Nên mở rộng Quỹ bảo tồn phát triển văn hoá thể thao

Chính quyền Thành phố thuộc Thành phố là cần thiết

Về cấu trúc Luật Thủ đô, đại biểu Thích Bảo Nghiêm cho rằng, đây là vấn đề đã có nhiều điều chỉnh trong quá trình xây dựng dự thảo Luật. So với Luật Thủ đô 2012, dự thảo Luật sửa đổi hiện là 7 chương 59 điều, tăng 3 chương và 32 điều, đại biểu Thích Bảo Nghiêm nhất trí với cấu trúc Dự thảo lần này.

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm (đoàn Hà Nội) góp ý vào dự án Luật Thủ đô (sửa đổi)

"Việc tách riêng các nội dung về chính quyền tại Thủ đô (chương II), tài chính, ngân sách và huy động nguồn lực (chương IV), liên kết phát triển Vùng Thủ đô (chương V) là cần thiết" - đại biểu nhấn mạnh.

Liên kết phát triển Vùng Thủ đô (chương V) là nội dung cần thể hiện vai trò đặc thù, song Hà Nội còn có vai trò với vùng đồng bằng Sông Hồng, vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc. Do vậy, theo đại biểu, tiêu đề chương chỉ là “Liên kết phát triển Vùng”. Trong chương bổ sung điều nguyên tắc về trách nhiệm Thủ đô với Vùng để thể hiện Thủ đô vì cả nước.

Nên kế thừa Luật Thủ đô 2012 như Vùng Thủ đô, nội thành (gồm các quận và bổ sung thành phố trực thuộc Thủ đô), bổ sung thuật ngữ mới như: Đô thị trung tâm nội đô lịch sử, đô thị vệ tinh... khởi nghiệp sáng tạo, phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD). Riêng về thuật ngữ: Khu vực TOD nhiều chuyên gia cho rằng dự thảo nêu chưa khoa học.

Dự thảo nêu yêu cầu khi các Luật, Nghị quyết Quốc hội có qui định khác so với Luật Thủ đô mà cần áp dụng thì phải quy định ngay trong Luật, Nghị quyết đó. Đại biểu Thích Bảo Nghiêm cho rằng, nội dung này không hợp lý, không thể hiện đặc thù của Thủ đô và đề nghị nên áp dụng như đặc thù với thành phố Hồ Chí Minh (được thể hiện trong Nghị quyết 98/2023/QH15 của Quốc hội.

Cụ thể đề xuất là: Khi có quy định khác nhau về cùng nội dung giữa Luật, Nghị quyết mới ban hành mới Luật Thủ đô thì áp dụng quy định của Luật Thủ đô. Trường hợp quy định mới có nhiều ưu đãi, thuận lợi hơn Luật Thủ đô thì Hội đồng nhân dân thành phố được quyền lựa chọn áp dụng mức ưu đãi thuận lợi hơn.

Về chính quyền Thủ đô (chương II) Dự thảo qua 10 điều đã tập trung phân cấp, giao quyền quy định trách nhiệm của Thủ đô. Để phát huy vai trò cộng đồng, Hội đồng nhân dân, dự thảo đã quy định tăng số lượng đại biểu Hội đồng nhân dân là cần thiết (125 đại biểu). Số lượng này so với bình quân cả nước là còn thấp hơn. Hơn nữa dự báo dân số Hà Nội cao hơn so với quy hoạch đã định (quy hoạch điều chỉnh đến 2030 không phải 9,2 triệu dân mà có thể tới 14 triệu), theo đại biểu nên cần nghiên cứu thêm.

Trong Dự thảo đã đề cập đến chính quyền Thành phố thuộc Thành phố (điều 13-14 dự thảo) là cần thiết. Song Dự thảo còn nêu nhiều nguyên tắc chung chưa đề cập chính sách đặc thù để phát huy vai trò mô hình chính quyền mới này. Ví dụ: Vai trò lựa chọn nhà đầu tư, ký kết hợp đồng dự án, điều chỉnh cục bộ quy hoạch, sử dụng tài sản công...

Đại biểu Thích Bảo Nghiêm đề nghị tham khảo bài học kinh nghiệm từ thành phố Thủ Đức thuộc thành phố Hồ Chí Minh và các quyết định đã được Quốc hội cho phép với Thành phố Thủ Đức (tại Nghị quyết 98/2023/QH15 thí điểm cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hồ Chí Minh).

Bổ sung ưu đãi trong thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ trọng điểm

Về trọng dụng nhân tài (Điều 17 Dự thảo), tiềm năng tri thức, nhân lực chất lượng cao của Hà Nội là rất lớn nên cần được tập hợp, phát huy lợi thế. (Hà Nội có tới gần 70% tri thức cả nước, có gần 80 trường Đại học và nhiều Viện Nghiên cứu quốc gia).  Đây cũng là nội dung được xác định là nhiệm vụ giải pháp chủ yếu trong Nghị quyết 15 - NQ/TW của Bộ Chính trị. Trong 8 nhiệm vụ đã nêu thì có tới 3 nhiệm vụ đề cập cụ thể đến yêu cầu: Huy động, sử dụng có hiệu quả nguồn lực, tiềm năng về văn hóa, khoa học, công nghệ...

Theo đại biểu, trong dự thảo đã đề cập đến một số chính sách cụ thể như: ưu tiên phát triển một số lĩnh vực, chính sách hỗ trợ ngân sách, hình thành các trung tâm Quốc gia... Song vẫn chưa đầy đủ so với Nghị quyết 15 - NQ/TW và Nghị quyết 27-NQ/TW về xây dựng đội ngũ trí thức. Đại biểu đề nghị xem xét, bổ sung một số nội dung cụ thể như bố trí ngân sách, ưu đãi trong thực hiện các nhiệm vụ khoa học công nghệ trọng điểm. Ưu đãi trong chuyển giao, ứng dụng khoa học công nghệ, trong bảo tồn di sản đô thị.

Về xây dựng, phát triển, quản lý, bảo vệ Thủ đô (chương III), nội dung chương II dự thảo có 15 điều đã kế thừa chương II Luật 2012 (14 điều từ 8 - 22) và cập nhật được các yêu cầu từ đòi hỏi thực tiễn. Tuy vậy, còn một số nội dung cần xem xét, nghiên cứu kỹ hơn.

Tại điều 19, nêu vai trò trục sông Hồng là cần nhưng chưa đủ. Theo định hướng quy hoạch, Hà Nội sẽ có 5 trục không gian cảnh quan, trục sông Hồng là trục cảnh quan trung tâm. Do vậy, đại biểu cho rằng nên sửa là: Phát triển bền vững các trục cảnh quan, ưu tiên trục cảnh quan sông Hồng. Về bảo vệ môi trường, an ninh nguồn nước chỉ nêu với sông Hồng là chưa đủ (Hà Nội có sông Hồng và 6 sông nữa tạo thành hệ thống liên hoàn), nên cần nêu đồng bộ là an ninh nguồn nước của hệ thống sông qua Hà Nội.

Đại biểu đề nghị xem xét lại yêu cầu tại khoản 2: Tập trung nguồn lực, ưu tiên tổ chức thực hiện quy hoạch phân khu sông Hồng và sông Đuống là chưa khoa học. Trong phát triển Hà Nội với 37 quy hoạch phân khu, còn cần ưu tiên các quy hoạch phân khu khác như 4 quy hoạch phân khu trong nội đô lịch sử, các quy hoạch phân khu của 2 thành phố thuộc Thủ đô... Tại khoản 3 đề xuất thành phố được quyền quyết định điều chỉnh cục bộ quy hoạch là hợp lý và cần thiết. Đây là chính sách đặc thù đã được Quốc hội thống nhất với thành phố Hồ Chí Minh.

Về biện pháp thực hiện quy hoạch (điều 20), nội dung điều này và thẩm quyền Thủ tướng tại khoản 2 về danh mục, biện pháp các đối tượng phải di dời đã được đề cập từ hơn 10 năm nay, nhưng chưa thực hiện như kế hoạch. Song Dự thảo nêu thẩm quyền Ủy ban TP không quyết định biện pháp, lộ trình di dời các cơ sở nêu trên là chưa thể hiện hết trách nhiệm của Thủ đô.

“Cần diễn đạt lại vì nhiều cơ sở di dời theo quy hoạch vùng, song cũng không ít cơ sở được di dời theo quy hoạch chung Thủ đô đã xác định. Do vậy, đây cũng là trách nhiệm của Hà Nội”- đại biểu Thích Bảo Nghiêm nhấn mạnh.

Cần đề cập đến không gian kiến trúc đặc thù 

Về quản lý không gian ngầm (khoản 2 điều 21), đã có nguyên tắc chung nêu trong Nghị định 39/2010 của Chính phủ về quản lý không gian ngầm. Trong Quyết định 913/QĐ - UBND phê duyệt quy hoạch không gian ngầm đô thị trung tâm thành phố Hà Nội đã nêu khá cụ thể. Hơn nữa trong Luật Đất đai đang trình duyệt cũng có nhiều quy định mới. Do vậy, đại biểu Thích Bảo Nghiêm cho rằng nên tham khảo để chỉ nêu chính sách đặc thù, không nêu nguyên tắc chung như điều 22 Dự thảo.

Ô Quan Chưởng trong sắc màu ánh sáng

“Đây là nội dung mới so với Luật 2012 rất cần có chính sách đặc thù. Hội đồng nhân dân, Ủy ban nhân dân cũng đã có một số văn bản cụ thể hơn điều 10 Luật Thủ đô 2012. Dự thảo đã nêu được một số chính sách cụ thể, song đối tượng áp dụng chỉ đề cập đến công trình kiến trúc có giá trị là chưa đủ, cần đề cập đến không gian kiến trúc đặc thù (khu vực hồ Gươm, hồ Tây, Sơn Tây...).

Nên mở rộng Quỹ bảo tồn phát triển văn hoá thể thao

Việc dự thảo đề xuất Quỹ bảo tồn là cần thiết, song không nên chỉ áp dụng cho nội đô lịch sử, mà nên mở rộng cho thành phố. Vì nhiều công trình tôn giáo, văn hóa, nhà ở nông thôn ngoài nội đô lịch sử rất có giá trị (nhiều công trình còn là di tích cấp Quốc gia), cũng cần được hỗ trợ từ quỹ phát triển văn hóa, thể thao (điều 23).

Tại khoản 4 đã nêu các khu vực, di tích được tập trung nguồn lực để bảo tồn, phát huy giá trị, đã kế thừa khoản 2 điều 21 Luật Thủ đô 2012 có làm rõ hơn một số đối tượng. Tuy vậy, theo đại biểu cần xem xét đối tượng là công trình kiến trúc có giá trị xây dựng giai đoạn 1954-1985, là đối tượng đã có nhiều nghiên cứu khoa học, nhiều bạn bè nước ngoài đánh giá cao.

Do vậy phải chăng chỉ nêu là công trình kiến trúc có giá trị được thành phố công nhận (không nên nêu chỉ là công trình xây dựng trước 1954).

Phát triển khoa học và công nghệ... (điều 25), Dự thảo đã cụ thể hóa hơn so với điều 13 Luật 2012 cập nhật nhiều chính sách mới đã và sẽ áp dụng. Tuy vậy, đối tượng áp dụng nên bổ sung thêm phương thức chuyển giao khoa học- công nghệ.

Về quản lý, sử dụng đất đai (điều 30) Dự thảo đã cập nhật được những chính sách đổi mới đề cập trong Luật Đất đai sửa đổi và đã nêu được các quy định cụ thể, mạnh dạn để bảo đảm sinh kế bền vững cho người dân. Riêng về bãi nổi, bãi sông (khoản 9) nên nhấn mạnh phát triển không gian xanh công cộng.

Về phát triển nhà ở (điều 31), đây là nội dung được cử tri quan tâm, không chỉ từ sửa đổi Luật Nhà ở, mà trước mắt là từ chính sách đặc thù của Hà Nội, nhất là về nhà ở xã hội và cải tạo chung cư cũ. Dự thảo đã kế thừa các chính sách từ đề án cải tạo, xây dựng lại chung cư cũ của Thành phố và chương trình phát triển nhà ở của Thành phố. Đối với nhà ở xã hội độc lập (mục C khoản 2) rất cần có đồng bộ hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội. Song quy định trong phạm vi ranh giới của dự án là khó thực hiện, nên cân đối trong cả khu vực. Vì vậy, Dự thảo nên bỏ cụm từ trong ranh giới dự án.