Đổi mới mạnh mẽ tư duy, thúc đẩy đột phá chiến lược, kiến tạo hệ sinh thái phát triển mới
(PNTĐ) - Phát biểu bế mạc Diễn đàn, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tổ chức Diễn đàn nêu rõ các tham luận và thảo luận tại Diễn đàn thể hiện sự đồng thuận cao về nhiều nội dung, nhiều nhận định quan trọng.
Kịp thời tháo gỡ những “rào cản”, “điểm nghẽn”, tạo hành lang pháp lý thông thoáng
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, Phó Trưởng Ban Thường trực Ban Tổ chức Diễn đàn cho biết, Hoạt động lập pháp của Quốc hội nhiệm kỳ khóa XV đã có sự đổi mới mạnh mẽ về tư duy, quy trình xây dựng, chủ động, sáng tạo, tích cực, chuẩn bị từ sớm, từ xa, phát huy vai trò “đi trước một bước về thể chế”, phúc đáp kịp thời những tình huống mới của thực tiễn, những yêu cầu của cuộc sống.
Các chính sách được ban hành lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm, tích cực tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần giải phóng sức sản xuất, huy động, sử dụng hiệu quả nguồn lực cho sự nghiệp phát triển đất nước.
Đặc biệt, trong những kỳ họp gần đây, các dự án luật được Quốc hội thông qua bảo đảm ngắn gọn, rõ ràng, giao quyền chủ động, linh hoạt, tạo điều kiện thuận lợi cho Chính phủ trong quá trình tổ chức thực hiện điều hành; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, cải cách thủ tục hành chính. Những kết quả đó đã góp phần quan trọng vào những thành tựu toàn diện về phát triển KT-XH, quốc phòng, an ninh, đối ngoại của đất nước trong thời gian qua.
Hệ thống pháp luật của nước ta trong thời gian qua đã ngày càng được hoàn thiện, đạt được một số kết quả nổi bật: Công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật có nhiều đổi mới, nhanh về tổ chức bộ máy các cơ quan nhà nước theo hướng tinh gọn, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, triển khai tổ chức mô hình chính quyền địa phương 2 cấp theo chủ trương của Đảng được triển khai nhanh, đồng bộ, có hệ thống, tạo nền tảng pháp lý vững chắc cho việc hình thành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, gắn với phân cấp, phân quyền mạnh, đồng bộ, tạo sự chủ động cho các cơ quan, tổ chức trong tổ chức thực hiện.
Công tác xây dựng, hoàn thiện pháp luật về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã có nhiều đột phá quan trọng; các luật, nghị quyết được ban hành đã kịp thời tháo gỡ những “rào cản”, “điểm nghẽn”, tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số, khơi thông nguồn lực về tài chính, ngân sách, hỗ trợ mạnh mẽ cho hệ sinh thái khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo.
Khung khổ pháp lý về kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa được tiếp tục hoàn thiện theo hướng tạo thuận lợi cho đầu tư kinh doanh, khơi thông nguồn lực xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, nhất là kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn... để phù hợp với thực tiễn, đáp ứng yêu cầu phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế...
Bên cạnh những kết quả nổi bật, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế, pháp luật vẫn còn nhiều tồn tại, hạn chế: quyền lực chưa được kiểm soát đầy đủ, trách nhiệm chưa được quy định rõ ràng, minh bạch. Trong nhiều năm, phân cấp, phân quyền luôn được coi là trọng tâm cải cách hành chính, nhưng kết quả đạt được chưa được như mong muốn.
Chính sách đào tạo, phát triển nguồn nhân lực chưa có bước đổi mới đột phá để đáp ứng yêu cầu của xã hội và thị trường lao động, vẫn còn tình trạng “thừa thầy, thiếu thợ” trong phát triển nguồn nhân lực. Một số chính sách trong lĩnh vực quản lý dược phẩm, trang thiết bị y tế, bảo hiểm y tế và xã hội hóa y tế còn thiếu thống nhất...
Tại diễn đàn, các cơ quan, tổ chức, các vị đại biểu và chuyên gia đã đề xuất nhiều nhiệm vụ, giải pháp cả mang tính khái quát cả cụ thể rất thiết thực nhằm tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật trong thời gian tới. Trọng tâm là: Thứ nhất, cần tiếp tục đổi mới mạnh mẽ tư duy, thúc đẩy đột phá chiến lược, kiến tạo hệ sinh thái phát triển mới, tập trung hoàn thiện toàn diện, đồng bộ thể chế để phát triển nhanh, bền vững đất nước.
Thứ hai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung chỉ đạo xây dựng Đề án Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI, bảo đảm đồng bộ, thống nhất với Đề án “Hoàn thiện cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới” do Bộ Tư pháp chuẩn bị.
Thứ ba, tăng cường kiểm soát quyền lực trong hoạt động xây dựng pháp luật, ngăn chặn tình trạng lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ trong xây dựng chính sách và pháp luật; thường xuyên theo dõi, rà soát, đánh giá hiệu quả pháp luật sau ban hành để hoàn thiện, ứng dụng công nghệ mới trong tiếp nhận, phản hồi và xử lý các phản ánh, kiến nghị của người dân, doanh nghiệp, đối tượng thi hành pháp luật liên quan đến các văn bản.
Thứ tư, thực hiện đồng bộ các giải pháp mang tính đột phá, toàn diện và quyết liệt để tạo ra sự chuyển biến căn bản về chất lượng đội ngũ nhân lực trong công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển nhanh và bền vững của đất nước.
Thứ năm, trong bối cảnh chuyển đổi số, kinh tế số, dữ liệu số đang được ứng dụng ngày càng sâu, rộng vào mọi lĩnh vực quản trị quốc gia, công tác hoàn thiện thể chế, pháp luật không thể đứng ngoài dòng chảy đó của Quốc tế.
Hiện nay, thực tiễn hệ thống pháp luật của chúng ta vẫn đang được quản lý và vận hành theo cách tiếp cận truyền thống, trong khi tốc độ ban hành văn bản rất nhanh, mối quan hệ đan xen phức tạp giữa các lĩnh vực, cùng số lượng, khối lượng văn bản pháp luật ngày càng lớn, tạo ra một sức ép rất lớn lên Quốc hội, Chính phủ và các Bộ, ngành, địa phương.
Các vấn đề “chồng chéo - mâu thuẫn - thiếu thống nhất – chậm văn bản” luôn nằm trong nhóm nguyên nhân hàng đầu gây khó khăn cho thi hành pháp luật, cản trở môi trường đầu tư, kinh doanh, làm gia tăng chi phí tuân thủ và giảm năng lực dự báo của nền kinh tế. Những điểm nghẽn này không thể được giải quyết chỉ bằng việc sửa đổi từng luật hay hoàn thiện kỹ thuật lập pháp theo kiểu truyền thống mà cần thiết phải thay đổi tư duy quản trị nhà nước từ “soạn thảo văn bản luật” sang “thiết kế và quản lý hệ thống pháp luật”.
Do đó, cần tiếp tục nghiên cứu việc triển khai ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số trong xây dựng pháp luật nhằm giúp cho hệ thống pháp luật của Việt Nam được ban hành, vận hành minh bạch tiếp cận phương pháp tiên tiến của Quốc tế, bảo đảm thông suốt và hiệu quả hơn, như đề xuất của các chuyên gia, các nhà khoa học và trong tham luận “Luật máy đọc được: Bước đột phá thể chế - Kiến tạo hệ điều hành pháp luật số quốc gia”.
Cùng kiến tạo phát triển đất nước
Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định, trong khuôn khổ thời gian rất ngắn, Diễn đàn đã diễn ra chất lượng, sôi nổi, hấp dẫn, lôi cuốn với nhiều thông tin phong phú, bổ ích và các ý kiến phát biểu sâu sắc, trách nhiệm, thẳng thắn, trí tuệ. Diễn đàn đã thực sự trở thành trung tâm thông tin đa chiều và toàn diện, là nơi chia sẻ tiếng nói của các cơ quan tham gia xây dựng pháp luật ở trung ương, các cơ quan thực thi pháp luật, các địa phương, viện nghiên cứu, trường đại học, các chuyên gia, nhà khoa học.
Những nội dung trao đổi tại Diễn đàn góp phần quan trọng công tác tổng kết nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV cũng như cho việc chuẩn bị xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI và đổi mới công tác xây dựng pháp luật trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI gắn với đổi mới cấu trúc hệ thống pháp luật Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Diễn đàn cũng đã thảo luận với tinh thần Quốc hội đồng hành cùng Chính phủ, chính quyền địa phương, các cơ quan, tổ chức khác trong hệ thống chính trị để cùng kiến tạo phát triển đất nước theo đường lối, chính sách của Đảng.
Phó Chủ tịch Quốc hội cho biết, ngay sau Diễn đàn này, Ban Tổ chức sẽ xây dựng Báo cáo tổng thuật với đầy đủ kết quả của Diễn đàn gửi tới Quốc hội, Chính phủ, các Ban, Bộ, ngành trung ương và địa phương để kịp thời phục vụ việc tổng kết nhiệm kỳ, nghiên cứu, xây dựng Định hướng lập pháp nhiệm kỳ Quốc hội khóa XVI và Chương trình lập pháp những năm tiếp theo; nghiên cứu, tham khảo trong quá trình nghiên cứu sửa đổi các quy định của pháp luật nói chung cũng như trong quá trình hoạch định các chủ trương, chính sách, định hướng về phát triển kinh tế - xã hội. Trước hết là các Luật, Nghị quyết và các cơ chế chính sách ngay trong Kỳ họp thứ 10 này của Quốc hội.
