Không gian mạng trở thành môi trường tác chiến thứ năm, phải có những hành lang pháp lý đủ mạnh
(PNTĐ) - Tại kỳ họp thứ 10, thảo luận tại tổ, đại biểu Quốc hội Nguyễn Quốc Duyệt (Đoàn TP Hà Nội) nhấn mạnh: Hiện nay, không gian mạng trở thành môi trường tác chiến thứ năm; bốn môi trường tác chiến truyền thống là trên không, trên biển, trên bộ và trên không gian vũ trụ. Điều này rất quan trọng, cho nên chúng ta phải có những hành lang pháp lý đủ mạnh để bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa, từ trên không gian mạng.
Theo đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt, về phân định rõ chức năng, thẩm quyền và cơ chế phối hợp thực hiện nhiệm vụ giữa các bộ, ngành, các cơ quan liên quan được xác định trong dự thảo luật, sau buổi thảo luận ở tổ hôm nay, Chính phủ, cơ quan chủ trì soạn thảo, Ủy ban Quốc phòng - An ninh của Quốc hội, và các cơ quan liên quan của Quốc hội, cần ngồi lại với nhau để tiếp tục hoàn thiện dự án này trước khi thảo luận toàn thể tại hội trường.
"Chúng tôi cho rằng, từ thực tiễn xây dựng và bảo vệ Tổ quốc những năm vừa qua, và trên cơ sở Nghị quyết số 29, số 30 của Bộ Chính trị về an ninh mạng; và Nghị quyết số 44 của Ban Chấp hành Trung ương khóa XIII về bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, ranh giới giữa bảo đảm an ninh mạng và tác chiến mạng phục vụ nhiệm vụ quốc phòng hiện nay đang có một số điểm giao thoa, và đang được giao cho Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ — các cơ quan chủ trì được giao. Cái này ghi rất rõ trong Nghị quyết 29 và Nghị quyết 30 của Bộ Chính trị"- đại biểu nói.
Để đáp ứng yêu cầu tác chiến trên không gian mạng, theo đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt, Trung ương và Chính phủ đã quyết định, năm 2017, thành lập Bộ Tư lệnh Tác chiến Không gian mạng, gọi tắt là Bộ Tư lệnh 86. Đây là một binh chủng chiến đấu mới của Quân đội để tác chiến, để bảo vệ chủ quyền quốc gia trên không gian mạng; phòng chống chiến tranh thông tin, chiến tranh không gian mạng - là việc quan trọng bảo vệ hệ thống thông tin quan trọng của quốc gia.
Đại biểu nhấn mạnh: "Cái này rất quan trọng, bảo đảm an toàn thông tin mạng, và cùng với Cục Bảo vệ An ninh Quân đội thì bảo vệ an ninh mạng quốc gia và phòng chống diễn biến hòa bình trên không gian mạng, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc. Khái niệm này hiện nay mở rộng ra là bảo vệ cả chủ quyền quốc gia trên không gian mạng". Đại biểu cho rằng những điều này, các cơ quan liên quan phải tiếp cận một cách đầy đủ quan điểm của Bộ Chính trị.
Liên quan đến chức năng, nhiệm vụ của Bộ Quốc phòng, Bộ Công an, Ban Cơ yếu Chính phủ được đề cập trong dự thảo luật, đại biểu kiến nghị luật cần nghiên cứu, tiếp cận và làm minh bạch hơn một số vấn đề.
Theo đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt, cần quán triệt đúng tinh thần Nghị quyết 66 ngày 30/4/2025 của Bộ Chính trị về đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật, đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới; theo quan điểm xây dựng pháp luật phải bám sát thực tiễn, bảo đảm tính hệ thống. Những nội dung đã có quy định rõ trong luật và đang phát huy tốt hiệu quả trong thực tiễn thì cần phải tiếp tục kế thừa và phát huy, đó là quan điểm xuyên suốt.
Thứ hai, phân định nhiệm vụ, quyền hạn của các cơ quan cần dựa trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực, và tuân thủ ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm tại cuộc họp Ban Chỉ đạo Trung ương về phát triển khoa học — công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số ngày 15/10/2025 vừa qua.
Theo quy định của pháp luật, Công an Nhân dân cũng có những chức năng riêng, Quân đội Nhân dân cũng có những chức năng riêng, và Ban Cơ yếu Chính phủ cũng có chức năng riêng.
Về vai trò của Bộ Quốc phòng, đại biểu đề nghị xác định trên ba trụ chính: Thứ nhất, Bộ Quốc phòng là lực lượng nòng cốt bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ quốc gia trên không gian mạng - tương tự như bảo vệ trên đất liền, vùng trời, vùng biển và không gian vũ trụ. Không gian mạng là địa bàn chiến lược đặc biệt, nơi diễn ra tác chiến thông tin, chiến tranh mạng, và bảo vệ lợi ích Tổ quốc từ sớm, từ xa. Bảo vệ an toàn, an ninh mạng là nhiệm vụ thường trực, thầm lặng nhưng cũng đầy cam go, phức tạp và hết sức khó khăn.
Thứ hai, về thẩm quyền, Bộ Quốc phòng được triển khai các biện pháp kỹ thuật, nghiệp vụ để phát hiện, ngăn chặn, vô hiệu hóa tấn công mạng có yếu tố xâm phạm chủ quyền; đồng thời phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Khoa học — Công nghệ trong phòng ngừa, điều tra, xử lý và khắc phục hậu quả.
Thứ ba, về tổ chức chiến lược, Bộ Quốc phòng xây dựng và triển khai chiến lược quốc phòng mạng quốc gia; tham mưu Chính phủ thành lập Trung tâm Chỉ huy Tác chiến Mạng quốc gia và làm đầu mối thống nhất chỉ huy khi có tình huống. Báo cáo các đồng chí, đây là một trong năm môi trường tác chiến — dứt khoát là Bộ Quốc phòng phải chủ trì về việc này.
Thứ tư, về cơ chế phối hợp liên ngành, Bộ Quốc phòng là cơ quan thường trực tác chiến mạng quốc gia; Bộ Công an chủ trì điều tra, xử lý tội phạm mạng. Cơ chế phối hợp liên ngành cần được thể chế theo nguyên tắc phân định rõ vai trò chủ trì, nhưng không có nghĩa là phân chia để cắt khúc; mà là để xác định trách nhiệm chính trong từng lĩnh vực, từ đó làm cơ sở cho sự phối hợp có hiệu quả giữa các lực lượng, các bên liên quan.
"Và chúng tôi cho rằng dự thảo luật cũng cần quy định rõ nguyên tắc, nội dung, hình thức, trách nhiệm phối hợp; cơ chế chia sẻ thông tin, đánh giá tình hình, cảnh báo sớm các nguy cơ; chế độ chỉ huy, hiệp đồng thống nhất trong các tình huống phức tạp, các tình huống khẩn cấp về an ninh mạng - đặc biệt là khi đất nước chuyển sang các trạng thái phức tạp về quốc phòng, ví dụ như tình trạng khẩn cấp về quốc phòng hoặc là tình trạng có chiến tranh. Tránh tình trạng chồng chéo khi có sự việc xảy ra, hoặc tạo ra những khoảng trống về trách nhiệm mà không có đơn vị nào tham gia xử lý"- đại biểu Nguyễn Quốc Duyệt nhấn mạnh.
