Góp ý dự án Luật Thủ đô (sửa đổi):
Tạo động lực dẫn dắt cho cả vùng và đất nước
(PNTĐ) - Góp ý vào dự án Luật Thủ đô (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội bày tỏ đồng tình cao, ủng hộ đề xuất của Hà Nội trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).
Mô hình “thành phố trong thành phố”
Trả lời báo chí bên hành lang Quốc hội, đại biểu Phan Văn Mãi, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP Hồ Chí Minh nhấn mạnh: TP Hồ Chí Minh luôn ủng hộ những đề xuất của Hà Nội trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi), bởi những đề xuất thí điểm cho Thủ đô sẽ là sự tham khảo tốt cho TP Hồ Chí Minh. TP Hồ Chí Minh có thành phố trực thuộc là TP Thủ Đức, tuy nhiên, mô hình “thành phố trong thành phố” tại TP Hồ Chí Minh chỉ mới đang là thí điểm.
Thực tế, có thể thấy một số điểm tích cực như đạt quy mô đủ lớn để làm được những việc lớn, nhưng do chúng ta chưa có thể chế đồng bộ cho mô hình này. Do vậy, thời gian qua, mô hình “thành phố trong thành phố” mới chỉ hoạt động như một đơn vị cấp quận, huyện. Từ đó, nảy sinh khó khăn ở chỗ một “anh” rất lớn nhưng hoạt động theo cơ chế cấp huyện, tức là mặc “chiếc áo” quá chật.
Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh vừa qua cũng tháo gỡ một số vướng mắc như cho thành lập các cơ quan, cho phép một số cơ chế đặc thù, nhất là phân cấp ủy quyền. Vấn đề còn lại là TP Thủ Đức phải xây dựng được đội ngũ đủ mạnh để thực hiện các quyền đó.
Giai đoạn hiện nay, các cơ quan của TP Hồ Chí Minh phải có kết nối, tiếp sức để hỗ trợ TP Thủ Đức. Đồng thời, cần tiếp tục nghiên cứu để có thể chế vượt trội, phù hợp hơn nữa, đủ “lớn” cho cả TP Hồ Chí Minh và TP Thủ Đức.
Theo đại biểu Phan Văn Mãi, để nói có bài học kinh nghiệm nào không thì mong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) nên nghiên cứu mạnh vấn đề này. "Đoàn UBND TP Hà Nội trước đây cũng đã trao đổi với UBND TP Hồ Chí Minh, tôi đã nói nên có nhiều đề xuất mạnh để Thủ đô có đủ thẩm quyền và phân cấp mạnh xuống cho cấp dưới. Cùng với đó là đầu tư cơ sở vật chất, đầu tư công nghệ, xây dựng đội ngũ cán bộ. Chúng ta đang hoàn thiện hệ thống pháp luật nên không có một luật hay nghị quyết riêng nào có thể giải quyết được tất cả mọi vấn đề. Chúng ta vẫn nói hiện còn nhiều “lỗ hổng”, sự chồng chéo, do vậy, cứ phải vừa làm vừa sửa đổi, bổ sung”- đại biểu Phan Văn Mãi nhấn mạnh.
TP Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai Nghị quyết 98, bước đầu thuận lợi; song, có một số nội dung mới cần phải nghiên cứu thêm kinh nghiệm quốc tế, tạo sự đồng thuận giữa các bộ, ngành. TP Hồ Chí Minh đã xác định phải chủ động nhận ra vấn đề, chủ động phối hợp để giải quyết, trong quá trình đó sẽ học tập kinh nghiệm quốc tế như vấn đề tín chỉ carbon, xây dựng TOD, các cơ chế chính sách cho nhà đầu tư chiến lược… Trong bối cảnh thuế tối thiểu toàn cầu, bối cảnh có sự dịch chuyển đầu tư nhất định đều đòi hỏi phải có sự tương tác, học hỏi.
Sẽ lan tỏa, tạo động lực dẫn dắt cho cả vùng và đất nước
Đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân (Đoàn TP Hồ Chí Minh) cho rằng, Luật Thủ đô (sửa đổi) không chỉ có ý nghĩa cho sự phát triển của Thủ đô Hà Nội mà sẽ lan tỏa, tạo động lực dẫn dắt cho cả vùng và đất nước.
Việc trình Quốc hội xem xét Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV có ý nghĩa rất quan trọng bởi Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là hai đô thị đặc biệt của quốc gia, hai đô thị này đang quyết định 45% tổng thu ngân sách của của cả nước.
“Thủ đô Hà Nội và TP Hồ Chí Minh là bộ mặt của quốc gia, là cửa ngõ giao lưu và hội nhập quốc tế, nhất là Thủ đô Hà Nội. Nhân dân cả nước luôn tin yêu, kỳ vọng Hà Nội về một Thủ đô đi đầu. Tuy nhiên, trong quá trình tổ chức vận hành thời gian qua đã gặp nhiều vướng mắc về thể chế. Cho nên, chúng ta cần tạo thể chế thuận lợi nhất, phân cấp mạnh mẽ nhất cho Thủ đô Hà Nội”- đại biểu Quốc hội Trần Hoàng Ngân nói.
Ngoài ra, qua quá trình triển khai Nghị quyết số 98/2023/QH15 ngày 24/6/2023 của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển TP Hồ Chí Minh, có nhiều nội dung mà một đô thị đặc biệt cần phải được áp dụng. Đặc biệt, những nội dung này đã được cập nhật vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) như vấn đề phát triển đô thị theo định hướng giao thông công cộng (TOD), phát triển đô thị gắn với giao thông hay phân cấp trong điều chỉnh quy hoạch, tổ chức bộ máy… Do đó, dự thảo Luật được đưa ra trình tại kỳ họp này sẽ được các đại biểu ủng hộ, tán thành.
Tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức
Quan tâm đến quy định về tổ chức bộ máy chính quyền Thủ đô, đại biểu Tạ Thị Yên, Phó Trưởng Ban Công tác đại biểu (Ủy ban Thường vụ Quốc hội) bày tỏ nhất trí với đề xuất quy định trong dự thảo Luật về mô hình chính quyền các cấp của Thủ đô Hà Nội theo hướng giữ nguyên và ổn định như nhiệm kỳ 2021-2026 theo Nghị quyết số 97/2019/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 32/2021/NĐ-CP của Chính phủ.
Theo đại biểu, việc đẩy mạnh phân quyền cho chính quyền thành phố trong quy định một số nội dung thuộc lĩnh vực tổ chức bộ máy, biên chế, coi đây là bước đột phá quan trọng, tạo tiền đề cho thành phố thực hiện các cơ chế, chính sách đặc thù trong dự thảo Luật.
Về số lượng biên chế, đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng, nên đặt trọng tâm, tập trung vào việc tăng cường chất lượng đội ngũ cán bộ công chức, viên chức hợp lý với yêu cầu của Nghị quyết số 15-NQ/TW của Bộ Chính trị định hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Đó là xây dựng Thủ đô Hà Nội trở thành đô thị thông minh, hiện đại, có bộ máy chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, phù hợp với vai trò, vị trí và yêu cầu quản trị Thủ đô trong giai đoạn phát triển mới trên nền tảng chính quyền điện tử, ứng dụng công nghệ số trong quản trị Thủ đô.
Nếu chỉ quy định như dự thảo Luật hiện tại là “giao cho HĐND Thành phố đề xuất cơ quan có thẩm quyền quyết định cụ thể về số lượng biên chế tăng thêm” thì chưa rõ ràng, cụ thể. Vì vậy, đại biểu đề xuất nên nghiên cứu quy định theo hướng giao cho HĐND Thành phố Hà Nội chủ động quyết định biên chế cán bộ, công chức, viên chức căn cứ vào khung danh mục vị trí việc làm đã được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt và đáp ứng được yêu cầu thực hiện nhiệm vụ của chính quyền thành phố.
Về số lượng đại biểu HĐND thành phố Hà Nội, đại biểu cũng đồng tình với dự thảo Luật quy định tăng từ 95 lên 125 đại biểu; tăng tỷ lệ đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách lên ít nhất là 25%, đây được coi là giải pháp cần thiết để nâng cao năng lực, tính chuyên nghiệp và hiệu quả hoạt động của HĐND.
Việc tăng từ 2 lên 3 Phó Chủ tịch HĐND Thành phố và mở rộng thành phần của Thường trực HĐND so với quy định của Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng khá phù hợp nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của HĐND. Tuy nhiên, cũng có thể nghiên cứu thêm việc đổi mới phương thức làm việc của HĐND Thành phố để nâng cao hơn tính chuyên nghiệp và chất lượng, hiệu quả hoạt động của thiết chế này phù hợp với sự phát triển của Chính phủ số, xã hội số, công dân số. Các hình thức, phương pháp, công cụ đại diện cũng nên cân nhắc thêm theo hướng số hóa và tính đại diện, quyền lợi của cử tri và nhân dân Thủ đô để bộ máy được thực hiện tốt hơn, hiệu quả hơn.
Đại biểu Hà Sỹ Đồng (Đoàn tỉnh Quảng Trị) cũng đồng tình với mục tiêu xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) lần này với cơ chế đặc thù, vượt trội, khắc phục những khó khăn, vướng mắc, bất cập phát sinh trong quá trình thi hành Luật Thủ đô để xây dựng, phát triển Thủ đô với vị trí, vai trò là trung tâm chính trị, hành chính, kinh tế, văn hóa của cả nước.
Về quy định thẩm quyền quyết định biên chế của HĐND Thành phố Hà Nội, theo tinh thần và chủ trương của Đảng là đẩy mạnh phân cấp, phân quyền và phát huy vai trò tự quản của chính quyền Thủ đô, đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng tán thành ý kiến của Ủy ban Pháp luật của Quốc hội là giao cho HĐND Thành phố Hà Nội được quyết định biên chế cán bộ, công chức, viên chức và có cơ chế báo cáo, kiểm tra, giám sát và kiểm soát của cơ quan trung ương trong quá trình thực hiện.
