Tiểu thuyết “Đời gió bụi” vang danh quốc tế của Nguyễn Phan Quế Mai đã “về” Việt Nam
(PNTĐ) - Sau một hành trình dài trên trường quốc tế, tiểu thuyết Dust Child (Đời gió bụi) của nhà văn Nguyễn Phan Quế Mai được trở về quê hương trong ngôn ngữ Tiếng Việt. Tiểu thuyết từng được dịch ra hơn 15 ngôn ngữ và xuất bản tại 20 quốc gia, giành nhiều giải thưởng và vinh danh quan trọng.
Tiểu thuyết “Đời gió bụi” của Nguyễn Phan Quế Mai lấy bối cảnh Sài Gòn năm 1969. Giữa khói lửa khốc liệt của chiến tranh, hai chị em Trang và Quỳnh rời làng quê lên thành phố. Vì tuyệt vọng muốn giúp cha mẹ trả nợ, họ trở thành gái quán bar. Tại đây, Trang bị cuốn vào mối tình mãnh liệt với Dan, một phi công trực thăng người Mỹ trẻ tuổi, quyến rũ.
Nhiều thập kỷ sau, Dan trở lại Việt Nam cùng vợ là Linda, hy vọng tìm được cách chữa lành hội chứng chấn thương tâm lý PTSD và đối diện với những bí mật trong quá khứ. Cùng lúc đó, Phong, con của một lính Mỹ da đen và một phụ nữ Việt Nam nỗ lực tìm kiếm cha mẹ ruột và lối thoát khỏi cuộc sống cơ cực.
Đời gió bụi kể tiếp những bi kịch chiến tranh, những con người nhỏ nhoi bị bỏ lại bên dòng lịch sử, một chủ đề lớn của văn học Việt Nam hiện đại. Đan xen giữa quá khứ và hiện tại, bằng giọng văn cuốn hút, cảm động và giàu chất thơ, Đời gió bụi là câu chuyện về những bí mật bị che giấu, những tổn thương tưởng như không bao giờ có thể chữa lành. Nhưng trên hết, đây là câu chuyện về sự dũng cảm và nghị lực sống, về lòng trắc ẩn và sự hòa giải, về sức mạnh của lòng tha thứ và tình yêu thương.
Quyển sách được Nguyễn Phan Quế Mai viết trong thời gian 7 năm. Các nhân vật và cốt truyện được tiểu thuyết hóa từ những thông tin thu thập được trong dự án nghiên cứu tiến sĩ của tác giả cũng như từ những trải nghiệm thực tế của chị trong quá trình kết nối giúp những người cựu binh Mỹ tìm con.
Cuốn tiểu thuyết được dịch giả Thiên Nga chuyển ngữ, cùng hơn một năm làm việc miệt mài với bản dịch của chính tác giả, nhằm truyền tải trọn vẹn, đầy đủ nhất tâm tư của từng nhân vật.
Tác giả Nguyễn Phan Quế Mai chia sẻ: “Thời tôi còn nhỏ, sách là những con thuyền đưa tôi từ miền quê nghèo khó vào sự trù phú và bao la của thế giới. Tôi luôn ước ao được chu du thế giới qua những câu chuyện kể và giờ đây, thật vinh dự khi tiểu thuyết của tôi có thể đến được những nơi mà tôi chưa từng có dịp đặt chân đến. Tôi đã rất liều lĩnh khi viết hai tiểu thuyết The Mountains Sing (Sơn ca) và Dust Child (Đời gió bụi) bằng tiếng Anh. Tôi rất biết ơn các nhà xuất bản các quốc gia đã đầu tư vào việc dịch thuật và phân phối tác phẩm, để những câu chuyện về Việt Nam đến được với bạn đọc thế giới.
Dù đã ra mắt bằng nhiều ngôn ngữ, tôi vẫn hồi hộp nhất với bản tiếng Việt của quyển sách Dust Child (Đời gió bụi), bởi vì tiếng Việt là quê hương, là nguồn cội, là cái nôi đã nuôi tôi khôn lớn và trưởng thành. Tôi xin chân thành cảm ơn mọi sự giúp đỡ mà tôi nhận được cho quyển sách này cũng như từng phút giây mà độc giả sẽ dành cho quyển sách, bởi thời gian là món quà quý nhất.”
Tiểu thuyết “Đời gió bụi” được xuất bản bằng tiếng Anh vào tháng 3/2023, trở thành tiểu thuyết bán chạy quốc tế, đã được dịch sang 14 ngôn ngữ (tiếng Ý, Đức, Pháp, Hà Lan, Thụy Điển, Tây Ban Nha, Croatia, Phần Lan, Séc, Bồ Đào Nha, Đan Mạch, Nga, Sri Lanka và tiếng Việt và xuất bản ở 20 quốc gia. Sách cũng sắp được ra mắt bằng 5 ngôn ngữ khác (tiếng Macedonia, Serbia, Ả Rập, Indonesia, và Litvia). Nhà phê bình Mai Anh Tuấn nhận định “Đời gió bụi” là “Một tiểu thuyết hấp dẫn, lôi cuốn và xúc động. Nguyễn Phan Quế Mai đã cho độc giả nhìn lại quá khứ, lịch sử một cách sâu sắc hơn. Đây là một câu chuyện rất Việt Nam, dù được viết bằng tiếng Anh.” Nhà văn, giáo sư Wayne Karlin, cựu binh Mỹ từng tham chiến ở Việt Nam “Đời gió bụi nhận xét “Đời gió bụi” được viết với lòng trắc ẩn sâu sắc, niềm tin kiên định vào sức mạnh cứu rỗi của tình yêu và sự tha thứ, cùng kỹ năng điêu luyện của một bậc thầy kể chuyện.
Cuốn sách cũng giành được các giải thưởng: Giải Tiểu thuyết Lịch sử xuất sắc của năm 2023 do bạn đọc tạp chí She Reads bình chọn; Một trong ba tiểu thuyết lọt vào vòng chung khảo giải thưởng Dayton vì Hòa Bình năm 2024; Giải thưởng Một cuốn sách, Một Lincoln năm 2025; Giải Prix Créteil en poche cho Tiểu thuyết Nước ngoài xuất sắc nhất năm 2025 (Pháp).
Sinh ra ở Ninh Bình và lớn lên ở Bạc Liêu, Nguyễn Phan Quế Mai hiện là một trong những cây bút người Việt nổi bật trên văn đàn quốc tế. Là nhà văn, nhà thơ, nhà báo và dịch giả, chị sáng tác bằng tiếng Việt và tiếng Anh, và là tác giả của 13 quyển sách. Các tác phẩm văn và thơ của Nguyễn Phan Quế Mai đã được dịch sang 25 ngôn ngữ và nhận nhiều giải thưởng văn học trong và ngoài nước. Đồng thời, chị cũng hoạt động tích cực trong lĩnh vực giáo dục và phát triển. Nhiều bài thơ tiếng Việt của Nguyễn Phan Quế Mai đã được phổ nhạc thành những bài hát được công chúng yêu thích như “Tổ quốc gọi tên mình”. Chị đã nhận được giải Nhất cuộc thi “Thơ về Hà Nội”, Giải thưởng hội nhà văn Hà Nội, và giải thưởng Hội Liên hiệp Văn Học-Nghệ thuật Hà Nội. Tiểu thuyết đầu tay viết bằng tiếng Anh của Nguyễn Phan Quế Mai, The Mountains Sing, hiện đã được dịch sang 25 ngôn ngữ và nhận được nhiều giải thưởng quốc tế như Giải thưởng văn học PEN Oakland/Josephine Miles, giải nhì giải thưởng Văn học Dayton vì Hòa bình, Giải thưởng sách quốc tế, Giải thưởng Nota Bene, giải thưởng BookBrowse dành cho tiểu thuyết đầu tay xuất sắc nhất, giải thưởng Văn học Lannan…
Năm 2021, Nguyễn Phan Quế Mai được Forbes Việt Nam vinh danh là một trong 20 người phụ nữ truyền cảm hứng. Nguyễn Phan Quế Mai có bằng tiến sĩ viết văn từ trường Đại học Lancaster, Anh Quốc.
Tác giả Nguyễn Phan Quế Mai cam kết đóng góp 100% nhuận bút từ bản tiếng Việt của tác phẩm Dust Child (Đời gió bụi) vào việc xây dựng thư viện tại các trường vùng xa để phục vụ các trẻ em nghèo hiếu học. Tác giả đã chuyển 100% tiền nhuận bút nhận được cho lần in đầu tiên và quyên góp thêm từ độc giả của chị ở các nước, với tổng số tiền là 5,359 USD (gần 140 triệu đồng), cho tổ chức phi lợi nhuận Room to Read. Số tiền này đã được tổ chức Room to Read Việt Nam xây dựng và vận hành thư viện Room to Read ở trường Tiểu học Trần Quốc Toản, tỉnh Cà Mau (Bạc Liêu cũ).
