đẹp đẽ nhất của tạo hóa. Đó là công lao của bà mẹ tinh tinh và cũng là kết quả của tình yêu: “I will be here don't you cry (Đừng sợ hãi bởi mẹ sẽ luôn ở bên con)”. “You’ll Be In My Heart” sau đó đã “ẵm trọn” cả hai giải thưởng danh giá là Quả cầu Vàng và Oscar năm 2000 cho hạng mục “Ca khúc trong phim hay nhất”.

Cũng viết về mẹ nhưng “In My Daughter’s Eyes” do Martina McBride thể hiện lại lấy góc nhìn của một người mẹ. Người mẹ ấy đã hạnh phúc biết bao khi được thấy chính mình bên trong đôi mắt của cô con gái bé bỏng: “In my daughter's eyes I am a hero (Trong mắt con gái tôi, tôi là một người hùng)”. Niềm kiêu hãnh ẩn sâu trong từng câu từng chữ: “I am strong and wise and I know no fear (Tôi mạnh mẽ, thông minh và tôi không hề biết sợ hãi)”. Cô con gái dường như đã trở thành nguồn sống, nguồn động lực lớn nhất giúp mẹ vượt qua những chông gai của cuộc đời chỉ với những cử chỉ giản đơn nhưng chan chứa tình cảm như cái nắm tay, ánh mắt trìu mến: “But the truth is plain to see/ She was sent to rescue me (Nhưng một sự thật dễ hiểu/ Con bé được gửi đến để cứu rỗi tôi)”. “In My Daughter’s Eyes” cũng mang tình cảm gia đình đến với người nghe và nhắc nhở người nghe rằng, đôi khi chính những cử chỉ quan tâm dù chỉ nhỏ nhất của mỗi người con lại đem đến một nguồn động lực, một ý nghĩa rất lớn đối với cha mẹ trong những lúc gian nan nhất của cuộc đời: “I see who I wanna be in my daughter's eyes (Tôi tìm thấy chính mình trong mắt con gái tôi)”.

Mẹ- nguồn cảm hứng bất tận trong nhạc Việt

Trong kho tàng âm nhạc Việt Nam, đề tài về mẹ, về tình mẹ là nguồn cảm hứng bất tận, từ âm nhạc truyền thống đến âm nhạc cách mạng và nối dài mãi cho đến âm nhạc hiện đại và chắc chắn là đến mãi sau này. Có thể nói, tính đến giờ phút này, không thể tính đếm được hết số ca khúc viết về đề tài người mẹ, tình mẹ, giống như người con không thể tính đếm được bao nhiêu công lao của mẹ đã sinh thành, dưỡng dục nên hình hài và đời sống của chính mình.

Mỗi năm, đến mùa Vu lan, bài xẩm “Công cha ngãi mẹ sinh thành” lại thường được vang lên bởi nhiều nhóm nghệ sĩ. Bài xẩm nói về tình cảm của người cha, người mẹ dành cho con mình từ lúc lọt lòng đến khi trưởng thành. Người cha, người mẹ đã trải qua bao gian nan, khó khăn để sinh nở và nuôi con thành người. Bài xẩm như một lời dặn dò con cái hiếu thuận với mẹ cha: “Ngãi mẹ sinh thành chớ có quên công cha ngãi mẹ sinh thành/ Mẹ mang con 9 tháng thai sinh 1 giờ/ Ở trong lòng mẹ chẳng ngại tanh dơ”. Những năm trước khi cuộc sống yên bình, không bị dịch Covid-19 “quấy phá”, các đêm nghệ thuật dân tộc chủ đề “Ngãi mẹ sinh thành” luôn lấy đi rất nhiều nước mắt của khán giả. Vì vậy, đây cũng được coi là tác phẩm nghệ thuật truyền thống nổi bật về tình mẹ.

Âm nhạc cách mạng Việt Nam sau này cũng đóng góp rất lớn vào kho tàng ca khúc về mẹ Việt Nam với rất nhiều ca khúc nổi tiếng mà đến hôm nay vẫn liên tục được vang lên, nhiều ca khúc khiến nhiều người nghẹn ngào khi được nghe. Đó là: “Bà mẹ Việt Nam tay không đánh giặc” (Sáng tác Thuận yến), Là “Đất nước” (Phạm Minh Tuấn), là “Tấm áo chiến sĩ mẹ vá năm xưa” (Nguyễn Văn Tý), là “Người mẹ của tôi” (Xuân Hồng), là “Về thăm mẹ” (Trần Chung)… Mỗi chương trình nghệ thuật về quê hương, đất nước Việt Nam, về cuộc chiến tranh gian khổ mà đất nước ta đã đi qua để giành lấy hòa bình, không bao giờ thiếu được những ca khúc nói về sự đóng góp to lớn mà âm thầm của những người mẹ Việt Nam.

Bài Xẩm thập ân “Ngãi mẹ sinh thành” luôn được yêu thích

Như cố nhạc sĩ An Thuyên đã viết trong bài hát “Hát về Mẹ Việt Nam anh hùng”: “Đời dâng hiến giống nòi, mẹ sống giữa gian lao, vì đất nước hy sinh cả cuộc đời”/“Mẹ đã có ngàn đứa con, mẹ đã có cả nước non”. Sau này, ca khúc “Huyển thoại mẹ” (Trịnh Công Sơn) được coi như một bài “tình mẹ ca” đã khiến bao người con nghe mà nghẹn ngào suốt bao thế hệ. Với những hình ảnh: “che từng căn hầm nhỏ, xóa sạch vết con về”, mẹ còn là nguồn an ủi, động viên, chăm sóc cho biết bao người con anh hùng chiến sĩ “mẹ là nước chứa chan, trôi giùm con phiền muộn, cho đời con mãi trong lành, mẹ chìm dưới gian nan”. “Huyền thoại mẹ” nghe gần gũi quen thuộc mà thấm thía sâu xa về người mẹ Việt Nam vĩ đại mà bao dung, hồn hậu.

Âm nhạc Việt những năm gần đây có rất nhiều ca khúc mới viết về mẹ khá nổi tiếng, như một mạch nguồn chưa từng bị đứt gẫy, như tình mẹ mãi mãi không bao giờ vơi đi dành cho những đứa con. Những bài hát về mẹ được các thế hệ khán giả yêu thích như “Mẹ tôi” (Trần Tiến), “Mẹ yêu” (Phương Uyên), “Nhật ký của mẹ” (Nguyễn Văn Chung), “Gánh mẹ” (Quách Beem)… Ca khúc “Mẹ tôi” khiến ai nghe cũng muốn rơi nước mắt vì: “Mẹ ơi! Thế giới mênh mông, mênh mông không bằng nhà mình. Dù cho phú quý vinh quang, vinh quang không bằng có mẹ”.

Có thể nói, đây là một trong những ca khúc về mẹ xúc động và hay nhất gần đây mà nhạc sĩ tài hoa Trần Tiến đã viết lên bằng tất cả tình yêu của mình dành cho mẹ. Ở thế hệ nhạc sĩ trẻ hơn thì Nguyễn Văn Chung cũng đã có “Nhật ký của mẹ” lay động trái tim bao người, khi nói đầy đủ và dịu dàng hết mực về tình yêu của người mẹ: “Này con yêu ơi, con biết không, mẹ yêu con, yêu con nhất đời”. Mặc dù ca khúc “Gánh mẹ” của Quách Beem gặp tranh chấp về bài thơ gốc vẫn chưa hạ hồi phân giải, tuy nhiên, có thể nói đây là sáng tác về mẹ khá ấn tượng. Sự da diết, đau đáu, tràn đầy tình cảm của người con dành cho mẹ rất xúc động: “Cho con gánh mẹ một lần/ Cả đời mẹ đã tảo tần gánh con/ Cho con gánh mẹ đầu non/ Cả lòng mẹ đã gánh con biển trời”…

Một điều thú vị là trong nhạc Việt hiện đại hôm nay, cùng với các trào lưu âm nhạc mới thì những bài hát về mẹ vẫn luôn là nguồn cảm hứng, đặc biệt là trong nhạc rap. Một số bài rap về mẹ được cộng đồng yêu nhạc thường nhắc đến như: One song for mama (Dani ft DC), Người mẹ nghèo (Mr Đùm), Bài hát tặng mẹ (Kyo), Người con yêu nhất ( Niekas), Dear mama (Halen)… Không giống như suy nghĩ của nhiều người về nhạc rap thường có ngôn từ mạnh mẽ, táo bạo và hơi ngông, những bài rap này đều có lời rất tình cảm về mẹ.

Âm nhạc luôn đồng hành cùng cuộc sống, âm nhạc về mẹ luôn nhắc nhở chúng ta hãy yêu thương cha mẹ khi còn có thể.

ĐỖ HỮU - THU MÂY